2021 is tot dusver een jaar van uitersten geweest in de uienmarkt. Met name in het VK hebben grote schommelingen in de weersomstandigheden voor een gecompliceerd teeltseizoen gezorgd. De Nederlandse productie is met 11% gestegen maar de verkoop verloopt traag omdat de uien van het vorige seizoen de export bemoeilijken. In China blijft de logistiek een negatieve invloed hebben op de verkoop omdat exporteurs moeite hebben om volumes het land uit te krijgen, terwijl de toegenomen binnenlandse vraag niet voldoende blijkt om de prijzen op peil te houden. In Zuid-Afrika is het beeld volledig omgekeerd, aangezien de lagere productie de prijzen in dit land opdrijft.
UK: Jaar van extremen voor Britse uien
Het Britse uienseizoen is bezig met de overgang van de uien van vorig seizoen naar de nieuwe oogst. De nieuwe oogst zou nu beschikbaar moeten zijn. Het groeiseizoen is een echt jaar van uitersten geweest. De winter was nat van december tot februari, met 170% van de normale neerslag in een jaar. In maart was het droog genoeg om te kunnen planten, maar de lange vorstperiode in april heeft de groei van de planten tot stilstand gebracht. De laatste maanden is het beter, hoewel het de laatste tijd vaak bewolkt is met veel plaatselijke zware regenbuien. Desondanks ziet het er niet al te slecht uit en wordt een gemiddelde opbrengst verwacht, maar de kwaliteit zal afhangen van het weer. Goede zonneschijn met wat regen is nodig. Het extreme weer maakt het voor telers moeilijk om efficiënt te werken of nauwkeurige voorspellingen te doen.
De kosten van de productiemiddelen, van meststoffen en zaaizaad tot transport en arbeid, stijgen en deze kosten moeten worden gedekt.
Het Nederlandse areaal is met 11% toegenomen en hoewel het grootste deel van de uien naar de Afrikaanse en Aziatische markten zal worden geëxporteerd, kan de Britse markt toch nog enige hinder ondervinden van problemen zoals de beschikbaarheid van containers en vertragingen bij het verschepen, als zij er niet in slagen de uien te exporteren.
Vorig jaar was een interessant verkoopjaar: de detailhandel deed het erg goed, terwijl de foodservice een enorme dip kende als gevolg van de lockdowns. De verkooppatronen keren terug naar een normaal peil, maar het zal nog een paar maanden duren om te zien of dit weer het geval is.
Italië: Positieve markt voor vroege uien
Een marktdeelnemer uit Noord-Italië zegt dat de uienmarkt momenteel niet erg dynamisch is. Er zijn geen belangrijke transacties en de prijzen zijn niet erg interessant. De oogst van de late gele ui, die goed is voor het grootste deel van de Italiaanse productie, wordt zeer verwacht. De situatie is interessanter voor de rode en witte uien. De markt is zeer positief voor vroege uien, die reeds zijn geoogst en grotendeels verkocht. De marktdeelnemer heeft op de Italiaanse markt ook Spaanse producten gezien, wat niet normaal is in deze periode. Dezelfde marktdeelnemer verkoopt echter rode en witte uien in Frankrijk en boekt goede resultaten.
Een handelaar uit Campanië zegt: "De uienprijzen liggen momenteel in de lijn van vorig jaar. Wij werken momenteel met vroege uien uit Emilia Romagna. Dit is een goed jaar wat de kwaliteit betreft, ook al hebben sommige velden schade opgelopen door de recente regen. Bovendien werken we met middelgrote maten (50-80). De invoer zal in september beginnen."
Een bijzondere uiensoort, die in Emilia Romagna zeer populair is, is de Borettana, die eind juli midden in de oogst staat. Een belangrijke marktdeelnemer uit Reggio Emilia zegt dat hij begonnen is met uitvoer naar Nederland en het VK, met goede resultaten. De opbrengsten zijn lager dan in een normaal jaar. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de hoge temperaturen in combinatie met een gebrek aan regen.
Op Sicilië is het productieseizoen van de ui Paglina van Castrofilippo (Agrigento), een nicheproduct, zo goed als afgelopen. Het seizoen werd gekenmerkt door overvloedige regenval in juni, waardoor de uien, die van nature al groot waren, echt heel groot werden en een grootte van 120+ bereikten. Dit heeft de afzet echter enigszins nadelig beïnvloed. De totale geraamde teelt van Paglina-uien in Castrofilippo bedraagt ongeveer 1.500 ton. De verkoopprijzen liggen in de lijn van die van de vorige jaren.
