In Andalusië kijkt de sinaasappelsector al weken reikhalzend uit naar een opwaartse beweging in de prijzen, maar dat moment lijkt niet te komen. De prijzen, die op zich al laag waren, daalden de voorbije weken zelfs cent voor cent, van 17 cent per kilo in week 46 tot 14 cent in week 49, zo blijkt uit gegevens gepubliceerd door het Andalusische Observatorium voor Prijzen en Markten. Vorige week lag de gemiddelde telersprijs zelfs 51% lager dan die in dezelfde periode van vorig jaar. "En er wordt nog geen beterschap verwacht op de korte termijn," zo vertelt José María Corredera, manager van Zuman, een tweedegraadscoöperatie uit Sevilla.
"De prijzen voor handsinaasappelen zijn nog steeds erg laag, al is er wel wat verschil naargelang het ras en de maatvoering. De meest recente telersprijzen voor Navelina’s, waarvan nog heel wat aan de bomen hangen, lagen tussen de 10 en 12 cent per kilo, terwijl Salustiana’s gemiddeld 14 à 15 cent opbrengen. De sinaasappelen die naar de sapindustrie gaan halen prijzen tussen de 12 en 14 cent, maar daarvan moeten wel nog de oogstkosten worden afgetrokken, wat ongeveer 5 à 6 cent per kilo is. De teler krijgt dus uiteindelijk tussen de 7 en 9 cent", rekent José María voor.
"De verwerkende industrie krijgt de kalibers die de retail niet wil. In het verleden werden er zelfs specifiek sinaasappelen geteeld voor de sapindustrie, maar toen de subsidies voor die activiteit eind jaren 90 verdwenen, was die teelt niet meer winstgevend, behalve die enkele jaren dat Citrosuco, het op mondiaal vlak toonaangevende Braziliaanse sapbedrijf, hier product kwam zoeken."
"Dit jaar hebben we wegens een gebrek aan regen overwegend kleine maten. Er zijn percelen die sinds 1 oktober geen druppel water meer hebben gezien. Door de lage prijzen voor perssinaasappelen proberen de telers hun oogst als handsinaasappelen te verkopen. Sommigen plukken zelfs op kaliber, ondanks het feit dat deze werkwijze veel meer kosten inhoudt. Alleen de grootste maten worden dan geoogst en de rest van het fruit blijft aan de boom hangen tot de prijzen weer aantrekken. En dit zorgt er dan weer voor dat de sapindustrie ook op zijn honger blijft zitten."
Werkelijk niets zit mee
De huidige situatie is het gevolg van de gebeurtenissen van de afgelopen maanden en de sector kan alleen maar hulpeloos toekijken. Daarbij moet er eerst nog worden aan herinnerd dat 70,5% van het Andalusische citrus dit seizoen uit sinaasappelen bestaat, zo berekende enkele maanden geleden het gewestelijke ministerie van Landbouw. In volume komt dat neer op bijna 1,7 miljoen ton.
"Dit jaar zit werkelijk niets mee", zegt José María Corredera. "Naast het gebrek aan water en de kleine maten was er in het begin van het Spaanse seizoen ook overlapping met het Zuid-Afrikaanse fruit dat wegens logistieke problemen met vertraging de Europese markt bereikte."
"Zuid-Afrika had in de maanden augustus en september problemen met de verzending van citrus. De grote voorraden die het had opgebouwd overspoelden plotseling de Europese markt. Er is zelfs nu nog fruit uit Zuid-Afrika op de markt. Dat heeft niet de kwaliteit van ons fruit omdat het maanden in de koelkamers heeft gelegen, maar het is erg goedkoop en de retailers gaan er nog altijd mee door", vertelt de manager van Zuman. "Een doos van 15 kg Zuid-Afrikaanse sinaasappelen wordt in Amsterdam voor € 6 verkocht, terwijl wij tussen de € 12 en € 15 vragen om het rendabel te houden. Het fruit in de doos is immers een product dat is geteeld, geoogst, gesorteerd, verpakt én naar eindbestemming vervoerd. Vooral het sorteren vraagt dit jaar extra werk. De kleinere sinaasappelen die de doos niet halen zijn overigens van dezelfde kwaliteit en die moeten we toch tegen fors lagere prijzen aanbieden om een koper te vinden."
