De situatie op de wereldmarkt voor mandarijnen hangt momenteel sterk af van waar men kijkt. Sommige productielanden hebben meer geluk gehad dan andere, waarbij Australië een goede oogst verwacht, terwijl Noord-Amerika, Italië en Spanje te lijden hebben onder de negatieve gevolgen van het slechte weer tijdens hun teeltseizoenen. Hoewel de verkoop over het algemeen vrij positief is (behalve in Duitsland, waar de belangstelling momenteel lijkt te ontbreken), dreigt een eventuele sluiting van de Russische markt als gevolg van de aanhoudende invasie in Oekraïne de markt voor mandarijnen over de hele wereld te verstikken.
Nederland: Goede afzet Nadorcott en Tango met blad
Een Hollandse importeur geeft aan dat er aardig wat citrus vanuit Spanje naar Nederland wordt gestuurd. "Met mandarijnen is het vooral Nadorcott en Tango met blad wat de klok slaat. Die afzet verloopt aardig goed. Prijzen liggen op een niveau rond de 10 euro voor de kleine maten tot 12,50-13 euro voor de dikke maten. Verder heeft de situatie in Oekraïne en Rusland voor de importhandel de nodige gevolgen. Je ziet toch dat iedereen wat terughoudend is met laden. De hele tendens in de markt is een stuk kalmer."
Duitsland: Dip in vraag naar mandarijnen bij beter weer
Het seizoen liep langzaam ten einde: met lenteachtige temperaturen ebde de belangstelling zienderogen weg. Ook de aanbodsituatie werd beperkter, waarbij de Turkse import uit het assortiment verdween. Slechts enkele Italiaanse en Spaanse clementines waren nog beschikbaar. Mandarijnen kwamen vooral uit Spanje, Israël, Turkije, Marokko en Italië, maar het aanbod werd steeds minder. De handelaren waren vaak gedwongen hun eerdere vraag bij te stellen, omdat dit de enige manier was om het aanbod af te zetten. De kwaliteit speelde daarbij niet zozeer een rol: zelfs aantrekkelijke partijen bleven niet altijd gespaard van een lagere prijs. Op sommige plaatsen werden echter ook constante waarderingen opgetekend.
Vanaf januari worden steeds meer Israëlische Orri aangeboden. "Orri-clemetines doen het al enkele jaren goed en elk jaar wordt er meer volume van dit ras verplaatst, hoewel de huidige vraag eerder beheersbaar is", benadrukt een groothandelaar.
Frankrijk: Mandarijnen in de lift, maar nog steeds overschaduwd door populariteit van clementines
De Franse citrustelers werden dit seizoen geteisterd door slechte weersomstandigheden die de productie belemmerden, waardoor de prijzen stegen als gevolg van het kleinere aanbod. Dit leidde op zijn beurt tot een daling van de consumptie, omdat de consument werd afgeschrikt door de hogere prijzen. Dit was minder het geval voor mandarijnen, die enig marktaandeel hebben veroverd op de traditioneel populaire clementine. Nu agro-ecologie steeds meer wordt gewaardeerd door de Franse consument, geldt dat ook voor de mandarijn, die goed in deze context past.
Italië: Positief mandarijnenseizoen ondanks enkele problemen met de productie
Mandarijnen en clementines behoren zonder meer tot de favoriete vruchten van Italiaanse gezinnen, zoals blijkt uit de meest recente statistieken: meer dan 18,5 miljoen gezinnen kochten ze in 2021, wat neerkomt op 71,1% van het totaal. In tegenstelling tot andere categorieën hebben mandarijnen en clementines in de jaren van de pandemie echter geen sterke ontwikkeling doorgemaakt. Desondanks is de frequentie van de aankopen toegenomen, tot gemiddeld 7,6 keer per jaar. Een Italiaans gezin dat mandarijnen koopt, besteedt gemiddeld 2,53 euro per aankoop, met een hoeveelheid van bijna 1,5 kg. Het biologische product wordt door meer dan 4,2 miljoen gezinnen gekocht, hoewel het de afgelopen twee jaar geen bijzonder positieve tendens te zien heeft gegeven.
