"Servië is voor 100 procent afhankelijk van energieleveringen uit Rusland. Als kandidaat voor het EU-lidmaatschap bevindt Servië zich dan ook in een lastig parket, gezien de huidige situatie", vertelt Anneliese Vollweiler (rechts), directeur van Anevo Trading en deskundige op het gebied van fruit uit de Balkanregio. Volgens haar onderscheidt Servië zich vooral met zijn teelt van planten, frambozen, bramen en pruimen.
Afhankelijkheid van Rusland en de invloed van China
Het Oost-Europese land staat er economisch gezien ook beter voor dan veel andere Balkanlanden. "Servië kan per jaar tussen de 70.000 en 80.000 ton frambozen verkopen, die in verschillende EU-landen, aan de VS en aan Rusland worden verkocht." Tegelijkertijd is er in sommige staten van het voormalige Joegoslavië nog steeds een bepaalde afhankelijkheid van de Russische markt, aangezien er nog steeds aanzienlijke hoeveelheden tegen goede prijzen aan Rusland worden verkocht.
Bovendien heeft Rusland in de afgelopen tijd in Servië, maar ook in Turkije, enkele nieuwe bedrijven opgericht. "Daar komt bij dat China investeert in bruggen en autowegen in Servië en van Belgrado een economisch centrum wil maken", weet Anneliese. De invloed van China in Servië zou kunnen groeien als de EU niet snel handelt, vreest Anneliese. "Er zijn momenteel veel uitdagingen, vooral politieke, die het land moet overwinnen."
Blauwe bessen op de lopende band in Servië
Zachtfruitexport naar alle EU-landen en de VS
Tegelijkertijd staat Servië er economisch gezien goed voor, wat niet in de laatste plaats te danken is aan de export van zijn uitstekende goederen. "De goederen worden gekenmerkt door een goede kwaliteit. Zo worden de blauwe bessen aan één van de grootste supermarktketens van Groot-Brittannië en aan een grote discounter in Duitsland verkocht." Volgens Anneliese worden er ook ultramoderne machines voor de verwerking van het zachtfruit gebruikt. Men teelt hoofdzakelijk het ras Duke.
Bij de frambozen wordt vooral het donkere ras Willamette geteeld, die vooral aan de industrie wordt verkocht, terwijl voor de versmarkt het ras Heritage wordt geteeld. De frambozen worden aan zo goed als alle EU-landen geëxporteerd, waarbij Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en Groot-Brittannië tot de belangrijkste exportlanden horen. Ze worden aangeboden in de categorieën vers, voorgekoeld (wat met name interessant is voor de sapindustrie), en diepgevroren, waarbij de diepgevroren frambozen in top IQF-kwaliteit (Individual Quick Freeze) verwerkt worden. Aan de VS verkoopt men voornamelijk frambozen voor de verwerkende industrie.
Exportvolume uit Servië naar de EU groeit gestaag
Van zachtfruit tot aan steenfruit worden er grote volumes naar de EU geëxporteerd. De afzonderlijke goederen worden onder andere ook gebruikt voor de productie van sterke drank en andere producten. "De frambozenprijs bedroeg vorig jaar zes euro per kilo voor IQF-goederen, wat neerkomt op een prijs van 120.000-130.000 euro per vrachtwagenlevering. Zoveel heeft men nog nooit voor frambozen betaald", zegt Anneliese. De afzet aan de Duitse retail verloopt ook wat moeilijker, aangezien de grote ketens voornamelijk met jaarcontracten plannen, terwijl de Servische leveranciers eerder van levering tot levering werken.
"In het afgelopen jaar zijn er ook aanzienlijke volumes vanuit Servië en Oekraïne naar de VS en naar Canada geëxporteerd. Zo kon Oekraïne afgelopen jaar nog 35.000 ton frambozen op de markt brengen, wat gezien de huidige omstandigheden momenteel niet zonder meer mogelijk is." Ook Polen is één van de grootste frambozentelers van Europa, met zijn verschillende zomer- en herfstrassen Polana, Polesie en Polka, die niet zo goed zijn als de Willamette. Bovendien wordt het laatstgenoemde ras 0,10 tot 0,15 euro goedkoper aangeboden. In Polen wordt er ook veel machinaal geoogst. Maar zowel in Polen alsook in Servië is er sprake van personeelstekort.
Prijsstijging van 15 tot 20 procent
"Hoewel ook de Servische land- en tuinbouw te kampen heeft met personeelstekort, is machinaal oogsten in Servië nog niet aan de orde, aangezien de bessenplanten nog te veel beschadigd worden door de machines en na twee tot drie jaar te veel beschadigd zijn, hoewel een bessengaard normaal gesproken twaalf tot vijftien jaar mee kan gaan." Er zijn weliswaar geen transportproblemen geweest, maar de prijzen zijn toch met 15 tot 20 procent gestegen. "De energiecrisis in Europa treft ons allemaal. Er is voldoende aanbod, en er zijn ook leveranciers, alleen de prijzen maken het ons moeilijk. Voor een transport van 19-20 ton netto goederen van Servië naar Berlijn betaalden we afgelopen jaar nog 1.800 euro; tegenwoordig betalen we hiervoor 2.900,00 - 3.000,00 euro."
Griekenland, Marokko en Egypte domineren de aardbeienmarkt
Voor de Servische aardbeien is het dit jaar relatief slecht gegaan, aangezien het weer niet bijzonder meewerkte. "Op de Balkan domineerden de Griekse aardbeien, terwijl voor de industrie goederen uit Egypte werden gekocht. Dit gold echter ook voor de EU. Marokko en Egypte hadden de beste aardbeienafzet, omdat zij met duidelijk lagere prijzen druk uitoefenden op de markt."
De levensmiddelprijzen zijn in Servië bijna even hoog als in Duitsland, terwijl het inkomen slechts ongeveer één derde van het Duitse inkomen bedraagt. Dit heeft in Servië dan ook tot een verandering in het consumptiegedrag geleid. "De pensioenen en lonen worden echter ook continu aangepast. Ook wij hebben de lonen van onze jarenlange medewerkers verhoogd, omdat zij belangrijk voor ons zijn. Zoals ze zeggen: "Never change a winning team", zegt Anneliese tot slot.
Voor meer informatie:
Anneliese Vollweiler
Anevo Trading GmbH
Fraunhoferstraße 16
D-91058 Erlangen, Duitsland
Tel (Duitsland): +49 (0) 170 581 79 70
Tel (Servië): +381 (0) 63 611 855
info@anevo.de
www.anevo-trading.com