"Dit voorjaar gestart met fruitexport naar het Midden-Oosten"

Voor de derde aflevering in onze Moldavië-special blijven we in het noorden van het land, dit keer zelfs in het uiterste noorden tegen de grens met Oekraïne. Het bedrijf dat we er bezoeken, Smarta AS, heeft naast de ligging nog twee zaken gemeen met de eerder aan bod gekomen teeltbedrijven Vilora en SV Fruct: de focus op appelteelt – al is dit niet zo verwonderlijk, wetende dat appel driekwart van de fruitteelt vertegenwoordigt in Moldavië – en het feit dat het een familiebedrijf is dat rond de eeuwovergang werd opgericht op basis van oude boomgaarden uit het Sovjet-tijdperk.

Smarta AS werd in 1999 opgericht door Anatolii Caduc, die nu voorzitter is van de onderneming. "Toen ook de zoon en de dochter tot het management toetraden, begon het bedrijf te moderniseren", vertelt Valeria Caduc, marketing manager en echtgenote van de zoon, de huidige eigenaar. "De oude appelrassen, zoals bijvoorbeeld Idared, werden gaandeweg vervangen door nieuwe rassen, er werd gekozen voor een overdekte, superintensieve teelt met irrigatiesystemen, er werden koelkamers geïnstalleerd en er werd toegewerkt naar het behalen van certificeringen zoals GlobalGAP. Ook ik als schoondochter vond meteen mijn plaatsje in het bedrijf, meer bepaald in de marketing en de boekhouding, en ik herinner me nog onze eerste beursdeelname en een werkbezoek aan Nederland. Kortom, van een oude boomgaard hebben we een professioneel bedrijf gemaakt."

Een uitgebreid rassenassortiment
Op een areaal van 60 hectare worden er tal van appelrassen geteeld zoals Gala Must, Royal Gala, Golden Delicious, Super CHief, Florina, Jonagold, Idared, Champion en Fuji. Smarta AS teelt ook pruimen van het ras Stanley en kweekt daarnaast appel- en pruimenbomen. De oogst gebeurt handmatig en de appelen worden in koelcellen met een capaciteit van 2.500 ton bewaard. Ook het sorteren op gewicht, maat, kleur en kwaliteit gebeurt in eigen beheer.

"Dankzij onze koelcellen met dynamisch gecontroleerde atmosfeer hebben onze appelen tot in de maand mei dezelfde frisse smaak en knapperige textuur. De uitstekende smaak, hoge Brix-waarde en mooie kleur van de Moldavische appel wordt bepaald door onze bevoorrechte ligging in een gebied met een gematigd continentaal klimaat en vruchtbare gronden. En als bedrijf kunnen wij de productkwaliteit perfect controleren door elke stap in het teeltproces, van het kweken van de boompjes tot het verpakken van de appelen, zelf te beheren", legt Valeria uit.

Sinds kort export in eigen beheer
Tot begin dit jaar verkocht het bedrijf de appelen aan handelaren die zelf de partijen kwamen uitkiezen in de koelcellen. Het merendeel belandde volgens Valeria uiteindelijk op de Russische, Wit-Russische en Roemeense markt. Maar omdat de Russische markt in het voorjaar om de gekende redenen moeilijk te bereiken werd, kon het management niet anders dan reageren en besloot het zelf te exporteren naar andere markten. "In april gingen we naar Fruit Logistica waar we contacten legden met handelaren en importeurs. Toen we thuiskwamen, maakten we er werk van en begonnen we te exporteren naar Dubai, Saoedi-Arabië en Maleisië. Het is wel lastiger dan wanneer de handelaar het product bij jou komt opkopen en afhalen, en we hebben ook nog niet zo’n goed zicht of het daadwerkelijk winstgevender is. Er zijn immers heel wat kosten aan verbonden, zoals verpakking en logistiek. We moeten dus eerst veel investeren vooraleer we uiteindelijk het geld zien voor onze levering. De betalingen zijn inmiddels gelukkig allemaal perfect uitgevoerd."

