De Vereniging van Fruittelers en -Exporteurs van Moldavië, ook wel Moldova Fruct genoemd, is de grootste organisatie van het land ten dienste van telers, verwerkers, exporteurs en dienstverleners in de fruitsector. CEO Iurie Fala vertelt ons over de geschiedenis, werking, doelstellingen en verwezenlijkingen van deze instelling die zich inzet voor de appel-, abrikozen-, kersen-, perzik-, peren-, pruimen- en druivensector.
Directeur Iurie Fala poseert bij Moldova druiven
De vereniging biedt een scala aan diensten aan haar leden, waaronder belangenbehartiging, training en technische bijstand, marktdiversificatie en exportbevordering, onder meer via internationale handelsbeurzen. Met het label "Moldova taste makes the difference" gaat deze niet-commerciële en niet-gouvernementele vereniging zonder winstoogmerk naar internationale beurzen zoals Fruit Logistica in Berlijn, Fruit Attraction in Madrid en World of Perishables in de Verenigde Arabische Emiraten. Het internationale luik is heel belangrijk, want Moldavië is van oudsher een grote fruitproducent, terwijl de interne markt maar heel klein is. De belangrijkste exportmarkten zijn Rusland – tot voor kort althans –, de EU en, in toenemende mate, landen in het Midden-Oosten en Azië.
Vijf telers aan de wieg
"Moldova Fruct werd in 2006 opgericht", vertelt Iurie Fala, "toen vijf telers na het eerste Russische embargo inzagen dat samenwerking noodzakelijk was om gemeenschappelijke problemen op te lossen door onder meer lobbywerk, de introductie van nieuwe technologieën in de teelt en naoogst, gerichte marketing en het aanboren van nieuwe markten. Door de jaren heen zijn dit steeds de kerntaken gebleven van de organisatie, die lid is van WAPA en Freshfel. Ondertussen telt de vereniging 180 leden, waarvan 50 GlobalGAP gecertificeerd. Samen beschikken ze over 20.000 hectare boomgaarden en zetten ze jaarlijks ongeveer 200.000 ton fruit af."
Grote fragmentatie is een erfenis van het verleden
Iurie vertelt dat Moldavië op het einde van het Sovjettijdperk 400.000 hectare tuinbouw had om de markt van de Sovjet-Unie te bevoorraden met voornamelijk fruit en tomaten. "We waren de fruitschuur van de Sovjet-Unie. Toen oogstten we ongeveer 1 miljoen ton appelen. Ons klimaat is immers uitstekend voor de tuinbouw en de grond is zeer vruchtbaar. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwam de teelt in handen van privébedrijven, die tot vorig jaar nog altijd het gros – maar liefst 95% – van de exportappelen naar Rusland bleven zenden, al is de totale productie ondertussen wel gehalveerd in vergelijking met de jaren ‘80. Rusland was een geconsolideerde en gemakkelijke markt voor ons. Onze telers hebben er vele contacten en spreken nagenoeg allemaal Russisch en we konden er alle appelen kwijt, van extra kwaliteit tot klasse II. Ook van onze exportdruiven en -pruimen werd tot voor kort ongeveer de helft naar Rusland verladen."
Overal staan voornamelijk Perfect sorteerlijnen en Burg kistenkantelaars bij pakstations.
Van oudsher is er een grote fragmentatie op teelt- en handelsniveau in Moldavië, mede in stand gehouden door de gemakkelijke Russische markt. "We moesten niet samenwerken om bijvoorbeeld de grote Europese supermarkten te kunnen beleveren. Maar met de embargo’s komt daar geleidelijk aan verandering in. Er zijn drie Russische embargo’s geweest, die, hoewel ze altijd politieke redenen hadden, werden ingesteld op zogezegd fytosanitaire gronden. Het eerste was in 2004, in een tijdperk dat de Moldavische fruitsector nog onderontwikkeld was", legt Iurie uit. Het tweede embargo werd in juli 2014 van kracht, vier maanden na de annexatie van de Krim door Rusland en niet toevallig na de ondertekening van een handelsovereenkomst tussen Moldavië en de EU.
