Noorwegen wil de Noorse teelt van graan, groenten en fruit verhogen om het land meer zelfvoorzienend te maken. Dat werd duidelijk toen de landbouworganisaties en de regering het afgelopen donderdag eens werden over een nieuw landbouwbesluit.
De onderhandelingen tussen de telersbonden en de regering startten in het weekend van 25 april en de deadline om het eens te worden was donderdag, maar donderdagochtend hadden de partijen al een akkoord bereikt. De onderhandelingen waren vergemakkelijkt. Er lagen geen eisen op tafel maar er werd onderhandeld over aanpassingen aan afspraken die al bestonden.
Minister van Landbouw en Voedsel Olaug Bollestad: “De partijen zijn het eens over vernieuwde afspraken om de telers en de voedselproductie meer zekerheid te geven. De landbouw is economisch nog relatief weinig getroffen door de coronapandemie, maar voedselproductie is van een dusdanig groot maatschappelijk belang dat het belangrijk was om zo snel mogelijk overeenstemming te bereiken. De overeenkomst stelt de graan-, groenten- en fruitteelt voorop, maar bevat ook afspraken over klimaat en milieu.”
De reden dat graan, aardappelen, groenten en fruit nu prioriteit krijgen is om de economie te verbeteren en de zelfvoorziening te vergroten aangezien die op dit gebied lager is dan bij de vleesproductie. De nieuwe overeenkomst geldt vanaf 1 juli en dan worden ook de prijzen van voedselproducten aangepast.
Meer focus op Noors voedsel
De coronacrisis heeft er ook voor gezorgd dat de Noorse voedselproductie meer aandacht heeft gekregen, iets waar Lars Petter Bartnes, voorzitter van Norges Bondelag, de grootste vakbond voor Noorse telers, blij mee is: “Steeds meer mensen zien de waarde van de Noorse landbouw en de behoefte aan Noorse telers. Daarom was het voor ons van belang om de onderhandelingen deze lente al te voeren en om niet te wachten tot de herfst. De landbouw loopt achter op andere branches qua ontwikkeling in inkomens, maar het was nu niet de tijd om die discussie te voeren. Daar komen we in 2021 op terug als we ‘normale’ onderhandelingen hebben.”
Maar waar er in supermarkten meer vraag is naar in Noorwegen geteeld voedsel, staat de branche wel voor uitdagingen sinds de horeca gesloten is. Kjersti Hoff, leider van Norsk Bonde- og Småbrukerlag, een van de belangenorganisaties voor boeren en telers, meent dat de nieuwe overeenkomst wel laat zien dat er in Noorwegen behoefte is aan meer boeren en telers. Het moet dus lonen om boer/teler te zijn, zodat meer mensen daarvoor kiezen.
Blij dat ook aardappels prioriteit krijgen
Ivar Skramstad, graan- en aardappelteler in Oost-Noorwegen: “Ik ben blij dat er nieuwe afspraken gemaakt zijn, zodat we niet verder hoeven met de oude overeenstemming. Op het eerste oog ziet het er positief uit maar we moeten de details nog inzien. Ik ben blij dat ook graan en aardappelen prioriteit krijgen in de deal. Die worden vaak vergeten als men het over groenten en fruit heeft. De overeenkomst is belangrijk omdat de landbouw voor het derde jaar op rij getroffen dreigt te worden: vorig jaar regenden we weg, het jaar daarvoor was het veel te droog en nu zitten we dus in de coronacrisis. Vooral voor groenten- en fruittelers is de situatie kritisch met oog op arbeidskracht.”
Hogere kosten
Zoals al langer bekend is, staan Noorse telers door de pandemie voor de uitdaging om aan genoeg mankracht te komen dit seizoen. De Noorse staat heeft de regels al versoepeld zodat het voor telers makkelijker is om te rekruteren. Er heerst alsnog grote onzekerheid onder telers: velen hebben ervoor gekozen om minder te telen, terwijl een ander deel wel genoeg mankracht wist te verzamelen voor het zaaien.
Ook de ingestorte Noorse kroon zorgt voor uitdagingen, zo merkt aardappelteler Skramstad: “De prijs van technische apparatuur is sinds midden maart met zo’n 20 tot 30 procent gestegen en ik ga ervan uit dat de kunstmestprijzen net zo hard gaan stegen. Dan zou de graanprijs op zijn minst ook met 20 procent moeten stijgen om de kosten eruit te halen, maar dat zie ik als een utopie.”
Toch is een compensatie voor de verhoogde uitgaven als gevolg van de coronacrisis niet aan de orde geweest bij de onderhandelingen vorige week. Voorzitter van Norges Bondelag, Bartnes: “We weten dat groententelers hogere kosten hebben en in onzekerheid zitten, dus dat moeten we goed in de gaten houden.”
Bron: nrk.no