Spanje: Toename Spaanse productie drukt prijzen
In de Spaanse regio Castilië-La Mancha is de oogst van "Grano"-uien aan de gang. Dit jaar hebben de telers te maken met een start van de campagne die wordt gekenmerkt door een aanzienlijke stijging van de uienproductie in Andalusië. Volgens de laatste gegevens van het Spaanse ministerie van Landbouw, Visserij en Voeding is het areaal voor deze groente met 24,4% toegenomen ten opzichte van 2020. Dat aanbod heeft de prijzen van uien uit La Mancha gedrukt. Naast de productiestijging heeft de campagne in Andalusië ook die in Castilla-La Mancha overlapt. Andalusië heeft ongeveer 15 dagen niet kunnen oogsten als gevolg van de regens en het slechte weer. Daardoor overlapten de opgeslagen rassen met de nieuwe rassen uit Castilla-La Mancha, waarvan de oogst ongeveer 4 weken geleden is begonnen.
Wat de klanten zelfs in dit vroege stadium van de campagne vragen, is een goede huid, want hoe meer huid een ui heeft, hoe langer hij kan worden bewaard. De producenten in Andalusië, die over meer bederfelijke variëteiten beschikken, hebben hun producten tegen zeer lage, bijna belachelijke prijzen op de markt moeten brengen, waardoor de prijs van uien in het algemeen is gedaald.
Het grotere aanbod van Andalusië viel samen met een lager dan verwachte vraag in Europa, aangezien de foodservice nog niet volledig is hersteld, en er ook een belangrijke afnemer ontbreekt: Portugal, dat een grotere eigen productie had en zijn campagne sterk heeft uitgebreid. Bovendien werden aan het begin van het seizoen van Andalusië uien ingevoerd uit derde landen, hoofdzakelijk grote maten uit Chili en kleine en middelgrote maten uit Nieuw-Zeeland. Al deze factoren hebben ervoor gezorgd dat de Spaanse uien zich in een zeer moeilijke situatie bevinden.
Sinds vorige week lijkt er echter wat te veranderen voor de uien uit Castilla-La Mancha, de belangrijkste productieregio in Spanje en een van de belangrijkste op Europees niveau. Landen die grote maten vragen, zoals Duitsland of het Verenigd Koninkrijk, zijn al begonnen over te schakelen, aangezien Andalusië niet erg grote uien levert. Andalusië produceert meer uien van de maten 4 en 5, die geschikt zijn voor markten zoals Frankrijk of Portugal. Toch zal alles afhangen van wat er gebeurt in Nederland en Polen, waar de oogsten in volle gang zijn. Prijzen zoals die van vorig seizoen worden niet verwacht, maar de vraag wordt wel beter.
Egypte: Goede maten en stabiele vraag naar Egyptische uien
Het Egyptische uienseizoen begon trager dan gewoonlijk, omdat de Indische uien nog in het seizoen waren. Daardoor was de vraag laag. Na een tijdje steeg de vraag echter en werd zij stabiel in vergelijking met het Egyptische aanbod.
De maten van de Egyptische uien waren volgens de exporteurs "echt goed", waarbij de meeste uien boven de 60 mm groot waren. De prijzen waren vergelijkbaar met vorig seizoen, maar zijn de afgelopen maand gestegen.
Belangrijke markten voor de uitvoer van Egyptische uien zijn Canada, Europa en Zuid-Oost-Azië, met Bangladesh als doelwit dit jaar.
Zuid-Afrika: Sterke vraag en lagere volumes doen Zuid-Afrikaanse uienprijzen stijgen
Een uienhandelaar op de gemeentemarkt van Johannesburg zegt dat de uienprijs woensdagmorgen met R5 (0,29 euro) per zak van 10 kg is gestegen ten gevolge van een sterke vraag en lagere volumes; de gemiddelde prijs in Johannesburg bedraagt momenteel R3,89 (0,22 euro) per kg voor de meest courante categorie van zakken van 10 kg.
In het Koue Bokkeveld (West-Kaap) zijn de meeste uienproducenten klaar met verpakken (zij die aan supermarkten leveren, verpakken iets langer), terwijl de uienproducenten van Limpopo en Noordwest nu met hun winteruien op de markt zijn.
De uienprijzen stonden de voorbije maanden onder druk als gevolg van grote volumes (in het noorden werden meer hectaren aangeplant) en kwaliteitsproblemen door een koelere, nattere zomer in het noorden die het rijpings- en drogingsproces beïnvloedde.
In de komende 2 tot 3 weken zullen nieuwe uienplantingen van start gaan in het Koue Bokkeveld, naar verwachting 3.000 ha over de hele regio. De huidige winterse neerslag zal beslissend zijn voor de volgende oogst.
