Het duurt nog bijna zes weken totdat het aspergeseizoen op 24 juni ten einde loopt. Ondanks de beste kwaliteit asperges en een goede oogst is het aspergeseizoen tot nu toe echter niet naar tevredenheid verlopen. En ook het aardbeienseizoen heeft ondanks de beste kwaliteit een moeilijke start. Want net als bij asperges bleef de retail tot half mei asperges en aardbeien importeren. Dit drukte sterk op de prijs van het binnenlandse aanbod. Aan de andere kant zorgden de deels overtrokken prijzen voor regionale asperges en aardbeien in de retail, dat wil zeggen hoge marges voor de retail, voor groot ongenoegen bij de kopers die zich benadeeld voelden.
"We zijn gedesillusioneerd en teleurgesteld. Met corona, de oorlog in Oekraïne en de klimaatcrisis dachten we dat het inmiddels voor iedereen wel duidelijk geworden zou zijn hoe belangrijk de teelt van levensmiddelen in eigen land is. Integendeel, de retail houdt tot halverwege het seizoen naast de Duitse asperges ook importasperges tegen spotprijzen in de schappen. Bij de aardbeien is de situatie nauwelijks beter. Men importeert biologische producten van ver weg en laat de Duitse teelt tegen de muur rijden, wetende dat dit het voortbestaan van de telers in gevaar brengt, en regionaliteit en seizoensgebondenheid een hoop CO2 besparen en het klimaat ontzien", zegt Simon Schumacher, bestuurslid van het Netzwerk der Spargel- und Beerenverbände, verbitterd.
Goedkope import
Geïmporteerde asperges en aardbeien kunnen in Duitsland goedkoper aan worden geboden dan de Duitse teelt, omdat de lonen in andere landen lager zijn: in Italië is er geen minimumloon. In Spanje ligt het minimumloon op 6,06 euro per uur, in Griekenland zelfs op slechts 3,83 euro per uur en in Hongarije op 3,21 euro per uur. Met momenteel 9,82 euro per uur is het minimumloon in Duitsland al meer dan 1,5 tot 2,5 keer zo hoog.
Volgens de Agrarmarkt Informations-Gesellschaft (AMI) is het prijsniveau van asperges na Pasen op alle handelsniveaus gedaald. Terwijl het aanbod voor de paashandel maar net voldoende was, ontstond er na Pasen al snel een overaanbod. De marktmacht van de retail is in deze seizoensfase duidelijker te zien, en de prijzen raakten onder druk. Volgens de AMI waren in 2021 april en mei de maanden waarin de meeste asperges geïmporteerd werden, en dan vooral groene asperges. In 2022 liepen er in kalenderweek 19 (half mei) nog steeds aanbiedingen voor geïmporteerde asperges in de retail. Tien van de in totaal zestig reclameacties betrof importproducten, in de meeste gevallen ging het om groene asperges.
Bovendien zijn liefhebbers van asperges en aardbeien uit de regio in het huidige seizoen tot nu toe terughoudender dan verwacht door de inflatie en de onzekerheid met betrekking tot de wereldsituatie. Hierdoor was de vraag naar asperges alleen tijdens en rond de Paasdagen zeer goed, en goed rond Moederdag. De vraag naar lokale aardbeien was beperkt en neemt nu pas toe met de komst van de warme dagen.
Afzet en redelijke prijzen: huisverkoop wint, retail verliest
Uit een enquête van het 'Netzwerk der Spargel- und Beerenanbauer', die van 10 tot en met 16 mei 2022 is gehouden en waaraan 274 bedrijven deelnamen, komt het volgende beeld van de aspergemarkt naar voren: de helft van de ondervraagden (51 procent) geeft aan dat de afzetsituatie in de retail slecht tot zeer slecht is vergeleken bij een gemiddeld jaar. Minder dan één op de vijf respondenten (17 procent) beoordeelt de afzet nog als middelmatig, slechts 8 procent als goed tot zeer goed. De afzet in de horeca loopt goed tot zeer goed volgens 42 procent van de respondenten, middelmatig volgens 35 procent van de respondenten, en slecht tot zeer slecht volgens 12 procent van de respondenten. De huisverkoop wordt door bijna een kwart van de respondenten als goed tot zeer goed beoordeeld (23 procent) en meer dan de helft (53 procent) geeft aan dat de verkoop middelmatig verloopt. De overige 24 procent beoordeelt de huisverkoop als slecht tot zeer slecht. (Deelnemers: 237)
Meer dan de helft van de respondenten geeft aan dat de verkoop via de retail tot nu toe slecht tot zeer slecht verloopt vergeleken bij een gemiddeld jaar, terwijl in de huisverkoop meer dan de helft van de respondenten aangeeft dat de verkoopsituatie als middelmatig kan worden geclassificeerd. De afzet via de horeca wordt door één op de drie als goed tot zeer goed beoordeeld en meer dan één op de drie beoordeelt dit verkoopkanaal als middelmatig.
