De Zuid-Afrikaanse consument is de laatste tijd behoorlijk wild van ananas: sinds de lockdown is de verkoop op de markt voor versproducten in Johannesburg in drie weken tijd sterk gestegen. In deze periode zijn de volumes na hagel- en zonnebrandschade weer gestegen en is het zomerse aanbod door de geringe regenval gedaald, maar goede nazomerregens hebben de vooruitzichten voor het komende jaar verbeterd.
Minder spectaculair
Wanneer men de verkoop van ananaseenheden (4 kg, 8 kg en 12 kg dozen) op de groenten- en fruitmarkt van Johannesburg in de vier weken voorafgaand aan de lockdown (weken 10-13) vergelijkt met de verkoop in de daaropvolgende vier weken (14-17), blijkt dat de situatie minder spectaculair is dan sommige cijfers met betrekking tot ananas die onlangs in de pers zijn verschenen.
In de eerste periode werden 63.000 ananaseenheden verkocht op de versmarkt van Johannesburg, tegenover 87.000 stuks in de tweede periode, wat zich vertaalt in een stijging van 38%. Als we echter kijken naar de gemiddelde prijs in de periode van een maand, bedraagt de stijging slechts 6%, tot 114 rand (5,70 euro) per eenheid. Als we de lagere dagprijzen in bepaalde categorieën vergelijken met de hogere dagprijzen in april, kan een verdubbeling worden afgeleid.
Ananas van Wegro (foto: Hennie Bisschoff)
Vraag abnormaal hoog
De ananastelers zijn blij met de plotselinge toegenomen populariteit van de ananas. Met de lockdown is de verkoop van alcohol in Zuid-Afrika verboden, wat de heropleving van het thuisbrouwen van ananasbier teweegbrengt. Maar één teler is terughoudend om te veel belang toe te kennen aan de toegenomen brouwerijactiviteit en de hogere binnenlandse prijs.
"Ja, de prijs is gestegen, maar je moet voorzichtig zijn en de situatie niet alleen op zichzelf bekijken," legt Hennie Bisschoff van Wegro, een ananasteler van de derde generatie, uit. "Je moet kijken naar de eerste drie maanden van dit jaar in vergelijking met de eerste drie maanden van vorig jaar. We krijgen minder dan we in maart kregen voor ananassen als gevolg van vraag en aanbod. Momenteel is de vraag abnormaal hoog, maar de hagelschade van een jaar geleden leidde tot een afname van 15% van zowel de oogst van vorig jaar als die van dit jaar."
Verlies door zonnebrand 3 tot 4 keer hoger
"Afgelopen zomer bereikten we de hoogste temperaturen in de geschiedenis, tot 46°C, en dat gedurende enkele dagen op rij, wat voor ons zeer ongebruikelijk is. Zonnebrand wordt dan een groot probleem en in het afgelopen seizoen zijn de verliezen door zonnebrand drie tot vier keer hoger geweest dan onder normale omstandigheden. Bij temperaturen boven de 40°C krijgen we zonnebrand, afhankelijk van de luchtvochtigheid, de wind en de duur van de hitte, maar wanneer de temperatuur 45°C bereikt, verbrandt de opbrengst van een week en wordt de schil wit." Pas eind maart waren de verliezen als gevolg van de zonnebrand voorbij en konden ze weer hogere volumes naar de markt sturen.
Het gebrek aan zomerregens in Hluhluwe, KwaZulu-Natal, waar Bisschoff ananassen uit Victoria teelt, heeft ook de volumes gedrukt, maar goede nazomerregens hebben de vooruitzichten voor het komende jaar verbeterd.
Ananassen in Hluhluwe, KwaZulu-Natal
Vraag en aanbod
"De ananasmarkt is zeer gevoelig voor de krachten van vraag en aanbod," vertelt Bisschoff verder, "misschien wel meer dan veel andere producten, dus de oogst volgt de vraag op de voet. Op dit moment zitten ze op 75% van het maximale volume, wat in de wintermaanden terugloopt tot 50% of 60% van een zomeroogst. In september zullen ze weer in volle productie zijn."
Export komt tot stilstand
De grote teleurstelling is het einde van de luchtvrachtexport en de tijdelijke sluiting van de horeca en de verwerkende industrie. "De ananasexport naar Europa is tot aan de lockdown sterk toegenomen, zowel voor de hele ananas als voor het versgesneden assortiment. De sterke groei van de vraag naar ananas uit Europa vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen en het hoge gehalte aan vitamine C heeft zich in februari en maart voortgezet. Ook de vraag van de verwerkende industrie is het afgelopen jaar toegenomen."
"De luchtvrachtkosten zijn meer dan verdubbeld en de wisselkoers (momenteel 18,27 rand ten opzichte van de dollar) heeft niet geholpen. We verwachten dat zodra de lockdown voorbij is en de passagiersvluchten weer worden hervat, de export weer op gang zal komen."
Passagiersschepen
Het stilliggen van passagiersschepen heeft ernstige gevolgen gehad voor de ananas, aangezien er in het hoogseizoen in het zuidelijk halfrond tussen de 20 en 40 ton ananas per week mee aan boord gaan. Wat betreft de veel gepubliceerde belangstelling voor ananasbier - sommige winkels zetten suiker en gist naast de ananas op de fruitafdeling - denkt Bischoff niet dat dit de toegenomen belangstelling voor ananas, die de laatste tijd toeneemt en de ananas zelfs tot de categorie ‘superfood’ wordt gerekend, ten volle verklaart. "Natuurlijk zijn er thuis veel mensen die zich vervelen en die nieuwe dingen proberen, maar hier in KwaZulu-Natal brouwen we al jaren ananasbier."
Informele kopers
De Zuid-Afrikaanse ananassector heeft onlangs een marktonderzoek uitgevoerd en was aangenaam verrast te ontdekken dat de informele markt een belangrijk segment van hun markt vertegenwoordigt, wat duidelijk werd toen de informele kopers in de eerste week van de lockdown verdwenen.
De ananasconsumptie per hoofd van de Zuid-Afrikaanse bevolking is niet erg hoog, een fractie van die in een land als Brazilië, merkt Bisschoff op. "Maar het zou prachtig zijn als de recente aandacht die de ananassen hebben getrokken, zou leiden tot een toename van de consumptie op de lange termijn."
Sinds 2018 heeft Wegro een eigen assortiment ananassap dat niet uit concentraat is gemaakt.
Voor meer informatie:
Hennie Bisschoff
Wegro
+27 35 5620 130
onsgroei@wegro.co.za
www.wegropines.com
Facebook