Het seizoen 2022 van de middellange Tang Gold-mandarijn in Basilicata, Calabrië en Apulië is zeer goed begonnen, voordat de oorlogssituatie in Oost-Europa de consumptie heeft afgeremd. In een context van commerciële onzekerheid hebben premiumproducten het inderdaad zwaarder te verduren dan traditionele producten, niet zozeer wat de prijs als wel wat de aankoopfrequentie betreft. Er is echter geen gebrek aan bestellingen, maar er is niet de klassieke "buzz" die typisch is voor deze periode. In ieder geval is er geen sprake van een waardevermindering van het product. De noteringen liggen in de lijn van vorig jaar, zo niet iets hoger. In de boomgaarden is er geen afname van de hoeveelheid voor deze variëteit. Het weer is gunstig geweest, zowel wat de neerslag als wat de temperatuur betreft.
Op Sicilië is het mandarijnenseizoen al enige tijd geleden geëindigd, met uitzondering van de late variëteit uit Ciaculli. "Vergeleken met 2021 ligt de productieopbrengst dit jaar in sommige gebieden 30% lager, in andere is dit percentage opgelopen tot 40-50%. Hierdoor zal het seizoen vroegtijdig eindigen. We gaan nog een dag of tien door. Het seizoen heeft veel positieve aspecten laten zien, vooral wat de kwaliteit betreft," meldt het Consortium. "We sluiten weer een positief seizoen af, na twintig jaar activiteit. De vaste productiekosten zijn echter drastisch gestegen en met de oorlog in Oekraïne is de situatie nog erger geworden. We hebben al deze stijgingen opgevangen, maar tot nu toe heeft niemand ons een cent betaald."
"De intense hitte van de afgelopen zomer, samen met overstromingen en vorst, hebben zeker geleid tot een productie die gekenmerkt wordt door opbrengsten en groottes die onder de maat zijn van de Siciliaanse productie," voegt een citrusproducent uit de vlakte van Catania toe. "Bovendien lopen de oogsten deze dagen af in plaats van in april voor het late product, wat een negatief effect heeft op de bedrijfsbegrotingen. De prijzen hebben noteringen bereikt die boven het gemiddelde van het voorgaande jaar liggen, met 0,80 euro/kg voor mandarijnen. Uiteraard gaat het hier om het topproduct, d.w.z. van goede kwaliteit en grootte, ook al was er niet veel van. Het hogere inkomen werd echter tenietgedaan door de grote schade aan de citrusboomgaarden als gevolg van verschillende klimatologische perioden en door de stijging van de kosten van alles wat nodig is om de gewassen te telen, van meststoffen tot materialen, energie en ten slotte brandstof."
Biologisch is ook populair bij clementines en mandarijnen. Het grootste biologische bedrijf van Italië zegt dat 25% van zijn biologische mandarijnen en clementines naar het buitenland wordt geëxporteerd. Zwitserland, Duitsland, Frankrijk, Zweden en Oostenrijk zijn de belangrijkste exporterende landen. Het jaar 2021 werd gekenmerkt door een daling van de productie met 10%, maar betere prijzen dan het jaar daarvoor.
Spanje: Recordoogst van kleine maten zorgt voor problemen voor Spaans seizoen
De tweede fase van het Spaanse clementine- en mandarijnseizoen loopt ten einde met onbevredigende resultaten. Voorafgegaan door Clemenules en Clemenvilla, waarvoor de prijzen goed waren als gevolg van de geringe beschikbaarheid door plagen, werd de tweede fase van het seizoen gedomineerd door beschermde rassen zoals Nadorcott, Tango, Orri, gevolgd door Murcott. Deze rassen hebben dit jaar in Spanje historisch gezien de grootste opbrengsten gehad en over het algemeen kleine maten.
