Het citrusseizoen in het Zuid-Spaanse gewest Andalusië is er echt een geweest om 'snel te vergeten'. Toch zullen de telers zich dit zeer complexe seizoen helaas nog lang herinneren. Want naast de uitdagingen eigen aan de sector doken er enkele problemen op, die wegens hun geheel nieuwe karakter een vermelding in de geschiedenisboeken van de sector zullen opeisen.
In de wekelijkse of tweewekelijkse rapporten van de afgelopen maanden van het Andalusische Observatorium voor Prijzen en Markten – waarin het woord "crisis" vele malen voorkomt in begrippen zoals gezondheidscrisis, economische crisis, logistieke crisis, oorlogscrisis of energiecrisis – is de evolutie van het voorbije citrusseizoen beschreven als een seizoen met een beperkte vraag, weinig bestellingen en prijzen die aanzienlijk lager waren dan het vijfjarig gemiddelde. Vooral de prijs van sinaasappelen viel op: in week 24 stond de telersprijs bijvoorbeeld op 11 cent per kilo, 70% lager dan het vijfjarig gemiddelde. Op het einde van het seizoen kon je nog sinaasappelen zien hangen in de bomen die niet meer zouden worden geplukt.
Er worden verschillende mogelijke oorzaken genoemd en een daarvan is de import. Uit een recent rapport van het Spaanse ministerie van Landbouw blijkt echter dat de Europese citrusimport in de eerste vier maanden van 2022 met 11,5% is gedaald ten opzichte van dezelfde periode van vorig jaar (61.000 ton minder) en met 10,5% in vergelijking met het vijfjarig gemiddelde.
In de eerste vier maanden van dit jaar is de import van mandarijnen (41% van het totaal) voor het eerst hoger dan die van sinaasappelen (35,4%). Deze trend was de afgelopen tien jaar al duidelijk merkbaar. Toch daalde ook de mandarijnenimport met 5,7% ten opzichte van vorig jaar. Sinaasappelen gaven 27,3% prijs. Enkel citroen ontsnapt aan de neerwaartse trend. De Europese import van deze citrussoort nam zelfs met 77,4% toe.
Als we de gegevens tot en met juni bekijken, is de daling van de sinaasappelimport nog groter: 31,5% of 111.000 ton minder dan in het eerste halfjaar van 2021 en 29,2% of 99.800 ton minder dan het gemiddelde van de afgelopen 5 jaar, zo blijkt uit het rapport dat vorige week werd gepubliceerd.
Alle aanvoerlanden hebben minder sinaasappelen naar de EU geëxporteerd, zowel ten opzichte van vorig jaar als tegenover het vijfjarig gemiddelde. Egypte, de belangrijkste leverancier in deze periode met 83% van het totaal, verlaadde 31,3% of 91.260 ton minder dan vorig jaar en 17,3% of 41.950 ton minder dan het vijfjarig gemiddelde. Toch was het in staat zijn marktaandeel met 12 procentpunt op te schroeven. Ook andere landen zagen hun sinaasappelexport naar de EU dalen: Zuid-Afrika met 83,3% en Marokko met 26,7%.
Over het gehele seizoen bekeken (september 2021/juni 2022) bedraagt de daling van de sinaasappelimport slechts 12,2% ten opzichte van vorig jaar en 13,2% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde, “als gevolg van de aanzienlijke import in de maand oktober”, zo verduidelijkt het rapport.
De belangrijkste leverancier in 2021/2022 was Zuid-Afrika met 44% van het totaal. Het zag zijn sinaasappelexport naar de EU met 3% toenemen in vergelijking met vorig seizoen en met 9,3% (+21.760 ton) in vergelijking met het vijfjarig gemiddelde. Op de tweede plaats staat Egypte (35% van het totaal), dat zowel ten opzichte van vorig seizoen (-31,7%) als in vergelijking met het vijfjarig gemiddelde (-17,7%) terrein prijsgaf. Marokko, de op twee na grootste leverancier van sinaasappelen aan de EU, zag zijn export met respectievelijk 20% en 60,7% dalen. Zimbabwe zette dan weer stappen vooruit: met respectievelijk 29,6% (+6.000 ton) en 35,8% (+6.900 ton).
Deze gegevens werpen een licht op de invloed van de import op de evolutie van het Andalusische citrusseizoen. Ze roepen ongetwijfeld enkele vragen op, want een herziening van de oorzaken voor de lagere afzet lijkt nodig. Ondertussen zijn de telers weer aan het werk op de Andalusische velden om de volgende oogst voor te bereiden. Ze doen dit momenteel in meedogenloze temperaturen van een hittegolf die eindeloos lijkt. En vanuit de Valenciaanse Gemeenschap sijpelt al het ontmoedigende nieuws door dat ze voor het eerste citrus van het komende seizoen prijzen verwachten die 30% onder de productiekosten liggen.