De zes broers van Van Aken kwamen precies een eeuw geleden in 1922 vanuit Buurmalsen naar Den Haag en gingen de groenten en fruithandel in. Ze maakten deel uit van een beweging van tientallen jonge mannen die uit De Betuwe naar Den Haag trok en hier de handel in AGF in gingen, zoals Bauw, Verweij, Heikoop, Van Rijnsbergen, en dus ook de van Akens. De Gebr. Van Aken hadden in 1940 de beschikking over 10 winkels en onder Kap 1 een plek op de Groothandelsmarkt in Den Haag (1).
1. Ries van Aken, Laan van Meerdervoort 622, Den Haag 1936
Van de tweede generatie zou Joost van Aken het eerste 'zelfbedieningsbedrijf' van Den Haag in aardappelen, groenten en fruit openen op de Laan van Meerdervoort 622. Na een proefperiode van een kleine twee jaar heropende Joost in 1949 de eerste zelfbedieningszaak in Den Haag (2 en 3).
2. Aandacht voor de heropening van het zelfbedieningsbedrijf door het Centraal orgaan voor de handel in aardappelen, groenten en fruit, 1950
3. Voorpagina van het Centraal orgaan met de winkelpui, 1950
Joost van Aken had een grondige studie gemaakt van het fenomeen van de zelfbedieningszaak in het buitenland. Hij begon al in 1947 aan één kant van zijn zaak voorzichtig met de nieuwe aanpak, maar na een grondige verbouwing stapte hij in 1949 helemaal over (4). In de krant stond te lezen dat in het midden van de zaak 'gondola’s' stonden, waaruit de klanten zelf blikken groenten en andere artikelen konden nemen. Klanten rekenden af met de spullen in de mandjes waarmee ze rondliepen. Er was nog slechts één kleine toonbank van waarachter het personeel enkele artikelen zelf verkocht (5).
4. Zelfbediening Laan van Meerdervoort 622, 1949
5. "Bedien uwzelf", Laan van Meerdervoort 622, 1950
In 1951 opende Joost van Aken een tweede zelfbedieningszaak, in de van Baerlestraat 162. De nieuwe zaken onderscheidden zich door een moderne inrichting en een diversiteit aan artikelen, ook delicatessen en diverse kruidenierswaren (Foto 6). Joost vertrok in 1954 uit Den Haag om voor Piet Willem van Wylick op de groothandelsmarkt in Keulen te gaan werken.
6. Van Baerlestraat 162, kruideniersafdeling, ca 1953
De familiegeschiedenis van Van Aken is vastgelegd in een boek dat in juni is uitgekomen, 'Altijd in beweging. Vier eeuwen familie-geschiedenis'. Het boek vertelt over de wortels van deze familie in de Betuwe en hoe zij vervolgens uitwaaieren naar Amsterdam en Nederlands-Indië en vooral naar Den Haag. Met hun winkels in Den Haag krijgen we een beeld van de middenstand in die jaren, een verhaal dat is verluchtigd met tientallen bijzondere foto’s. Te verkrijgen bij de boekhandel of uitgever.
Voor reacties: danielvanaken@hotmail.com
Bron: Foto's privécollectie van Van Aken | Daniel van Aken