"De opbrengsten van Tango en Nadorcott waren dit jaar bijzonder hoog, waarbij de kleine maten 4 en 5 overheersten", aldus een Valenciaanse teler en exporteur. Tegelijkertijd is de concurrentie uit Marokko hevig geweest, aangezien zij de markten hebben overspoeld met laaggeprijsd fruit op bestemmingen als Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. "Zelfs in Duitsland, waar Spaanse mandarijnen altijd hebben gedomineerd, was het moeilijker dan ooit."
Door de grote hoeveelheden Tango en Nadorcott zijn de verkoopprijzen 15 tot 20 cent lager dan vorig seizoen, ook al zijn de productie- en logistieke kosten gestegen, waardoor de winstmarges kleiner zijn geworden. Behalve voor de grote mandarijnen, waarvan de prijzen positief waren, bleven de prijzen voor middelgrote en kleine mandarijnen behoorlijk onder (-25%) de gemiddelde prijzen van de afgelopen vijf jaar. De verkoop is zeer traag gebleven als gevolg van de geringe vraag gedurende het hele tweede deel van het seizoen.
Zuid-Afrika: Dreiging van sluiting Russische markt als zwarte wolk boven mandarijnseizoen
Het mandarijnenseizoen is in Zuid-Afrika nog niet begonnen, maar zal naar verwachting over iets meer dan een maand beginnen met de vroege mandarijnrassen die een paar weken eerder rijpen dan de Tango en de Nadorcott.
De enorme stijging van de vrachtprijzen zal gevolgen hebben voor de uitvoer van mandarijnen, evenals de mogelijke sluiting van de Russische markt (die volgens sommigen in de sector zeer waarschijnlijk is), die ongeveer 70% van de Zuid-Afrikaanse mandarijnen van klasse 2 en lage standaardklasse 1 afneemt.
Meer mandarijnen dan gewoonlijk zouden lokaal op de markt kunnen worden gebracht, maar het is een zeer duur product om te produceren, waardoor binnenlandse verkoop niet echt een optie is. Exporteurs zullen hard op zoek gaan naar een alternatieve markt voor de grote volumes die naar Rusland zouden zijn gegaan. "Misschien moeten we dat fruit voor de sapproductie opsturen om de mandarijnenmarkt niet volledig te vernielen."
"De oogst ziet er voor iedereen heel mooi uit," zegt een manager van een pakhuis. "We maken ons alleen grote zorgen over de prijzen, we hebben vorig jaar een verschrikkelijk jaar gehad met de plunderingen [de burgerlijke onlusten van juli 2021] en het overaanbod en de vrachtkosten die omhoog zijn geschoten."
De citrusproducenten zijn dit jaar in ieder geval gewaarschuwd voor de problemen, in tegenstelling tot vorig jaar, merkt een exporteur op.
Veel mandarijnenproductiegebieden in Limpopo en Mpumalanga hebben de afgelopen zomer te kampen gehad met hagel, maar de mandarijnen staan grotendeels onder net.
Noord-Amerika: Californisch mandarijnenseizoen zal waarschijnlijk vroegtijdig beëindigen
"De aanvoer van mandarijnen is dramatisch. De oogst van Tangos en Murcotts lijkt klein uit te vallen. We hebben te maken met vruchtval en slechte kwaliteit, dus beide oogsten zijn nog minder dan verwacht," zegt een verlader. De kleinere oogst is grotendeels te wijten aan de hittegolf van afgelopen zomer. "Vorig jaar bleef een groot deel van het fruit langer aan de bomen hangen tot in het bloeiseizoen, waardoor de nieuwe oogst in het gedrang kwam."
De verlader verwerkt negen verschillende mandarijnenrassen en is bezig met de laatste drie variëteiten, nadat hij net klaar was met de Pixie-variëteit. "We hebben nog Tangos en W. Murcotts en Gold Nuggets. Gold Nuggets gaan misschien nog wat langer mee. Ze zijn wat minder populair geweest op de markt door hun gevoeligheid voor de schil, maar we zijn nog steeds een grote speler in Gold Nugget," zegt hij.