Lockdown heeft het thuis koken en het gebruik van uien gestimuleerd.
China: Chinese uienmarkt gehinderd door logistieke problemen ondanks sterke binnenlandse vraag
De prijs van geschilde uien op de Chinese markt bedraagt momenteel ongeveer 600 USD per ton. Dat is bijna 200 USD per ton meer dan rond deze tijd vorig jaar. Er zijn drie redenen voor de hoge uienprijs. Ten eerste is de totale oppervlakte die voor de aanplant van uien wordt gebruikt dit jaar afgenomen. Bovendien is de vraag op de binnenlandse markt sterker geworden en is het aandeel van de binnenlandse verkoop gestegen. Ten tweede is de kwaliteit van de uien dit seizoen onder de maat. Het percentage uien dat geschikt is voor uitvoer, is lager dan gewoonlijk. Dit drijft de prijs van uien van topkwaliteit nog verder op. En ten derde zijn de uien niet alleen duur en de verzendingskosten enorm, maar heeft de recente waardestijging van de Chinese yuan de belangstelling van overzeese kopers voor Chinese uien nog verder doen afnemen. Al deze factoren samen zorgen voor een moeilijke markt voor Chinese uien. Er is nauwelijks vraag van overzeese markten en de ordervolumes zijn klein.
De uitvoerprijs voor #35-50 bedraagt 550 USD per ton. Dat is hoger dan rond deze tijd vorig jaar. De uien die er minder goed uitzien, worden vaak verwerkt tot in blokjes gesneden, bevroren uien. De schommelingen op de markt voor in blokjes gesneden, bevroren uien zijn klein omdat de houdbaarheid van dit product zeer lang is. Sommige importeurs die voor restaurants inkopen, zijn onlangs overgeschakeld op ingevroren uien omdat verse uien te duur zijn.
De verschepingskosten voor de route tussen Qingdao en Europa bedragen thans ongeveer 8.500-9.000 USD per container. Er is een ernstig probleem met vertragingen in de haven. De leveringssnelheid is vertraagd omdat er een tekort is aan arbeidskrachten in de havens. De achterstand in de havens leidt tot vertragingen, in sommige gevallen komen de producten 10-15 dagen later aan dan gepland.
Noord-Amerika: Uienmarkten blijven waarschijnlijk hoger tot nieuwe teeltgebieden opkomen
Een grotere binnenlandse productie van uien staat voor de deur. Momenteel zijn Californië en New Mexico de belangrijkste bronnen van uien. "Californië zit nog midden in de oogst en ze doen wat opslag van Californische uien. Die gaan tot ver in de herfst door," zegt een distributeur uit Colorado.
Daarna, over ongeveer twee weken, zullen Washington, Idaho, Oregon, Canada en New York beginnen met hun volumes. "We zijn bijna aan de vooravond van de beschikbaarheid van een groot aantal uien", vervolgen ze.
Wat nog niet vaststaat, is hoe de recente hittegolf aan de westkust de uienoogst in Washington, Idaho en Oregon heeft beïnvloed, als dat al het geval is. "Men verwacht dat het een effect zal hebben op de opbrengst. Maar op dit moment weet niemand hoe groot dat effect zal zijn. Hoewel de oogst hier over een paar weken begint af te nemen, komt het leeuwendeel pas in september echt los. Het gaat dus om de grootte, maar er kan ook wat oogstverlies optreden."
Wat de vraag betreft, die lijkt enigszins inconsistent te zijn. "Het is dit jaar beter dan vorig jaar omdat COVID-19 voor de meeste plaatsen uit het oog, uit het hart is. Foodservice is terug, maar nog niet voor de volle 100 procent vanwege de arbeidsomstandigheden. En de detailhandel blijft even sterk als altijd," vervolgt de distributeur.
De inconsistentie lijkt bijna van maand tot maand te zijn, zeggen ze. "Juni was een van de traagste juni's die ik me kan herinneren. Mei was super druk en juli is echt druk geweest. Ik doe dit al heel lang en de markt heeft altijd een mooie flow gehad. En nu als het druk is, is het echt druk en als het traag is, is het echt traag. Niemand kan zijn vinger leggen op de eb en vloed ervan."
Wat de prijzen betreft, zijn de voorraden witte uien krapper. "In de meeste gevallen hebben we een 20 dollar FOB-markt en dat is een sterke markt voor witte uien. Rode uien zitten in hetzelfde schuitje met een sterkere prijsstelling met $12 FOB op 25 lbs. En geel is het hele jaar een gemiddelde markt geweest. In de laatste twee weken zijn de prijzen voor rood en wit echt gestegen. Volgens hen zullen deze prijzen en bewegingen waarschijnlijk tot eind juli aanhouden, waarna de nieuwere teeltgebieden met producten zullen komen, waardoor de prijzen wat zullen dalen.