Er liggen kansen in het Midden-Oosten
Ook eind augustus stond het bedrijf op punt een lading te verzenden naar het Midden-Oosten, maar het had niet op tijd de juiste verpakkingen en op dat moment ook niet de liquide middelen om de logistieke operatie voor te schieten. De deal werd afgeblazen en nu is het momentum volgens Valeria voorbij: "De prijs die ze bieden is nu veel lager. Het is spijtig, maar het is zo. Toch denk ik dat we, wanneer de reefertarieven dalen en mits een goede voorbereiding op het vlak van verpakkingen, in de toekomst zeker nog zaken kunnen doen in het Midden-Oosten." De export naar Dubai gebeurt via de Roemeense haven van Constanza en neemt een maand in beslag: een week voor het traject van pakstation naar schip en daarna 24 dagen op zee. Ook Oekraïense appelen vonden in de lente vlot hun weg naar de markten via de Roemeense haven, aangezien Odessa geen optie was (en is). "Het was een drukte van jewelste in het voorjaar in Constanza", weet de marketing manager.

Nu de prijzen voor appelen te laag liggen op de internationale markt, hoopt Valeria dat de export weer kan aantrekken in de maand februari, net als dit jaar het geval was. "Dan zullen de marktomstandigheden ongetwijfeld beter zijn, want Europa zal al een flink deel van zijn voorraad hebben verkocht. Toch zal de concurrentie ook dan nog groot zijn, zelfs van onze Moldavische collega’s, want iedereen moet op zoek naar alternatieven nu de Russische markt is gesloten. Om nog maar te zwijgen van het goedkopere Indiase product in het Midden-Oosten. Toen ik in 2018 op een beurs aanwezig was in Dubai, merkte ik dat ze vooral appelen met een gestreepte blos zoals Royal Gala vragen. Ook rode appelen doen het er goed, en bij de groene appelen verkiezen ze Granny Smith. Vorige lente hebben we er zelfs een partij Florina’s naartoe gestuurd. Hoewel dit er helemaal geen gebruikelijke appel is in het schap aldaar, viel hij in de smaak. Ik zie voor ons dus zeker kansen liggen in die regio."

Het tij omkeren
Clubrassen zul je vooralsnog niet vinden in de boomgaarden van Smarta AS. "Ze zijn ons eigenlijk iets te duur met de royalty’s", geeft Valeria als reden aan. "En we voelen dat de licentiehouders zich liever niet op de Moldavische markt begeven", vult Andrej aan, de eigenaar van het bedrijf en echtgenoot van Valeria. "Ze hebben er niet veel vertrouwen in dat hun materiaal hier niet zal worden vermeerderd en aangeplant in illegale boomgaarden waar geen royalty’s voor betaald worden. Ze zijn bang dat hun rechten hier niet goed gerespecteerd zullen worden. Dat is spijtig natuurlijk en strookt niet geheel met de realiteit."

Piet Schotel van het Centrum tot Bevordering van Import uit Ontwikkelingslanden (CBI), die ook aan tafel zat tijdens het interview, pikt even in op dit punt: "Moldavië heeft onterecht ook op andere vlakken, zoals bijvoorbeeld productkwaliteit, niet altijd de beste reputatie. En dat heeft uiteraard zijn weerslag op de afzet van hun producten op de internationale markt. Daarom zet Moldova Fruct, de overkoepelende vereniging voor de fruitbranche, op beurzen en via andere kanalen volop in op promotie van het Moldavische fruit, waarbij het de nadruk legt op de smaakkwaliteit. Het tij moet gekeerd worden, is de idee."

"En dat zijn precies de twee punten die ik graag als afsluiter in het artikel had gezien", vult Valeria aan, "namelijk dat Moldavische appelen zich onderscheiden op smaak en dat onze telers en handelaars zeer betrouwbare partners zijn." Bij deze is haar wens vervuld.

Klik hier om een virtuele tour te maken door het teeltbedrijf Smarta AS.

Voor meer informatie:
Valeria Caduc, marketing manager
Smarta AS
Grimăncăuți, Briceni, Moldova
Tel: + 373 698 75 768
srl.smarta@gmail.com
www.smarta-as.com

Andere artikelen in deze serie: