De broers Bheki en Nathi Nene groeiden op in het Zuid-Afrikaanse dorp Middelrus in Mooi River, KwaZulu-Natal, waar voorheen veel inwoners werkzaam waren op aardappel- en maïsteeltbedrijven van blanke telers. Bheki en Nathi voelden hier niets voor en werken nu als respectievelijk operationeel en administratief manager bij Sebenzangamandia.
In 2007 kocht de Zuid-Afrikaanse regering het land naar aanleiding van een eis voor landteruggave van de lokale bevolking die claimde er recht op te hebben.
De voornaamste uitdaging die hen in de weg stond, was kapitaal, want ze beschikten over voldoende ervaring en een goedlopend bedrijf, inclusief een automatische aardappelsorteerder en koelcellen.
Gugulethu Farm in Mooi River, KwaZulu-Natal (foto's: Sebenzangamandla)
De gemeenschap hield de boel draaiende met wat ze zich konden veroorloven om de UMATI (Upper Midlands Agricultural Transformation Initiative) te overtuigen hen te steunen en begeleiden.
Nathi, die bedrijfskunde studeerde, zegt: "Tuinbouw was niet mijn eerste keuze maar naarmate de jaren verstreken, groeide mijn interesse in het teeltbedrijf. Ik heb toen de gemeenschap benaderd, die nog altijd land aan telers verpachtte, met het idee om voor onszelf te beginnen."
'Werken met kracht'
Het model heeft in de loop der jaren vorm gekregen en mondde uit in de oprichting van het bedrijf Sebenzangamandia ('werken met kracht'), dat vier directeuren heeft die onderdeel uitmaken van de gemeenschap en die verantwoordelijk zijn voor de dagelijkse gang van zaken en verantwoording afleggen aan de gemeenschap.
Het model is gericht op financiële onafhankelijkheid en betere inkomsten voor de gemeenschap.
Rechts: Nathi Nene, Zakhele Shezi en Bheki Nene, drie van de directeuren met een vertegenwoordiger van Heineken, waaraan het bedrijf op contractbasis gerst levert.
“Toen we begonnen, hadden we startkapitaal nodig. Sommige van mijn collega's hadden eerder ervaring met de groenteteelt opgedaan. We hadden echter vooral dringend behoefte aan geld," zegt hij. "Toen bood UMATI steun aan en vanaf dat moment kregen we echt grip op onze eigen toekomst."
Sebenzangamandia krijgt via Kagiso, een financiële instelling die hulp biedt aan startende telers, ondersteuning in de vorm van leningen.
'Laat zien wat je kunt!'
Consumptieaardappelen, het voornaamste gewas van het bedrijf, worden van november tot januari gerooid en vermarkt via Delta Market Agents op de markt in Durban.
Rechts: Aardappelen van Sebenzangamandla afkomstig uit Mpofana in KwaZulu-Natal
Potatoes South Africa voorziet het bedrijf van pootaardappelen via een vierjarig financieringsmodel.
Graham Armstrong, CEO van het Upper Midlands Agricultural Transformation Initiative, treedt op als mentor van Gugulethu Farm. Hij werd aangesteld door Potatoes South Africa om het bedrijf te helpen met de aardappelteelt.
Dit jaar is Sebenzangamandla in staat om een aanzienlijke hoeveelheid wintergroenten, zoals broccoli, bloemkool, spinazie, sla en kool te leveren aan AgriKool, een in Pietermaritzburg gevestigde koper die levert aan markthandelaren en winkeliers in de regio.
Plannen voor de volgende generatie
“Ons toekomstplan bestaat uit het onderwijzen van de begunstigden van Gugulethu Farm, de jeugd, en hen te leren over tuinbouw," voegt Nathi eraan toe. "We willen dat ze ervaring opdoen zodat we het bedrijf aan hen over kunnen dragen. Dit beschouwen wij als onze voornaamste missie."
Naast de groenteteelt beschikt het bedrijf ook over weilanden waar momenteel runderen en geiten grazen, maar waar zij in de toekomst meer dieren wil gaan houden.
Voor meer informatie:
Bheki & Nathi Nene
Sebenzangamandla/Gugulethu Farm
+27 71 494 4846
sebenzangamandla@gmail.com