Deze morgen werd in aanwezigheid van Belgische minister Pierre-Yves Dermagne, vicepremier en federaal minister van Economie en Werk en David Clarinval, federaal minister voor Middenstand, Zelfstandigen, Kmo’s en Landbouw, Institutionele Hervormingen en Democratische Verniewing de gedragscode voor het opmaken van contracten in de aardappelsector ondertekend.
Deze nieuwe gedragscode kwam tot stand op initiatief van brancheorganisatie Belpotato.be onder het voorzitterschap van de FOD Economie. In 2005 kwam op initiatief van minister Sabine Laruelle de Conventie Contractuele Landbouw tot stand. Deze werd ondertekend door de beroepsorganisaties waaronder Boerenbond, ABS, FWA en Belgapom. Van daaruit kwam in 2006 het ‘Advies inzake de contracten in de sector aardappelen’ tot stand. De voorbije jaren is de aardappelsector sterk geëvolueerd en verder geprofessionaliseerd. Onder Belpotato.be werd daarom een werkgroep opgestart om dit advies te actualiseren in functie van de huidige noden van de sector. De landbouworganisaties Boerenbond, ABS en FWA namen naast Belgapom en FIWAP een actieve rol op in deze werkgroep.
De gedragscode omvat heel wat nieuwe akkoorden en afspraken maar laat ook nog een aantal discussiepunten over. Laat het wel duidelijk zijn dat deze gedragscode in sommige gevallen weinig nieuws zal brengen, namelijk daar waar de relaties tussen koper en verkoper al zeer goed zijn. Deze werden als voorbeeld gebruikt om goede afspraken af te dwingen voor de volledige sector. Er is afgesproken om binnen twee jaar een evaluatie te doen van de toepasbaarheid, doeltreffendheid en volledigheid. Daarnaast zal ook rekening worden gehouden met de evoluties van de wetgeving. Indien nodig zal de gedragscode dan ook worden aangepast, er zal niet opnieuw 15 jaar stilstand zijn.
De gedragscode biedt een kader waarbinnen de contracten kunnen afgesloten worden met een aantal verplichtingen voor beide contracterende partijen maar laat nog voldoende ruimte om individuele afspraken te maken in functie van de diversiteit binnen de sector, bijvoorbeeld de diverse afzetkanalen verwerking, verse markt, export.
Definities en voorwaarden
In de eerste plaats werd de lijst van definities die kunnen voorkomen in de contracten vastgelegd. Een aantal definities waren verouderd, een aantal nieuwe definities zijn toegevoegd. Zo werd de definitie van nettogewicht gedefinieerd als het brutogewicht min vreemde voorwerpen (aarde, stenen, loof …), interne en uitwendige kwaliteitsgebreken zoals overeengekomen in het contract en aardappelen kleiner of groter dan de kalibers overeengekomen in het contract. Wat meteen ook aangeeft dat deze parameters duidelijk moeten vermeld worden in het contract of in een bijlage bij het contract.
Alle contracten moeten schriftelijk worden opgesteld in de taal van de verkoper. Naast de vermelding en gegevens van de contracterende partijen moet er ook een duidelijke vermelding zijn van het type contract, namelijk een tonnencontract of een hectarecontract. Er werd geen akkoord gemaakt over de zogenaamde hybridecontracten waarbij een combinatie van tonnen en ha vermeld wordt in het contract. Betreffende de tonnencontracten is er ook duidelijk vermeld welke de mogelijkheden zijn om aardappelen ter vervanging te leveren en wat indien er geen aardappelen kunnen geleverd worden. Verder moet er ook duidelijk vermeld worden wat de leveringsvoorwaarden zijn (af land/droog uit de schuur, veldgewas/gekalibreerd) en volgens welke lastenboeken er al dan niet moet geteeld worden.
Kwaliteit pootgoed
Er zijn duidelijke richtlijnen opgesteld betreffende de leveringen van pootgoed door de koper van de aardappelen. Hier moet voldoende informatie zijn bij het opmaken van het contract betreffende gewicht, kaliber en certificaten. Daarnaast zijn er ook duidelijke richtlijnen over de melding van problemen bij de opkomst van de aardappelen als gevolg van problemen met de pootgoedkwaliteit en daaraan gekoppeld de mogelijkheid om de levering van aardappelen met betrekking op dat pootgoed te herbekijken.