Ondertussen is er, zoals veel telers en verladers in het hele land ondervinden, ook frustratie over de beschikbaarheid van vrachtwagens om uien te vervoeren. "Als Canada, New York, Washington, Idaho en Oregon over twee weken klaar zijn om met volume op de markt te komen, verandert dat het koopgedrag van de mensen. Over twee weken zullen er heel wat opties zijn," besluiten ze.
Oceanië: Uien worden vierde belangrijkste export voor Nieuw-Zeeland
Uien waren in 2020 een van de dominante exportgewassen van Nieuw-Zeeland, ondanks een lichte daling in waarde ten opzichte van het voorgaande jaar, zo blijkt uit de laatste gegevens. In 2019 bedroeg de exportwaarde NZ$170,3miljoen, wat daalde tot $147,6m in 2020. Deze waarde is echter nog steeds aanzienlijk hoger dan het vijfjaarlijkse totaal, dat sprong van 81,5 miljoen dollar in 2015. Het was het op drie na grootste exportproduct, na kiwi's, wijn en appels. Europa en het VK en Azië waren vorig jaar de belangrijkste bestemmingen voor NZ uien. Uit het rapport bleek ook dat er in het hele land 85 telers waren, die 235.175 ton produceerden. De binnenlandse verkoop van de groente bedroeg 23,4 miljoen dollar.
In Australië groeide de verkoop van uien in de detailhandel met 8,5% in dollarwaarde in het jaar dat eindigde in maart 2021, wat meer was dan de verkoop van de hele groentesector (8,1%). Ook de verkoopvolumes stegen met 5,3% voor uien en 4,7% voor de groentencategorie. De gemiddelde dollaruitgaven stegen van 25,09 dollar naar 27,13 dollar.
Nederland: Nog weinig vraag naar nieuwe plantuien in zakkende markt
De nieuwe plantuienoogst is losgebarsten, maar de verkoop komt momenteel nog wat stroperig op gang. "Nu is dat ieder jaar rond deze tijd. Juli is nooit echt een drukke maand. De markt is nog zakkende. Klanten zitten nog niet echt om uien verlegen en bestellen daardoor bestellen alleen het hoognodige. Dat heeft even tijd nodig. Als de daling eruit is - wat in mijn optiek ieder moment kan gebeuren, verwacht ik dat de vraag ook snel aantrekt", vertelt een Hollandse exporteur.
"Vandaag de dag is er al wat vraag vanuit het Verenigd Koninkrijk en Afrika, maar juist op die bestemmingen zitten ook nog oude uien in de weg. Daarvan waren er toch nog meer dan iedereen dacht en er zijn klanten die, zolang de kwaliteit nog goed is, daarmee kozen voor een goedkoper alternatief. Het is daarbij te hopen dat als de markt stabiliseert en de vraag weer aantrekt dat we ook de logistieke mogelijkheden hebben om ons product bij de klant te krijgen. Het probleem van het containertekort is hardnekkig en hangt als een zwaard van Damocles boven de markt.”
Uien lijken er dit jaar ruim voldoende te zijn, getuige de stijging van 11,3% van het zaaiuienareaal volgens het CBS. "Laat er hier en daar nog wat product wegvallen als gevolg van wat waterschade, maar 11% meer is nog steeds erg veel. We kunnen dus vol aan de bak", constateert de exporteur. "Hopelijk komen we op een nette prijs uit, zodat zowel de teler als de handel er een mooi seizoen aan beleeft. Momenteel ligt de prijs in de baal tussen de 21 en 22 cent, maar zoals gezegd is iedereen erg afwachtend."
"Kwalitatief zien de eerste plantuien er goed uit. De weersomstandigheden zijn goed geweest en er komt een prachtig product binnen. Wat de hoofdoogst van de zaaiuien gaat doen, is nog moeilijk te voorspellen. Hier en daar zijn er al wel wat waterplekjes van de natte voorzomer zichtbaar. Maar het weer in augustus zal vooral bepalend zijn. Krijgen we een mooie droge maand, dan hebben we naar verwachting de beschikking over een prachtige kwaliteit. Gaat het regenen en moeten we de uien van het land 'roven', dan kun je er het hele seizoen last van hebben, maar daar gaan we vooralsnog niet vanuit!"
Na de vakantie (13/08): Wereldmarkt citroenen