Het tweede embargo was het kantelpunt
"Met de recente sluiting van de Russische markt voor onze producten zijn we ondertussen veel beter voorbereid als sector. In 2014 hadden we bijvoorbeeld maar 2 of 3 pakstations met sorteerlijnen in het hele land, nu hebben we er 16. Na het tweede embargo begon Moldova Fruct een versnelling hoger te schakelen en slaagde het erin bij de overheid subsidies los te weken voor de modernisering van de boomgaarden en faciliteiten van teelt- en verwerkingsbedrijven. Onze sorteerlijnen komen uit Italië, Nederland, Duitsland of Polen. Het is overigens ook een voordeel voor onze sector dat we ons nu pas echt aan het ontwikkelen zijn, want zo kunnen we meteen profiteren van de enorme technologische vooruitgang van de laatste jaren in de tuinbouw en vele fouten vermijden die andere bedrijven in andere landen wel hebben gemaakt in hun leer- en ontwikkelingsproces."
Vandaag de dag is de sector er mede dankzij het lobbywerk van Moldova Fruct in geslaagd ruim 10.000 hectare superintensieve boomgaarden aan te leggen, vooral voor appelen, en de kwaliteitsstandaarden te verbeteren door technologische vooruitgang in de teelt en naoogstinfrastructuur. "Lobby is een belangrijk onderdeel van onze activiteit. Nu hopen we ook nog op meer geld voor promotie op buitenlandse markten", zegt Iurie.
Moldavie heeft veel moderne teeltbedrijven
Moeilijke appelmarkt in Europa
Nu de contingenten tijdelijk verdubbeld zijn voor de export van appelen en pruimen naar de EU, hoopt de vereniging daar zo veel mogelijk gebruik van te maken, maar precies dit jaar is er jammer genoeg een kleinere oogst door droogte. "Voor appelen is het contingent van 40.000 ton naar 80.000 ton gestegen. Vorig seizoen zonden we maar 8.000 ton, omdat onze export bijna volledig op de Russische markt was gericht. Dit jaar, met het wegvallen van die belangrijke bestemming, moeten we dat cijfer zeker kunnen opkrikken, maar we mogen ook geen wonderen verwachten, want de concurrentie is heel fel op de Europese markt. De Europese Unie telt 27 lidstaten, en bijna elk van die landen heeft een eigen appelteelt en ook eigen accenten wat betreft consumentenvoorkeuren. Dat moeten we goed bestuderen wanneer we onze exportplannen opstellen. Het spreekt voor zich dat we bijvoorbeeld geen appelen kunnen zenden naar een land als Polen, zelf een grote producent en exporteur van dit fruit. En ook de Duitse markt is voor ons minder toegankelijk dan op het eerste zicht lijkt vanwege het grote aanbod appelen vanuit onder meer Polen, Italië, Frankrijk, Nederland, België en zelfs Turkije."
Druiven vooral naar Oost-Europa
Voor pruimen ziet de CEO meer mogelijkheden om de nieuwe limiet van 40.000 ton (15.000 + 25.000) te bereiken, vooral omdat de Stanley-pruimen, waarvan de export naar Duitsland aanving in in 2017, ondertussen zeer geliefd zijn in de Duitstalige landen. "Voor druiven en kersen zullen we ook in de buurt komen. Daarvan mogen we nu respectievelijk 58.000 ton (20.000 + 38.000) en 3.000 ton (1.500 + 1.500) exporteren."
Iurie toon op de groothandelsmarkt van Chișinău een kist met lokale druiven.
Het nadeel van de Moldavische druiventeelt is vooralsnog dat er vooral druiven met pit worden geoogst. "We zullen dus moeten inzetten op rassenvernieuwing, want de West-Europese consument verkiest ondertussen pitloze rassen. En ook al kunnen we dit probleem misschien nog enigszins ondervangen door meer promotie te doen en daarbij de klemtoon te leggen op de kwaliteit, smaak en gezonde eigenschappen van onze druiven, ik vermoed dat we ons met druiven eerder moeten concentreren op de Oost-Europese landen. Zij kennen onze producten al redelijk goed en dit jaar hebben we overigens zeker niet te klagen over de kwaliteit en de opbrengst van onze druivenoogst."
