Deze maand start het Food Forward programma van Rabobank in de regio Bollenstreek, Leiden, Haaglanden, Delft, Oost- en Westland. Een dichtbevolkt gebied dat zich economisch gezien kenmerkt door glastuinbouw, bollenvelden en technische innovatie. Food Forward is een programma dat op zoek gaat naar voedseloplossingen, in deze regio betekent dat vooral inzetten op verbinding. "Dorpen en steden liggen in deze regio bij elkaar om de hoek. Dat biedt kansen op het gebied van dialoog en vernieuwing."
Met de aanwezigheid van kennisinstituten als de TU Delft en de Universiteit Leiden, de nabijheid van Schiphol en de Rotterdamse haven én de sterke ondernemersgeest onder tuinders zijn in deze regio alle ingrediënten aanwezig om uit te groeien tot een gebied dat binnen de agrarische sector vooroploopt op het gebied van innovatie en coöperatie.
Het is volgens de Rabobank een ideale plek voor Food Forward. In dit programma komen mensen uit de gehele keten bijeen om met elkaar oplossingen te bedenken voor regionale voedselvraagstukken. Food Forward gaat in februari van start. In aanloop daarnaartoe zijn de belangrijkste ketenontwikkelingen in kaart gebracht in een zogeheten regioscan. Daarin komen drie opvallende zaken naar voren.
Rabobankdirecteur Gerard van Hoeven
Het regiogevoel ontbreekt
De eerste is sociale cohesie, of beter gezegd: de kans op het versterken daarvan. "Dorpen en steden liggen in deze regio bij elkaar om de hoek,’ zegt Lambert van Horen, analist bij Rabobank. "Dat biedt kansen op het gebied van dialoog en vernieuwing, zeker over de as van aan voeding gerelateerde onderwerpen."
Het Food Forward programma zou volgens Van Horen dan ook een brug kunnen slaan tussen stad en platteland, door de ideeën van de een te combineren met die van de ander. "Let wel, deze regio is de meest verstedelijkte regio van Nederland. Dat biedt mogelijkheden. Wie hier een korte keten-concept bedenkt, waarbij het voedsel rechtstreeks van de kas naar de consument gaat, heeft direct toegang tot een markt van anderhalf miljoen mensen."
Ook Gerard van Hoeven, directievoorzitter bij Rabobank, ziet kansen op het gebied van samenwerking, zowel tussen teler en consument als binnen de agrarische sector. "In dit gebied heerst nog weleens een cultuur van ‘ieder voor zich’, terwijl samenwerking de positie van ondernemers in de hele keten juist kan versterken."
Preventieve zorg
Een tweede aspect waarop de regio zich kan onderscheiden, zijn innovaties op het snijvlak van voeding en preventieve zorg. Van Horen: "Een gezonde levensstijl kan het welzijn verhogen. In de regioscan komt naar voren dat het bevolkingspercentage dat te weinig beweegt en overgewicht heeft, in deze regio gemiddeld iets hoger ligt dan in de rest van het land en ook binnen de regio zijn er forse verschillen. Daar is dus nog winst te behalen."
De combinatie van kennisinstituten en zorginstellingen in de regio biedt hier ook mogelijkheden voor, denkt de analist. "De TU Delft is sterk op technisch vlak, terwijl de Universiteit Leiden zich meer richt op hoe biologische processen het welzijn beïnvloeden. Daarnaast heb je met ziekenhuizen als het LUMC, Haga en Reinier de Graaf plekken die best uitgedaagd willen worden om hun zorg te verbeteren. Dat tezamen maakt dat we denken dat juist in deze kring zorginnovaties mogelijk zijn."
Wie een idee bedenkt om de preventieve gezondheid te verbeteren, moet echter niet voorbijgaan aan het karakter van de inwoners, waarschuwt Van Horen. Als het gaat om het maken van bewuste voedingskeuzes uit ideologische overwegingen lopen de Zuid-Hollanders niet voor de troepen uit.
De energietransitie
De derde uitdaging die in de regioscan wordt genoemd, is de energietransitie. Van Horen: "Het gebruik van duurzame energiebronnen speelt overal, maar door de sterke verstedelijking liggen hier kansen die op andere plekken in Nederland veel lastiger te realiseren zijn." Als voorbeeld noemt hij de restwarmte bij bedrijven. "Die energie kun je gebruiken om woningen en kantoren te verwarmen. Omdat in deze regio woonwijken relatief dicht bij bedrijven liggen, wordt dat een stuk makkelijker. Al blijft het delen van energie organisatorisch een moeilijk proces, de randvoorwaarden zijn er. Als zulke initiatieven érgens kunnen slagen, is het hier.’"
Ook directievoorzitter Van Hoeven is ervan overtuigd dat de energietransitie grote kansen biedt. Zowel qua verduurzaming als om de sociale cohesie te versterken. "Als we manieren vinden om die woningen te verwarmen met restwarmte van tuinders, kunnen we een enorme slag slaan." De directievoorzitter weet zeker dat tuinders openstaan voor dergelijke ideeën. "De innovatiekracht in onze regio is gigantisch. Dat bleek ook tijdens de coronacrisis. De export lag op zijn gat, maar groenten en bloemen groeiden gewoon door. Dat zowel de afzet als de prijs zich snel herstelde, is echt te danken aan het verandervermogen van de ondernemers in deze regio."
Food Forward
"Als je het allemaal zo op een rij zet, kan het eigenlijk niet anders dan dat uit deze regioversie van Food Forward innovatieve ideeën ontstaan", zegt Van Hoeven. "We hebben alle ingrediënten in huis. Waar het soms aan ontbreekt, is verbinding. Deze regio is eigenlijk een verzameling succesvolle eilandjes. Het zou mooi zijn als we daar met Rabo Food Forward een aantal mooie verbindingen tussen kunnen leggen."