Wat de maten van de vruchten betreft, zijn er grote verschillen: er zijn grote hoeveelheden kleine, ondermaatse vruchten en er komen nu ook grotere vruchten aan. "Sommigen zijn uit de topgroottes van de 20-serie en komen in de 18-serie. Je wilt niet veel 10's en 15's per zak van 5 pond zien," zegt hij.
Dit alles betekent dat het seizoen waarschijnlijk vroeg zal eindigen, rond 5 mei, na een iets vroegere start medio januari. Vorig jaar was het fruit tot in juli beschikbaar.
Naast Californisch fruit is er ook Marokkaans fruit aan de westkust en wat Israëlische Orri-mandarijnen aan de oostkust. "En het zou me niet verbazen als er ook Spaans fruit aan de oostkust van Canada is", zegt hij. "Er zijn verpakkers en verkopers die hier in de Central Valley van Californië geen goed volume hebben, dus rekenen ze op deze import als onderdeel van hun programma. Het is behoorlijk goed fruit en het concurreert. Vooral met de transportkosten naar de oostkust vanuit het westen. Dat is $8.500-$10.000 voor een vrachtwagen."
De vraag naar mandarijnen is niet groot geweest. "De prijzen zijn hoog, de vrachtkosten zijn hoog en vrachtwagens zijn moeilijk te krijgen", zegt hij. De contractprijzen, die in de eerste week van februari opnieuw werden vastgesteld, liggen 20 procent hoger dan vorig jaar, terwijl de prijzen op de spotmarkt tussen 15 en 20 procent hoger liggen.
En hoewel de prijzen naar verwachting niet zullen stijgen, zullen de inputkosten dat wel doen. "We hebben net vernomen dat onze plasticprijzen met 30 procent zullen stijgen. Golfkarton gaat weer omhoog - het steeg aan het begin van het seizoen - en de vrachtkosten worden hoger. De mensen thuis hebben minder geld te besteden omdat ze meer uitgeven aan brandstofprijzen. We hebben nog meer uitdagingen voor de boeg, maar de toekomst ziet er nog steeds rooskleurig uit voor de mandarijnen," zegt de verlader.
Australië: Sterke Australische mandarijnenmarkt verwacht
Het Australische mandarijnenseizoen gaat de komende weken van start, waarbij de mandarijnen uit Queensland als eerste zullen opkomen. Verwacht wordt dat de volumes in de hele categorie vrij groot zullen zijn, hoewel sommige vruchten misschien zullen uitvallen als gevolg van enkele ongunstige weersomstandigheden in het voorjaar en het begin van de zomer. Wat de uitvoer betreft heeft een vertegenwoordiger van de sector verklaard dat de citrusproductie in de Verenigde Staten dit jaar wellicht iets te klein is, waardoor er lege markten in Azië en andere regio's kunnen ontstaan voor Australische telers, als zij het fruit daar kunnen krijgen gezien de huidige problemen met het vervoer over zee. Zoals voor de meeste sectoren in de wereld geldt, zou het conflict tussen Rusland en Oekraïne ook een effect kunnen hebben op Australische citrus, zo niet via directe handel, dan via de mogelijke doorwerkingseffecten van meer fruit op de internationale markt. Binnenlandse problemen, zoals een tekort aan arbeidskrachten, blijven echter uitdagingen vormen voor de telers.
De sterke citrusoogst dit jaar zal welkom nieuws zijn na kleine dalingen in volume en waarde volgens de statistieken. Voor het jaar eindigend in juni 2021 werd in Australië 163.499 ton mandarijnen geproduceerd (een daling van 5%) ter waarde van $ 341,9 miljoen (een daling van 4%), na stijgingen van respectievelijk 10 en 20% in de voorgaande jaren. Ook de uitvoer daalde met 23%, zowel in volume (tot 59.563 ton) als in waarde (tot 143,8 miljoen dollar), waarbij China de grootste afzetmarkt was en 23% van de Australische mandarijnuitvoer voor zijn rekening nam. Queensland was de grootste producerende staat met 32.991 ton.
Volgende week: overzicht wereldmarkt meloenen en watermeloenen