De beschikbaarheid van Zuid-Afrikaanse kiwi's wordt ieder jaar beter en dit is niet alleen te danken aan de betere protocollen maar ook aan de vele kleine aanpassingen op de bedrijven en in de pakstations, zoals het verladen van het fruit in koelwagens na de pluk en het voorkoelen van het fruit voor het verpakken.
"Ieder jaar leren we weer wat bij en dat betekent dat het vertrouwen dat ons fruit in goede conditie aankomt, goed smaakt en lang houdbaar is eveneens groeit. Zo hadden we vorig jaar voor onze Soreli-kiwi's vrijwel geen kwaliteitsklachten na aankomst," zegt Peter Turner, directeur van Variety Innovations B.V. and SA Kiwi Pollen.
In heel Zuid-Afrika zijn telers op zoek naar een winstgevende, op de export georiënteerde neventakken voor hun tuinbouwactiviteiten. Naast de bekende categorieën, zoals blauwe bessen en macadamia's, overwegen zij ook te starten met de kiwiteelt. Soms bevinden zij zich in gebieden waar het in de winter vriest waardoor zij onterecht denken dat dit een vereiste is voor de koude uren die kiwiboomgaarden nodig hebben.
"In Waboomskraal (op de foto rechts) en Grabouw [in de Zuidkaap] is het in de winter vaak bewolkt, hoewel het 's nachts niet extreem koud wordt en de dagtemperaturen in de winter zelden boven de 12 tot 16°C komen."
"In Waboomskraal en Grabouw zien we dat de kwaliteit en maten van het fruit buitengewoon goed zijn. Er zijn beslist plekken in Zuid-Afrika die uitermate geschikt zijn voor de kiwiteelt en waar de sector fors uit zou kunnen breiden met een product van hoge kwaliteit."
"In Waboomskraal beschikken we over een areaal van 35 tot 40 hectare en Grabouw over niet meer dan 15 hectare. Het potentieel begint zich echter steeds duidelijker af te tekenen en de sector verplaatst zich in de richting van deze gebieden."
Het potentieel van deze regio voor de kiwiteelt werd in de jaren tachtig onderzocht toen een aantal grote appeltelers zich richtte op de teelt van Hayward-kiwi's maar hun vingers brandden waardoor er met name in Grabouw onder telers nog steeds veel weerstand tegen de kiwiteelt bestaat.
Beter bestuifbare rassen en betere beheerpraktijken
"Toentertijd waren deze regio's 'ground zero' voor de kiwiteelt," vervolgt Peter. "De lage opbrengsten waren echter te wijten aan de slecht op elkaar afgestemde bestuivers, vandaar dat het gewas de reputatie kreeg 'moeilijk' te zijn. De boomgaarden had een grotere verscheidenheid aan bestuivers nodig en het daarmee samenhangende beheer. Een aantal van deze oude boomgaarden leveren nu winstgevende opbrengsten Hayward-kiwi's op en zijn zelfs zeer competitief tegenover appelen.
Foto's: Peter Turner
“Er zijn drie dingen gebeurd in Grabouw sinds de kiwiteelt als mislukking werd afgedaan. We hebben nu een breed scala aan nieuwe rassen die minder koude uren vereisen en we beschikken over mannelijke planten en hebben meer ervaring in beheertechnieken."
"We zagen ook de kwaliteit van plantmateriaal enorm toenemen," vervolgt hij.
"Twee kwekerijen in White River Mpumalanga en in Waboomskraal richten zich uitsluitend op het produceren van hoogwaardige kiwiplanten. Dit heeft tot een enorme verbetering in de boomgaarden geleid ten opzichte van het verleden."
Rechts: De Golden Tree kwekerij in White River
Nieuwe telers moeten hun huiswerk doen en zich ervan verzekeren dat ze voldoende koude uren hebben en rassen planten die zich lokaal al bewezen hebben geschikt te zijn voor de commerciële teelt.
Aanvoervenster voor Nieuw-Zeelands seizoen zal verdwijnen
Er is veel te doen geweest over het afzetvenster van Zuid-Afrikaanse kiwi's voor de start van het Nieuw-Zeelandse kiwiseizoen. De vraag is sterk maar mettertijd zal de Nieuw-Zeelandse sector dit gat zelf vullen," vertelt Peter.
De toekomst ligt eerder in de samenwerking met telers en handelaren op het noordelijk halfrond die streven naar een verlenging van hun seizoen of een jaarronde aanvoer en die graag de samenwerking met Zuid-Afrikaanse telers aangaan, zoals dit ook in andere sectoren gebeurt.
"We brengen Zuid-Afrikaanse telers in contact met Europese bedrijven die over sterke marketingstrategieën en merken beschikken. De Zuid-Afrikaanse sector produceert nu nog niet voldoende om een jaarronde aanvoer te kunnen garanderen maar in de toekomst zal zij hier zeker in slagen."
Het Franse Primland is een voorbeeld van zo'n bedrijf (vorig jaar leverde het de beste kiwiprijzen in Zuid-Afrika op, zegt hij), evenals het Italiaanse Agrocolibio.
Een kiwiboomgaard in Waboomskraal, waar de planten uit hun winterrust ontwaken
Kiwi's kunnen alternatief voor appelen zijn bij klimaatverandering
In andere provincies boekten kiwitelers wisselende successen. Zij gingen op zoek naar land in KwaZulu-Natal en de Zuidkaap omdat zij zich realiseerden dat de kiwi veel beter gedijt in regio's met meer koude uren.
De komende vijf jaar zou er een grote omschakeling van appel- naar kiwiboomgaarden plaats kunnen vinden omdat appeltelers op zoek zijn naar alternatieven vanwege het veranderende klimaat. Sommige nieuwe kiwirassen hebben minder koude uren nodig dan appelen. Als neventak verwacht hij dat in de Zuid- en Westkaap vooral wijngaarden het veld zullen moeten ruimen.
Kiwi's zijn nog steeds een 'verweesde' sector in de zin dat zij nog zeer bescheiden is. Desondanks biedt deze sector telers in regio's die geschikt zijn voor de teelt van hard- en steenfruit veel potentieel voor diversificatie in de toekomst."
Voor meer informatie:
Peter Turner
Variety Innovation B.V. & SA Kiwi Pollen
Tel: +27 82 894 5938
Email: peter@sorelikiwi.com