De huidige strategie van Moldova Fruct focust evenwel niet louter op de Europese markt. Diversificatie is het lemma. "Nu mogen we niet meer de fout maken die we in het verleden hebben gemaakt: onze eieren in een en dezelfde mand leggen. De telers mogen zeker kijken naar Europa, maar niet uitsluitend. We richten de blik eveneens op het Midden-Oosten, Azië en Noord-Afrika. Samen met onze regering proberen we nu de fytosanitaire protocollen te onderhandelen en tariefbarrières te slechten in verschillende bestemmingsmarkten zoals Egypte, India en Vietnam. Omdat we op vele paarden wedden, hebben we ook vele rassen in onze boomgaarden, want elke markt heeft z’n voorkeur. Naar het Midden-Oosten zenden onze appeltelers voor 80% Gala’s en de rest zijn Goldens, Granny Smiths en Red Chiefs. Als vereniging informeren we onze telers en exporteurs continu over de trends op de verschillende markten."
Magere winstmarges door inflatie
Een hindernis voor de huidige export is evenwel dat de inflatie en dus de stijging van de teelt-, opslag- en transportkosten, waaronder Moldavië net als zoveel andere landen gebukt gaat, niet gemilderd wordt door een verzwakking van de Moldavische munt ten opzichte van de euro of de dollar. Omwille van de inflatie, waarbij jammer genoeg de gestegen productiekosten nog niet volledig doorgerekend kunnen worden aan de consument, zullen naar verwachting ook de lonen in Moldavië geleidelijk aan stijgen. In de toekomst wordt het dan ook onvermijdelijk dat digitalisering en robotisering hun intrede doen op de teeltbedrijven.
De smaak van de Moldova druif is subliem, enkel bevat het ras een pitje
"En uiteindelijk zullen er in een boomgaard slechts twee werkers zijn: een man en een hond. De taak van de man zal erin bestaan de hond eten te geven, en de hond moet ervoor zorgen dat de man de apparatuur niet aanraakt", grapt Iurie. "Alle gekheid op een stokje, de hele keten, van teler tot logistiek bedrijf en retailer, zal erover moeten waken dat elke schakel zijn deeltje van de winst krijgt, anders breekt de keten. En de zwakste schakel is zoals steeds de teler. Menig teler is al failliet gegaan in deze huidige crisis. Laten we ook niet vergeten dat de teeltkosten stijgen als de Europese Unie steeds meer gewasbeschermingsmiddelen op de zwarte lijst zet, want dan moet naar meestal duurdere alternatieven worden teruggegrepen."
Virtuele tour doorheen 22 teeltbedrijven
Op de website van Moldova Fruct kun je een virtuele tour maken door 22 bedrijven aan de hand van mooie foto’s en een korte video van 2 minuten van de boomgaarden en de opslag- en sorteerfaciliteiten per onderneming. Je vindt er beknopt ook wat info over het areaal, tonnage en geteelde rassen, evenals de locatie van de verschillende bedrijven op de kaart van Moldavië. Het is voor geïnteresseerde importeurs zelfs mogelijk bedrijven te selecteren op basis van de geteelde rassen. Zo hebben we bij peren 5 rassen geteld, bij pruimen 27 en bij appelen maar liefst 39.
Voor meer informatie:
Iurie Fala (CEO)
Moldova Fruct
102 Mitropolit Dosoftei str.
2012 Chisinau (Moldavië)
Tel: +373 22 22 30 05
Mob: +373 693 66 424
info@moldavafruct.md
ifala@moldovafruct.md
www.moldovafruct.md
Andere artikelen in deze serie:
- Steun de Moldavische fruithandel
- "We betalen nu de prijs van een fout beleid"
- "Voor het eerst in de geschiedenis is onze blik op de EU-markt gericht"
- "Dit voorjaar gestart met fruitexport naar het Midden-Oosten"
- "Na het tweede embargo in 2014 begon de fruitsector een versnelling hoger te schakelen"
- "Ondanks ongeëvenaarde smaak afzet mislopen"
- "Gezamenlijke fruitafzet wordt de sleutel tot succes"
- "Uiteindelijk zal de Russische embargo ons helpen"