Kwaliteit- en receptievoorwaarden
Tijdens de activiteiten van de werkgroep werd lang gediscussieerd over de vaststelling van de gewichten, kwaliteit en termijnen waarop de koper de gegevens moet melden aan de verkoper. De receptie- en acceptatievoorwaarden moeten duidelijk zijn bij het ondertekenen van het contract en ook eventuele bonus- of malusssytemen in functie van de kwaliteit moeten vermeld worden. Bij levering moet ten laatste voor het laden doorgegeven worden aan de verkoper waar de tarra- en kwaliteitsevaluatie zal plaatsvinden. Mits het respecteren van de veiligheids- en hygiënevoorschriften mag de verkoper of een door hem/haar gemandateerde aanwezig zijn bij de keuring van de geleverde aardappelen.
Dit is zeker een stap in de goede richting voor de verkopers. De weging van de aardappelen moet gebeuren op een conform de wetgeving geijkte weegbrug. Indien deze bij de verkoper aanwezig is kunnen geen weegkosten aangerekend worden en bij afwijkingen moet er overleg komen tussen beide partijen betreffende het correcte gewicht. Wanneer de verkoper niet aanwezig is bij de keuring en de aardappelen worden afgekeurd door de koper, dan moet de verkoper uiterlijk binnen de 24 uur op de hoogte gebracht worden. Een mogelijke herbestemming moet voor de middag van de eerstvolgende werkdag voorgesteld worden. Deze termijnen zijn een stap vooruit bij sommige afnemers maar voor de leden van het Agrofront moet dit met de moderne communicatiemiddelen die er zijn wel nog sneller kunnen.
Ook betreffende het meedelen van de volledige resultaten van de kwaliteitsanlayse is er nog ruimte voor verbetering: dit rapport moet zo snel mogelijk en ten laatste binnen de 14 dagen na keuring overgemaakt worden aan de verkoper, vooral wanneer er één of meerdere tussenhandelaars zijn levert dit toch nog problemen op.
De gedragscode vermeld dat alle prijzen exclusief btw worden vastgesteld. Ook moeten alle premies of inhoudingen betreffende kwaliteit of andere criteria vermeld worden in het contract, evenals prestaties die door de koper geleverd worden op lasten van de verkoper zoals grondtarraboetes, weeg- of transportkosten … Betreffende het transport wordt duidelijk afgesproken wie verantwoordelijk is voor het transport en dus ook verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de lading tijdens het transport. Binnen contracten wordt de prijs sterk beïnvloed door het moment van levering waardoor afwijking van leveringstermijn een grote impact kan hebben op de prijs. Dit verloopt anders bij vroege aardappelen en bij bewaaraardappelen. Hierover zijn voor beide duidelijke regels vastgelegd in functie van de partij die een andere leveringstermijn vraagt.
Beide partijen tekenen tijdig
De ingang van de geldigheid van een contract vereist de ondertekening door beide partijen, wat bij voorkeur op hetzelfde moment plaatsvindt. Indien dit niet kan moet de ondertekening van het contract door de tweede partij binnen de 10 dagen gebeuren, zo niet krijgt de eerste ondertekenende partij een bedenktermijn van 7 dagen. Dit houdt verplichtingen in, zowel naar koper als verkoper, maar geeft wel duidelijk binnen de 10 dagen na het ondertekenen van een contract.
Wat de betalingsvoorwaarden betreft, stelt de huidige gedragscode dat er duidelijke afspraken moeten gemaakt worden tussen koper en verkoper, zowel voor eindafrekening als tussentijdse betaling. Bij niet-volledige levering van het contract moeten de afgesproken betaaltermijnen wel gerespecteerd worden. Dit in afwachting van de omzetting van de Europese Richtlijn 2019/633 in Belgisch recht.
Deze gedragscode schept heel wat duidelijkheid over een aantal afspraken inzake aardappelcontracten. Naast de al eerder aangehaalde punten waar nog discussie over bestaat, is er ook geen akkoord over de mogelijkheid om overmacht te kunnen inroepen bij niet-naleving van contracten. Overmacht kan desgevallend door beide partijen ingeroepen worden en is een complex gegeven waar de nodige tijd moet voor voorzien worden, ook om dit juridisch correct in kaart te brengen. Er is zeker nog werk aan de winkel maar dat zullen we als lid van Belpotato.be zeker verder opvolgen.
Bron: www.boerenbond.be