Van het voorjaar heeft Moldavië samen met Oekraïne een kandidaat-lidmaatschap aangevraagd aan de Europese Unie. Als gevolg daarvan heeft Rusland, vanwege zogenaamde fytosanitaire maatregelen, de fruitimport vanuit Moldavië volledig geblokkeerd. 95% van de appelen en druiven waren bestemd voor Rusland.
Moldavië is aspirant-lid van de EU geworden door een kleine meerderheid van de bevolking die dit steunt. Echter een grote groep is nog altijd op Rusland gericht en steunt het ook nu tijdens de oorlog.
The time is now: #Moldova officially signs the application for membership to join the #European Union. 🇲🇩 citizens are prepared to work hard towards a stable and prosperous future in the 🇪🇺 & the family of European states. pic.twitter.com/35a2q9WCaW
— Maia Sandu (@sandumaiamd) March 3, 2022
Het is belangrijk dat de EU de Moldavische bevolking steunt. 25% van het Moldavisch BNP komt uit de agrarische sector en hierdoor zijn velen er van afhankelijk. Daarom is het ook belangrijk dat onze Europese fruithandelaren de Moldavische sector steunen. De kans is groot wanneer we ze links laten liggen ze uiteindelijk weer aankloppen bij Rusland.
Bicolour appelen
Op dit moment investeert de sector in nieuwe rassen zoals Fuji, Breaburn, Gala en Crimson Crisp. Maar er zijn ook nog altijd appelrassen die niet voor de Europese markt geschikt zijn, zoals Idared, en voor de heerlijke Moldova-druiven met pit zijn er waarschijnlijk weinig afzetmogelijkheden. Anderzijds worden de Stanley-pruimen nu op grote schaal naar Duitsland en andere Duitstalige gebieden geëxporteerd.
Stanley-pruimen voor Duitse markt
Ik, Pieter Boekhout van Freshplaza, heb een tiental fruitpakstations bezocht met twee Nederlandse fruitexperts. We dachten verwaarloosde oude boomgaarden te zien, maar zagen het tegenovergestelde, moderne boomgaarden voorzien van druppelirrigatie, hagelnetten en bij druiven plastic pergola's. Het fruit is echt fantastisch.De grond is erg luchtig en vruchtbaar. En de appelen, zijn uniform en van geweldige kwaliteit. Zoveel zonuren geeft het fruit een unieke smaak. Er is bijna geen uitval. Ik snap dat wij onze telers ook moeten ondersteunen, maar zij leveren weer andere rassen. Ik hoop dat we het verschil voor ze kunnen maken.
Nadat de Europese Unie in de maand juli een verordening heeft aangenomen tot tijdelijke liberalisering van de handel in de zeven Moldavische tuinbouwproducten die nog niet volledig waren geliberaliseerd, met name tomaten, knoflook, druiven, appelen, kersen, pruimen en druivensap, achten we de tijd rijp om het land een bezoekje te brengen en poolshoogte te nemen bij 14 Moldavische AGF-bedrijven.
Platform om hoogste fruit te plukken
Dit is een eerste artikel in een 18-delige reeks waarin we de bedrijven aan het woord laten en ook Piet Schotel van het Centrum tot Bevordering van Import uit Ontwikkelingslanden (CBI) en Cees van Doorn van VDU Uitzendbureau, die samen met mij mee de reis maken naar de Moldavische groente- en fruitsector, hun kijk geven op de nieuwe exportmogelijkheden voor de tuinbouw van dit Oost-Europese land en de mogelijkheden voor Moldavische arbeidsmigranten in Gelderland en daarbuiten.
Maar eerst nog in het kort de achtergrond van dit project en doen we wat algemene gegevens over het land Moldavië cadeau. Want eerlijk, in de aardrijkskunde- en geschiedenislessen die we allen ooit hebben gehad, is dit kleine land nauwelijks aan bod gekomen. Toch is het altijd zeer nuttig om concrete verhalen te kunnen kaderen in een groter geheel.
54 hectare boomgaard 3 jaar geleden aangelegd
“We kunnen de impact van de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne op Moldavië niet over het hoofd zien”, zei Jozef Síkela, de Tsjechische minister van Industrie en Handel, naar aanleiding van het besluit van de Europese Raad om de invoerrechten voor de resterende tuinbouwproducten die nog niet volledig waren geliberaliseerd, op te heffen. “Nu kan Moldavië minstens twee keer zoveel van deze producten zonder invoerrechten naar de EU exporteren. Met deze uitzonderlijke maatregelen verdiept de EU haar handelsbetrekkingen met Moldavië en toont zij haar steun voor de stabilisering van de Moldavische economie."
Exporteur Valeria Caduc van Smarta SA
De oorlog heeft een verwoestende impact op Oekraïne, maar ook de Republiek Moldavië wordt onrechtstreeks hard getroffen. Het vermogen van het land om handel te drijven met de rest van de wereld krijgt een knauw, aangezien de export sterk afhankelijk is van Oekraïense infrastructuur en omdat Moldavië grotendeels de toegang tot zijn markten in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland heeft verloren.