In de huisverkoop heeft 33 procent van de aspergetelers de richtprijzen kunnen realiseren. Ongeveer 47 procent heeft de richtprijzen gedeeltelijk bereikt en circa 20 procent kon deze prijzen niet realiseren. In de retail kon slechts ongeveer 3 procent de richtprijzen volledig halen en circa 16 procent lukte dit voor een deel. Ongeveer 57 procent gaf aan dat ze de prijzen niet konden realiseren. In de horeca slaagde 28 procent erin de aspergeprijzen volledig te halen, circa 38 procent slaagde er deels in en 21 procent slaagde er niet in. (Deelnemers: 233)
De aardbeienafzet tot nu toe in de retail wordt door één derde van de respondenten als slecht tot zeer slecht beoordeeld. Iets minder dan één derde beoordeelde de afzet via de retail nog als middelmatig.
Goede aardbeienafzet in de huisverkoop
Wat de aardbeienmarkt betreft beoordeelt 42 procent van de telers de afzet in de huisverkoop als goed tot zeer goed. Circa 46 procent beoordeelt deze als middelmatig en bijna 10 procent als slecht tot zeer slecht. In de retail is de situatie veel slechter: slechts 10 procent beoordeelt de afzet als goed tot zeer goed, 29 procent als middelmatig en 30 procent als slecht tot zeer slecht. De afzet via de horeca beoordeelt bijna 12 procent van de aardbeientelers als goed tot zeer goed, circa 23 procent als middelmatig en circa 23 procent als slecht tot zeer slecht. (Deelnemers: 160)
In de huisverkoop lukte het 36 procent van de aardbeientelers om de richtprijzen te realiseren, 43 procent lukte dit voor een deel. In de retail kon slechts 4 procent de richtprijzen volledig bereiken en 15 procent slaagde hier deels in. In de horeca kon 8 procent de gewenste aardbeienprijzen helemaal halen, en 28 procent lukte dit gedeeltelijk. (Deelnemers: 152) *
De richtprijzen voor asperges en aardbeien konden in de retail bij meer dan de helft van de respondenten niet gerealiseerd worden. In de huisverkoop kon iets meer dan de helft van de aspergetelers de richtprijzen gedeeltelijk realiseren, bij de aardbeientelers bedroeg dit percentage 15%. Meer dan een derde was van mening dat de richtprijzen in de huisverkoop gehandhaafd konden worden.
Op de vraag welke maatregelen de afzet zouden stimuleren werden de volgende antwoorden gegeven: 87 procent van de aspergeteelt-bedrijven eist dat de retail tijdens het seizoen geheel overschakelt op het Duitse aanbod, 84 procent van hen zou graag zien dat de kwaliteit en voordelen van de Duitse teelt duidelijk worden belicht en 72 procent wil graag dat de retail meer reclame maakt voor de Duitse asperges.
Bijna alle respondenten vinden dat de kwaliteit en de voordelen van de lokale teelt in het middelpunt moeten staan in plaats van de prijs als maatregel om de afzet te bevorderen. Ook wil men dat de retail vroeger overstapt van importen naar het Duitse aanbod. Er bestaat ook grote eensgezindheid over het feit dat telers en de retail meer reclame voor het Duitse aanbod zouden moeten maken. Meer dan 80% van de respondenten wijst prijsverlagingen bij alle verkoopkanalen af.
De grote vraag naar hoe het verder moet met een minimumloon van 12 euro
De huidige situatie geeft de asperge- en aardbeientelers al een bitter voorproefje van wat hen in 2023 te wachten staat met de verhoging van het minimumloon naar 12 euro. "De telers willen graag 12 euro per uur betalen, maar hiervoor zijn eerlijke prijzen nodig. Momenteel is duidelijk te zien dat de Duitse teelt onvoldoende gewaardeerd en betaald wordt. De onvrede in de sector wordt steeds groter. Want de eisen nemen toe, de teeltkosten stijgen, de druk op de prijzen wordt groter. Als de prijzen niet voldoende aan het minimumloon aan worden gepast, zal dit veel bedrijven de kop kosten“, benadrukt Fred Eickhorst, bestuurslid van het 'Netzwerk der Spargel- und Beerenverbände'.
*Opmerking over de cijfers: aangezien de asperge- en zachtfruitbedrijven niet altijd alle supermarkten van producten voorzien, komt het totale percentage niet altijd op 100 procent uit. Niet alle vragen waren voor alle bedrijven relevant, aangezien niet alle bedrijven beide gewassen telen. Om deze reden staat het aantal respondenten dat geantwoord heeft tussen haakjes achter elke tekstpassage.
Voor meer informatie:
netzwerk-spargelbeeren.de