Niet alleen dit jaar, maar ook in 2022 blijft de coronapandemie de horecasector nog hinderen. Ondanks een verwachte volumegroei voor de horeca van 25% tot 30% is de sector ook in 2022 nog niet volledig hersteld van de coronapandemie. Naast Covid-19 staat de sector voor een aantal andere uitdagingen, zoals een krappe arbeidsmarkt, hoge energiekosten en het aflossen van de gedurende corona opgebouwde belastingschuld. Naar verwachting stijgen de prijzen in de horeca in 2022 met 2,5% tot 3% door onder meer hogere personeels- en energiekosten. Dit blijkt uit het nieuwe vooruitzicht horeca van ING Research.
Coronapandemie houdt horecasector ook in 2022 nog in de greep
''De aanhoudende dreiging van beperkende maatregelen hangt ook in 2022 nog als een zwaard van Damocles boven de sector, wat zorgt voor grote onzekerheid'', aldus Katinka Jongkind, sectoreconoom Leisure bij ING Research. ''De sector heeft behoefte aan een duidelijke koers met betrekking tot het bestrijden van Covid-19, zodat horeca-ondernemers weten waar ze in de toekomst aan toe zijn.''
Vooral bij hotels duurt het herstel lang
Hoewel 2022 enig herstel brengt, zijn de omzetniveaus van voor de coronacrisis nog lang niet voor alle horecabedrijven in zicht. Bedrijven met veel afhaal- en bezorgomzet, zoals cafetaria’s en fastservice restaurants, hebben relatief minder last van de lockdowns dan andere horecazaken. Naar verwachting zijn de omzetten van deze bedrijven begin 2022 dan ook weer terug op het pre-coronaniveau. Dit geldt niet voor restaurants, cafés en hotels. Vooral bij hotels duurt het herstel langer doordat de terugkeer van zakenreizigers en gasten van buiten Europa ook in een deel van 2022 nog altijd op zich laat wachten.
Pinomzet restaurants en cafés 20% lager sinds invoering coronapas
Net als bij hotels, duurt het herstel voor restaurants en cafés langer. Dit komt mede vanwege de aanhoudende beperkende maatregelen, zoals vroegere sluiting en het tonen van een coronapas. Uit ING transactiedata blijkt dat na de invoering van de verplichte coronapas eind september de pinomzet in restaurants en cafés in oktober 2021 met 20% is gedaald. Overigens is de pinomzet bij restaurants en cafés zeer veerkrachtig zodra er versoepelingen worden doorgevoerd. Tijdens de lockdowns daalde de pinomzet, maar deze veerde evensnel weer terug richting 'normaal' zodra de beperkingen (deels) werden opgeheven. De mate van herstel bij restaurants en cafés is derhalve grotendeels afhankelijk van de snelheid waarmee de beperkende maatregelen worden teruggedraaid.
Meer horecazaken failliet in 2022
Ondanks dat de sector al geruime tijd in zwaar weer verkeert, bleef het aantal faillissementen en bedrijfsbeëindigingen tot en met het derde kwartaal 2021 extreem laag. Naar verwachting zal het aantal bedrijfsbeëindigingen en faillissementen in de horeca in 2022 hoger uitvallen dan in 2021. Dit komt allereerst door het stopzetten van de generieke financiële overheidssteun per 1 oktober 2021.
Door de nieuwe beperkingen in november 2021 is er inmiddels weer een nieuw steunpakket voor de getroffen sectoren, maar deze is soberder dan eerdere regelingen. Daarnaast moeten horecabedrijven vanaf oktober 2022 beginnen met het terugbetalen van de belastingschuld. Deze is inmiddels opgelopen tot 1,3 miljard euro. Ondanks dat bedrijven vijf jaar de tijd krijgen om de belastingschuld af te lossen, zal dat voor een deel van de horecabedrijven tot financiële problemen leiden, met bedrijfsbeëindiging of faillissement tot gevolg.
Horecapersoneel moeilijk te vinden
Mede door de coronapandemie staat de sector voor een aantal uitdagingen. Zo heeft ruim één op de drie horecabedrijven moeite met het vinden van personeel. Het tekort komt onder meer doordat personeel dat eerder werd ontslagen aan de slag is gegaan in andere sectoren, zoals supermarkten en distributiecentra. Omdat de lonen daar gemiddeld genomen hoger liggen keren zij veelal niet terug naar de horeca. Ook de aanhoudende kans op invoering van nieuwe beperkende maatregelen maakt de sector er voor arbeidskrachten niet aantrekkelijker op, omdat de mogelijkheid reëel is dat ze opnieuw zonder werk komen te zitten.
Sterk stijgende uurtarieven door krappe arbeidsmarkt
De krapte op de arbeidsmarkt zorgt voor hogere personeelskosten. Zo blijkt uit data van Temper dat de uurtarieven van zelfstandigen, die via het online platform werken, in rap tempo zijn toegenomen na de eerste versoepelingen eind april 2021. Het gemiddelde uurtarief voor de horeca ligt in oktober 2021 18% hoger ten opzichte van het pre-coronaniveau in december 2019. Vooral de uurtarieven van mensen in de bediening, koks en barista’s stegen, met respectievelijk 22%, 21% en 20% ten opzichte van eind 2019, fors. Het uurtarief van housekeeping steeg met 11% minder hard.
Horeca wordt 2,5% tot 3% duurder in 2022
Vanwege de sterke concurrentie in de afgelopen jaren, door de forse groei van het aantal horecazaken, is de winstgevendheid onder restaurants en cafés afgenomen. Hogere personeels- en energiekosten zetten de winstmarge verder onder druk. Gezien de kwetsbare financiële situatie van veel horecazaken zullen deze kosten direct aan de klant worden doorberekend. Naar verwachting stijgen de prijzen in de horeca in 2022 derhalve gemiddeld met 2,5% tot 3%. In 2021 zijn de prijzen in de horeca met 2,8% toegenomen, wat hoger is dan in voorgaande jaren.
Concurrentie uit andere sectoren
Een laatste uitdaging voor de sector is ten slotte de toegenomen concurrentie van supermarkten, speciaalzaken en online boodschappen- en bezorgdiensten. Tijdens de lockdowns zijn bestedingen aan eten en drinken verschoven van de horeca naar deze concurrenten. ''Een deel van deze verschuiving zal blijvend zijn'', aldus Katinka Jongkind. ''Bijvoorbeeld omdat er structureel vaker wordt thuisgewerkt en dus minder op kantoor wordt geluncht, maar eerder bij de slager om de hoek. Dit merken vooral de cateraars en (bedrijfs)kantines. Daarnaast is in de afgelopen maanden een deel van het nachtleven door alle beperkingen naar feestjes thuis verplaatst, waar vooral cafés en discotheken door werden geraakt. Voor restaurants is de impact van deze concurrentie naar verwachting minder groot. Mensen willen toch de beleving van uit eten gaan en zijn ook bereid daar geld aan uit te geven. Voorwaarde is wel dat restaurants zich voldoende weten te onderscheiden en inzetten op beleving.''
Bron: ING