Begin oktober kwamen de leden van de Bund Deutscher Champignon- und Kulturpilzanbauer (BDC) bij elkaar voor de jaarvergadering in Berlijn. Circa 130 deelnemers uit de paddenstoelenteelt wisselden informatie uit over actuele ontwikkelingen in de branche. Sponsoren, maar ook toeleveranciers uit Nederland en Polen waren eveneens van de partij. Laura Lafuente, directeur van de Duitse vakgroep voor groententeelt en de BDC, sprak onder andere met ons over de stemming binnen de branche en deelde ons mee waarom de paddenstoelenprijzen in het komende jaar zullen stijgen.
Laura Lafuente
Meer dan de helft uit Duitse teelt
"De stemming bij de paddenstoelentelers is goed te noemen", zegt Laura. "Eindelijk elkaar weer in het echt kunnen zien en met elkaar kunnen praten. Dat heeft men gemist. Er was ook goed nieuws: in 2020 stamde namelijk 58% van de paddenstoelen op de Duitse markt uit Duitse teelt. Ter vergelijking: in de totale groententeelt ligt dit percentage op 30%. Het regionale aandeel is bij champignons dus duidelijk groter dan bij andere verse groenten. Het voordeel bij de champignons is dat ze het hele jaar door geteeld en geoogst kunnen worden."
Terwijl men in 2019 75.000 ton champignons kon verkopen, verkocht men in 2020 reeds rond de 81.000 ton champignons uit Duitse teelt. Daarbij bestond circa 43.500 uit witte champignons en circa 37.500 uit bruine champignons. De 400 gram verpakkingen werden het meeste verkocht, waarbij er ook verpakkingen van 250 gram, 350 gram of 500 gram op de markt zijn.
Foto: BDC
Exploderende kosten
De grootste concurrentiedruk komt uit Nederland en Polen, aangezien de teeltkosten daar duidelijk lager zijn, aldus Laura: "De kosten exploderen momenteel. De hoge energieprijzen maken het iedereen moeilijk. Paddenstoelen zijn nu eenmaal uiterst energie-intensief bij de teelt. Maar ook verpakkingen, substraten, folie etc. worden duurder. Er moet gewoon iets gebeuren met de prijzen. Zo'n beetje iedereen met wie ik gesproken heb is onzeker over hoe het volgende seizoen zal zijn."
100% met de hand geoogst
Aangezien een mechanische oogst voor paddenstoelen simpelweg nog niet mogelijk is, is men in de branche aangewezen op oogsten met de hand. "Wanneer er inderdaad een minimumloon van 12 euro gaat komen weten de paddenstoelentelers niet hoe ze dat moeten managen", zegt Laura. "Want naast de energie- en materiaalkosten zullen in het bijzonder de lonen de branche onder druk zetten, aangezien deze bij de paddenstoelenteelt de hoogste kosten vormen. De paddenstoelen worden volgend jaar definitief duurder." Voor de bedrijven wordt het bovendien moeilijker om in betere machines te investeren, aangezien ze ermee bezig zullen zijn hun bedrijf te behouden.
Zonder energie functioneert de teelt van consumptiepaddenstoelen het hele jaar door niet. Verwarmen in de winter, koelen in de zomer, hitte voor het ontsmetten van de faciliteiten zijn de belangrijkste segmenten bij het energieverbruik. Maar energie is duur. Foto: BDC.
Ambivalente stemming
Ook al zijn de afzetcijfers in de afgelopen anderhalf jaar zeer goed geweest, de stemming is zeer ambivalent: “De paddenstoel is een product waarmee men veel gerechten kan opleuken, bijvoorbeeld salades en noedelgerechten en dergelijke. De paddenstoel was definitief een winnaar in de coronatijd. Wanneer de kosten echter niet zo enorm zouden exploderen zou men hier in de branche ook blijer mee kunnen zijn."
Juist het personeelstekort bij de oogst baart de branche zorgen. "De paddenstoelen zijn aangewezen op de oogst per hand; daarbij bestaat nog niet veel speelruimte. Wanneer er niet voldoende oogstmedewerkers voorhanden zouden zijn kan het ertoe komen dat men vroegtijdig composteert. Dat moet per se voorkomen worden, anders zou het niets anders zijn dan levensmiddel- en bronverspilling."
Teelt van exotische paddenstoelen. Hier te zien: de shiitake, een bijzonder delicate consumptiepaddenstoel met een zeer aromatische, licht knoflookachtige smaak. In Oost-Azië wordt hij ook de 'koning onder de paddenstoelen' genoemd. Foto: BDC.
Paddenstoelenmarkt in verandering
"Of het nu gaat om koningsoesterzwam, shiitakes of pruikzwammen: de vraag naar exoten is er weliswaar, maar is nog relatief gering. De exotische paddenstoelen zijn nog nicheproducten. Een groot deel van de consumenten kan helaas nog niet veel aanvangen met paddenstoelen en men ziet de producten ook nog te zelden in de foodretail. Dat kan in de toekomst echter veranderen, want het aandeel vegetariërs op zoek naar gezonde vleesvervangers stijgt gestaag. En paddenstoelen kunnen prima als vleesvervanger dienen."
Bijzonder succesvol zijn wederom de champignons. "Bruine champignons en bio-champignons werden tijdens de lockdown zeer goed verkocht. Sinds de restaurants weer geopend zijn stagneert wederom de vraag naar bio-producten. In de branche was men enigszins verrast over deze ontwikkeling. Dat hangt echter in ieder geval ook met het inkoopgedrag tijdens de coronapandemie samen."
Voor meer informatie:
Laura Lafuente
Fachgruppe Gemüsebau im BOG
Bund Deutscher Champignon- und Kulturpilzanbauer (BDC) e.V.
Claire-Waldoff-Straße 7
10117 Berlijn, Duitsland
+49 3020 00 6526
info@der-champignon.de
www.der-champignon.de
www.bdc-pilze.de