De stemming tussen productie en handel is gespannen in Duitsland. De verwachtingshouding van de grote ketens stemt niet altijd overeen met de realiseerbaarheid bij de teelt - welke rol spelen de consumenten hierbij? De prijsvorming en voorschriften van de handel wat betreft groenten- en fruitproducten worden al lang bekritiseerd. Dat werd ook duidelijk bij de bijeenkomst van Karl Voges, CEO van Landgard eG, en prof. dr. Horst Lang, leider kwaliteitsborging/milieu bij Globus SB-Warenhaus Holding GmbH & Co. KG.
Beide heren zijn reeds decennialang in hun vakgebied actief en kwamen tijdens het Duitse groenten- en fruitcongres in Düsseldorf samen op het podium om te praten over wat de branche in de afgelopen tien jaar gekenmerkt heeft en hoe de branche zich in de toekomst zal ontwikkelen.
"Mijn algemene indruk is dat groenten en fruit tien jaar geleden meer onder de loep werden genomen - de consumenten interesseerden zich bijvoorbeeld voor de gebruikte gewasbeschermingsmiddelen. Tegenwoordig staan de verpakking en de verwerking meer op de voorgrond", aldus de algemene indruk van Horst Lang. Horst en Karl zijn het bovendien eens over de emotionalisering van het product: "Groenten en fruit zijn veel meer met emoties en personen verbonden - bij ons kun je bijna niet meer zonder een foto van de teler of een verhaal over het product", aldus Karl.
Innovatie achteruit?
Men bleef het echter niet over alles eens: Horst pleit voor een heropleving van oude rassen. Producten, die goed van smaak zijn, passen tenslotte bij de tijdgeest om groenten en fruit ook voor de jongere generatie smaakvoller te maken. Als voorbeeld noemt hij tomaten, die, zo vindt hij, tegenwoordig uit de kassen minder goed smaken. Daar is Karl het niet mee eens: "Ikzelf stam uit een teeltbedrijf dat een tijdlang tomaten geteeld heeft. Tomaten horen bovendien tot één van de belangrijkste producten van Landgard eG. Ik kan met groot zelfvertrouwen zeggen dat de teelt van oude rassen in de vollegrond in Duitsland gewoon niet goed functioneert, de ziektedruk is hier te groot. Er zijn veel goede, moderne tomatenrassen die we tegenwoordig in de kas telen, die ook qua smaak zeer goed zijn."
Ethische vragen op het gebied van groententeelt
Juist als het over de realiseerbaarheid van de productie gaat, lopen de meningen van de handel en de telers uiteen. Juist wat betreft duurzaamheid moet men zich afvragen of de ratio bijblijft.
Karl beargumenteert: "Als teler werken we in het algemeen zeer betrokken tot de natuur. Duurzaamheid was altijd al een thema binnen de teelt, het droeg alleen niet perse deze naam."
Horst kijkt hier echter kritisch naar - maar ziet ook de gezamenlijke verantwoordelijkheid: "In Duitsland werd er na de oorlog vooral op hoeveelheid geteeld om de bevolking te voeden. Deze trend heeft tot op de dag van vandaag stand gehouden. We moeten er nu echter langzaamaan over na gaan denken of en hoe we onze processen vorm moeten geven om verantwoordelijkheid te dragen. Hoe kunnen we landbouw bedrijven zonder een belasting voor het milieu te vormen?"
"Hoe duur mag de liefde zijn?"
Daarmee was ook de overgang naar twee lievelingsonderwerpen in de Duitse handel gemaakt: bio en regionaliteit. Beide thema's verlopen in het laatste decennium zij aan zij, waarbij momenteel de regionaliteit een kleine voorsprong lijkt te hebben. Regionale en biologische producten zijn het meest geschikt voor de liefhebbers ervan. De grote vraag is hier echter: "Hoe duur mag deze liefde zijn?"
Karl gelooft in het versterken van regionaliteit. "De consumenten willen vertrouwen in hun producten hebben en dat bereikt men zeer eenvoudig door middel van regionaliteit. Ik wil echter natuurlijk ook niet onrealistisch zijn: sommige groenten- en fruitsoorten kan men simpelweg niet regionaal voor de Duitse markt telen." Bovendien hoopt hij op een sterkere focus op de seizoenaliteit van producten en daarmee een beter begrip vanuit de consumenten voor de mogelijkheden van de Duitse teelt.
Horst gelooft niet in het belang van seizoenaliteit in de handel: "Men moet altijd in het achterhoofd houden dat tenslotte 70% van onze groenten en ons fruit geïmporteerd wordt. Het is ook geen kwestie van prijs - de mensen hebben een bepaalde standaard en willen deze producten kopen om het even tegen welke prijs. Daar richten we ons op en hebben de producten dan ook in het assortiment." Daarom ligt voor hem de focus eerder op de betrouwbare bevoorrading van alle producten het hele jaar door.
Kunstmatige intelligentie om coronasituaties in te dammen?
Horst Lang: "Tijdens de hoogfase van de coronacrisis waren er duidelijk tekorten, van de teelt tot aan de levering in de winkels waren er problemen. Het doel is om nog flexibeler en sneller te worden om met dit soort situaties om te gaan." Kunstmatige intelligentie zou volgens hem een goed werktuig zijn om de keten te optimaliseren.
Karl gelooft dat kunstmatige intelligentie kan helpen bij het optimaliseren van teeltprocessen. "Kunstmatige intelligentie ontbreekt in de teelt weliswaar nog op veel plekken - maar hier wordt aan gewerkt."
Het coronavirus had bovendien een grote invloed op de langzaam groeiende onlinehandel in Duitsland. Beide heren zijn het erover eens dat de doorbraak, juist bij groenten en fruit, nog niet bereikt is. "Ik denk echter dat de Duitse bevolking in z'n totaliteit te oud is", aldus Horst. "Er bestaat teveel twijfel wat betreft ultravers in de onlinehandel. De inkoopbeleving ontbreekt en hierdoor zijn de klanten sceptisch. Ik denk echter dat de onlinehandel een vast bestanddeel van de Duitse markt zal worden."