“Vroeger exporteerden we ongeveer 95% van onze appelen naar de Russische markt, maar in de eerste helft van 2022 is dit cijfer om voor de hand liggende redenen gedaald tot 70%, wat nog altijd een zeer groot percentage is", vertelde Vladimir Bolea, minister van Landbouw, nog begin augustus. Dit jaar hebben de Moldavische appeltelers en -exporteurs zich op de Saoedi-Arabische markt begeven en zijn ze ook met de Egyptische regering aan het onderhandelen over de preferentiële export van appelen, met afstand het grootste AGF-exportproduct voor Moldavië, maar het is duidelijk dat de opening die de EU biedt meer dan welkom is.
Moderne West-Europese bewaarcellen
En zelfs onontbeerlijk, kunnen we stellen, sinds Rosselkhoznadzor, de Russische Federale Dienst voor Veterinair en Fytosanitair Toezicht, op 15 augustus fruitimport uit Moldavië, met uitzondering van Transnistrië (waarover straks meer) blokkeert met het argument dat ze besmet zijn met plagen en plantenziekten. Een beslissing met een reukje aan, zo zei ook de president van Moldavië, Maia Sandu, aangezien ze niet begrijpt waarom Rusland midden augustus een nieuw embargo op Moldavisch fruit oplegt terwijl de producten voldoen aan de EU-kwaliteitsnormen die hoger zijn dan de Russische normen.
Hoge fruitmuur, voorbereid voor plukrobots
Is het niet veeleer een sanctie tegen Moldavië – net als buurland Oekraïne geen NAVO- of EU-lid – dat bijvoorbeeld begin mei bij monde van Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, nog de levering van militair materieel van de Europese Unie werd toegezegd met als doel de stabiliteit en veiligheid van het land te vergroten en de territoriale integriteit te handhaven en dat eind juni door de EU-leiders net als Oekraïne zelfs de status van kandidaat-lidstaat werd verleend?
Druiven (links) beschermd tegen regen
De Republiek Moldavië is grotendeels gelegen tussen de rivieren de Proet en de Dnjestr. Het kleine land – net iets groter dan België, denk er nog een provincie bij – grenst in het westen aan Roemenië en in het noorden, oosten en zuiden aan Oekraïne. De hoofdstad Chisinau ligt in het centrum van het land. Moldavië telt iets meer dan 3,3 miljoen inwoners. waarvan een klein miljoen in het buitenalnd woont, en heeft per hoofd van de bevolking het laagste inkomen van heel Europa.
Tot 1991 behoorde het land tot de Sovjet-Unie. Transnistrië, een dunne landstrook ten oosten van de rivier de Dnjestr en geprangd tussen de rest van Moldavië en Oekraïne, behoorde tot de Sovjetrepubliek Moldavië, maar verklaarde zich na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie eenzijdig onafhankelijk en wordt daarin heden ten dage nog gesteund door Rusland. De regio wordt vooral door Russen (en Oekraïners) bewoond. Het de facto onafhankelijk landje wordt evenwel door geen enkele staat erkend. De hoofdstad van deze separatistische regio is Tiraspol. Voor de voetballiefhebbers onder ons: in september vorig jaar ging de ploeg van deze stad, beter bekend als Sherrif Tiraspol, in de Champions League nog winnen op bezoek bij de latere winnaar van de competitie, Real Madrid.
Wind- en zonne-energie op plantage
Moldavië heeft net geen toegang tot de Zwarte Zee. Het noorden is heuvelachtig en het land heeft een gematigd landklimaat met warme zomers en koude winters. De taal van het overgrote deel van de Moldavische bevolking is Roemeens, net als Italiaans, Spaans of Frans een Romaanse taal. Een minderheid spreekt Oekraïens, Russisch of Bulgaars. Dat zijn Slavische talen.
De komende weken zal dagelijks 1 artikel over de Moldavische fruitexport worden gepubliceerd. Als je vragen hebt neem contact op met Moldavafruct, de belangenvereniging van Moldavische fruitexporteurs.
MOLDOVA FRUCT
Fruit Producers and Exporters Association
Iurie Fala, CEO
Tel.: +37322223005 | Mob.: +37369366424
Ifala@moldovafruct.md
www.moldovafruct.md
Andere artikelen in deze serie:
- Steun de Moldavische fruithandel
- "We betalen nu de prijs van een fout beleid"
- "Voor het eerst in de geschiedenis is onze blik op de EU-markt gericht"
- "Dit voorjaar gestart met fruitexport naar het Midden-Oosten"
- "Na het tweede embargo in 2014 begon de fruitsector een versnelling hoger te schakelen"
- "Ondanks ongeëvenaarde smaak afzet mislopen"
- "Gezamenlijke fruitafzet wordt de sleutel tot succes"
- "Uiteindelijk zal de Russische embargo ons helpen"