"Het verschil met Zuid-Afrika, maar ook met andere derde landen die hun fruit naar Europa exporteren, zit hem in de kosten. Hun kosten zijn verwaarloosbaar in vergelijking met de onze, vooral op het gebied van arbeid, maar ook wat betreft sociale zekerheid of het beleid ter preventie van arbeidsongevallen. Daarnaast hebben ze een andere wetgeving qua gewasbeschermingsmiddelen en gebruiken ze producten die in de Europese Unie verboden zijn vanwege mogelijk kankerverwekkende substanties, zo blijkt uit de door RASFF gemelde onderscheppingen."
De Europese voedselwaakhond onthult immers dat de EU in 2021 een recordhoeveelheid citrus uit Turkije en Egypte heeft afgewezen vanwege het overschrijden van de maximaal toegestane waarden van gewasbeschermingsmiddelen of omwille van de aanwezigheid van substanties die verboden zijn in de EU, zoals chloorpyrifos en aanverwante middelen. De onderscheppingen van Zuid-Afrikaanse citruspartijen hebben ook records gebroken door de aanwezigheid van gevaarlijke plagen zoals Phyllosticta citricarpa of Thaumatotibia leucotreta, beter bekend als Citrus Black Spot en Afrikaanse fruitmot, die beide nog niet aanwezig zijn in de Europese citrusteelt, in tegenstelling tot de cotonet. "Dat zijn de partijen die zijn onderschept. Maar de vraag is hoeveel partijen met plagen er wel zijn binnengekomen", zegt José María Corredera bezorgd. "En dan is er nog een dreiging die meer verband houdt met de sapindustrie. Brazilië is 's werelds grootste sapproducent en onze belangrijkste concurrent, maar daar hebben ze een groot probleem met Huanglongbing (HLB). We zijn bang dat HLB Spanje zou kunnen bereiken via de vector van de ziekte, het insect Tryoza erytreae."
Uitzonderlijke kwaliteit
José María Corredera merkt op dat Andalusië niet kan concurreren met deze landen op prijs vanwege de hogere productiekosten, maar wel op basis van kwaliteit. En die is uitzonderlijk voor het fruit uit de provincies Córdoba en Sevilla, waar 5 van de 7 coöperaties van Zuman gevestigd zijn. De uitzonderlijke eigenschappen van het fruit worden er zelfs erkend met het kwaliteitsmerk Sinaasappelen van de Guadalquivirvallei.
De tweedegraadscoöperatie Zuman bestaat uit de telersverenigingen Alcafruit, Hortofrutícolas Naranjales del Guadalquivir SCA, Coop. San Sebastian SCA en S.A.T. Síntesis uit de provincie Sevilla, S.A.T. Sunaran uit de provincie Córdoba en Coop. Campo de Guadiaro SCA en Tesoricoop uit Cádiz. De oogstopbrengst van sapsinaasappelen bedroeg de afgelopen 5 jaar gemiddeld 30.000 ton.
"Bij de teelt van onze sinaasappelen komen er nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen aan te pas. Veel is in feite volledig biologisch, waardoor de consument te allen tijde residuvrij fruit in handen krijgt."
"Onze sector draagt niet alleen bij aan het economisch weefsel, maar zorgt er ook voor dat het platteland niet verder ontvolkt raakt. Per telersvereniging hebben we gemiddeld 300 werknemers op het veld bezig en nog eens 400 in de pakstations. Dus als de regering wil dat de mensen in de plattelandsdorpen blijven wonen, dan moet onze activiteit in de eerste plaats rendabel blijven."
De coöperatie heeft de blik ook gericht op differentiatie van het aanbod. Zoals het mandarijnensegment aantoont, bieden clubrassen mogelijkheden voor een nieuw marketingconcept en ondanks royalty’s ook voor grotere winstmarges. José María vertelt dat er samen met enkele veredelaars testen worden gedaan bij sinaasappelen. "Onze telersverenigingen voeren teeltproeven uit met verschillende clubrassen en verschillende onderstammen. Maar zolang de winstmarges voor onze telers laag blijven, zullen ze geen financiële ademruimte hebben om te investeren in iets wat pas na 4 à 5 jaar de eerste resultaten oplevert."
"En dat is precies waarom we begin deze week in Córdoba hebben gedemonstreerd, onder meer uit protest tegen de lage prijzen die onze telers krijgen. De protestactie werd georganiseerd door de telersverenigingen Asaja, Uaga, Upa en de Federatie van Telersorganisaties", vertelt de manager. "In Córdoba is het startschot gegeven voor een reeks demonstraties die in de rest van de provincies van Andalusië zullen plaatsvinden."
Voor meer informatie:
José María Corredera
Zuman S.C.A.
Polig. Ind. Ctra. Amarilla, C/ Mastín 2
41007 Sevilla (Spanje)
Tel: +34 696 311 571
[email protected]