De stichting De Langste Boomgaard wil van Tiel tot Dodewaard ‘het DNA van de streek’ terugbrengen in de restruimte tussen de A15 en de Betuweroute. Peter van Haaften, fruitteler en secretaris van de stichting De Langste Boomgaard en Henk van Zoelen, ambassadeur van het project: "Met een 33 kilometer lange zone met fruit- laan- en sierbomen, biobermen met bloemen, gekleurde hekwerken en landschappelijk ingepaste zonnepanelen en windmolens willen we vergroenen, verduurzamen en passanten boeien."
Van Haaften en Van Zoelen: "Ontwerpster Caro Agterberg won in 2017 de prijsvraag ‘Maak Gelderland mooier’ van Provincie Gelderland met haar idee voor ‘De Langste Boomgaard’. Tegelijkertijd kreeg omgevingskunstenaar Jan van IJzendoorn een opdracht van Rijkswaterstaat en de gemeente Tiel voor de vergroening van de geluidswal bij Tiel. Ze bundelden hun krachten om de ruimtelijke en visuele kwaliteit van de A15 te verbeteren. Daarnaast willen ze passanten de relatie laten zien met de mooie dorpen en steden die achter het saaie, grauwe beton liggen. Hun streven is het groene middenrif van Nederland te herstellen, liefst van zee tot Zevenaar. Toen zij bezig waren met hun eerste ontwerpen, bleek dat de Regionale Energiestrategie (RES) en het OER-programma, dat gaat over de Opwekking van duurzame Energie op Rijksgronden, grotendeels in dezelfde bermen en op dezelfde terreinen hun beslag moeten krijgen. Partijen besloten tot een integraal plan, waarin zowel duurzame energie als vergroening en biodiversiteit centraal staan."
Naast de stichting, waarvan voormalig gedeputeerde en momenteel burgemeester van Buren Josan Meijers voorzitter is, is er ook een stuurgroep opgericht met onder meer medewerkers van Rijkswaterstaat, ProRail en het Waterschap Rivierenland, maar ook burgemeester van Tiel Hans Beenakker en voorzitter van Greenport Gelderland Rian Verwoert. Van Haaften en Van Zoelen: "De stuurgroep helpt bij het nemen van beslissingen. Daarnaast is er een projectgroep met medewerkers van de betrokken gemeenten en ook het Tree Centre Opheusden is vertegenwoordigd. Ook de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid denkt daar in mee, omdat we rekening willen houden met alle veiligheidsaspecten. De stuurgroep heeft onderzoek laten verrichten door Wageningen University & Research (WUR), waar een scenariostudie is verricht naar de kansen en bedreigingen van het project. Bij de keuze voor bomen wil de stuurgroep telers betrekken. Ook vindt er met hen overleg plaats over het onderhoud ervan op de langere termijn. Een ecoloog adviseert ons over biodiversiteit. In het scenario zijn ook veiligheidsmaatregelen opgenomen."
"Zo kunnen er bijvoorbeeld geen bomen geplant worden direct naast het asfalt of naast sloten in verband met veiligheid en onderhoud. Omdat het opwekken van duurzame energie ook deels op deze gronden plaats gaan vinden, wordt de stuurgroep uitgebreid met een medewerker voor het OER-programma. Naast het oorspronkelijke idee van De Langste Boomgaard denken we ook na hoe we zonnepanelen en windmolens landschappelijk in kunnen passen. Zo willen we graag de zonnepanelen die binnen de lus van de afslag bij Geldermalsen geplaatst zijn alsnog landschappelijk inpassen. Windmolens willen we aan de onderzijde met kleuren verfraaien."
Plan op de korte termijn is om te starten met drie proefprojecten. "Perenteler Johan de Ruiter wil graag peren planten bij de afslag Tiel-West, afkomstig van een perceel van hem dat gebruikt gaat worden voor sociale woningbouw. Bij Wadenoijen wil kersenteler Aart Blom graag hoogstam kersenbomen planten. Het derde project is het vergroenen van de geluidswal bij Hotel van der Valk met hulp van een hovenier. Deels is er dus al sprake van sponsoring in natura door Johan de Ruiter en Aart Blom die bomen leveren en planten. Met de deelnemende telers worden afspraken gemaakt over het onderhoud van de bomen. Maar voor de volledige 33 kilometer zijn zo’n 23.000 bomen nodig. Voor de drie proefprojecten én het ontwerpen van de vervolglocaties is 380.000 euro nodig. Daarom hebben we subsidie-aanvragen lopen bij Greenport Gelderland, het Regionaal Investeringsfonds en via het plattelandsontwikkelingsprogramma voor verduurzaming en innovatie, POP3, van de provincie Gelderland."
"De cirkel is rond, alle belanghebbenden, vanuit allerlei kennisgebieden, nemen nu deel aan de projectontwikkeling. De samenwerking is constructief. Lokale fruittelers delen hun kennis met onderzoekers van de WUR en vice versa. En ook de samenwerking tussen de partijen over vergroening en duurzame energie verloopt goed. Onze hoop is dat we op 10 november, op de Nationale Boomfeestdag, de eerste boom kunnen planten en een bord langs de A15 kunnen plaatsen dat we hier De Langste Boomgaard van Europa realiseren. Bestuurlijk gezien is er veel draagvlak voor, temeer omdat het project de drie speerpunten raakt van de Regio Rivierenland: agribusiness, economie & logistiek en recreatie & toerisme. Ook de fruit- en laanboomtelers reageren enthousiast. Met De Langste Boomgaard kunnen we het gebied nog beter op de kaart zetten. En droom is toch om dit project uiteindelijk uit te kunnen breiden van zee tot Zevenaar… of misschien zelfs voortzetten over de grens."
Bron: Fruitpact