Tholen - “Een normaal renderend 
bedrijf moet door de coronacrisis heen kunnen komen. De meeste bedrijven hebben goede jaren gehad en hebben dus wel wat buffers opgebouwd.” Frits van Dijkman van ABAB Accountants en Adviseurs heeft goede hoop voor de tuinbouwsector. “Een tuinder weet: een slecht seizoen is nog geen slecht leven. De aangekondigde steunmaatregelen zijn wel nodig. De eerste regelingen, uitstel van belastingbetaling en afbetaling van leningen, haalden de ergste stress er af. Met de NOW-regeling wordt er nu ook daadwerkelijk geld overgemaakt. Dat geeft aan dat er waardering is voor de sector.”
Zorgen en positieve ontwikkelingen
In de sierteelt was er ineens veel personeel over, want de potplantenafzet viel helemaal stil en de productie van snijbloemen ging op halve kracht verder. Aan de andere kant vroegen groententelers zich af of ze straks wel genoeg handen hadden, aangezien veel arbeidsmigranten niet af kunnen reizen. Zorgen zijn er nog steeds, maar positieve ontwikkelingen ook. “In de belichte teelten was er al een redelijke ploeg aanwezig, omdat de drukte daar eerder begon. Nu komt de oogst van bijvoorbeeld zachtfruit uit onbelichte kassen op gang en blijkt dat het redelijk is gelukt om personeel te krijgen. Ook de komkommers zijn na een flinke prijsdip weer aardig terug op niveau. Of die dip met de coronacrisis te maken had, is lastig te zeggen. Door teeltwisselingen zijn er elk voorjaar prijsdalingen.”
Mooi vindt Frits het om de initiatieven van zijn klanten te zien. Verkoop aan huis bijvoorbeeld of snackkomkommers bezorgen bij een ziekenhuis. “Ik denk dat tuinders op deze manier veel goodwill kweken. Bij die laatstgenoemden werden veel komkommers weggegooid. Dat is, zou je denken, eigenlijk een periode om de hand op de knip te houden. Toch werden extra kosten gemaakt om de komkommers te verpakken en bij het ziekenhuis te bezorgen.”
Luisterend oor
Als relatiemanager merkt Frits dat zijn klanten vooral behoefte hebben aan een luisterend oor. “Het is bij uitstek onze job om klanten te helpen door een crisis heen te komen. Je kent de cijfers van zo’n bedrijf, dus je weet precies hoe de klant ervoor staat. Hoewel tuinders het beredruk hebben, willen ze toch graag even met je praten. Zeker in de eerste week van de ingestelde maatregelen was de situatie spannend. Er was veel paniek en onzekerheid, met name over dalende afzet en het dreigend tekort aan personeel. Er werden veel orders afgezegd. Nu zie je dat er een soort nieuwe balans is ontstaan. De handel komt in stroompjes weer op gang.”
“Ik had laatst een aardbeienteler aan de lijn die zich erg zorgen maakte. Kan ik wel genoeg personeel krijgen en willen consumenten de aardbeien nog kopen straks? Aan het eind van het gesprek zei hij: misschien valt het allemaal wel mee. De prijsvorming is tenslotte niet slecht. Hetzelfde geldt voor de aspergetelers. Je hebt misschien wat minder personeel en moet misschien een veld laten staan, maar er wordt goed gekocht en de prijsvorming is goed.”
Export en personeel
Lokale verkoop is leuk, maar voor een exportland als Nederland is het veel belangrijker wat er om ons heen gebeurt. Voor de voedingstuinbouw loopt de handel aardig door. “Er zijn hier en daar misschien langere wachttijden, maar landen sluiten hun grenzen niet voor voedsel.” Personeel is een groter vraagstuk. “Gelukkig wordt er goed gereageerd op oproepen. Vanuit de horeca heeft een heel aantal zich aangeboden. Een van mijn klanten had ineens mensen uit Estland die wilden komen werken. Wees daar zuinig op, het is goed om een nieuwe stroom te hebben.” Wel adviseert hij dat tuinders nieuwe arbeidskrachten de eerste twee weken nog even apart houden van de mensen die al langer werkzaam zijn. “Zo kun je onrust voorkomen. Mensen kunnen zich zorgen maken of iemand niet misschien onderweg het virus heeft opgepikt.” Ook adviseert hij om buitenlands personeel goed op de hoogte te houden van de geldende maatregelen. “De ontwikkelingen gaan snel. Premier Rutte geeft de ene persconferentie na de andere. Praat je personeel bij in hun eigen taal, zodat zij ook weten hoe het ervoor staat.”
Investeringsplannen stopgezet?
Frits heeft niet de indruk dat investeringsplannen definitief worden stilgelegd. “Sommige projecten gaan nu juist door. Afbouwende siertelers lijken wel even geduld te moeten hebben met het verkopen van hun bedrijf. Gegadigden voor hun bedrijf houden even in om te zien hoe ze door de crisis gaan komen.”
Over het algemeen heeft Frits niet het idee dat tuinders zich laten leiden door de crisis. “Mentaal is het natuurlijk wel zwaar, want je kweekt nu eenmaal niet om weg te gooien.” Volgens hem heeft de sector in de afgelopen jaren buffers op kunnen bouwen. “Als het nu mis gaat, is deze crisis de druppel die de emmer doet overlopen en zat er al niet veel spek op de ribben. Financieel zal het gros wel door deze crisis komen, net zoals ze de economische crisis en de EHEC-crisis hebben overleefd. Natuurlijk zullen er net als toen klappen vallen en dat doet pijn. Daar gaat altijd menselijk leed aan vooraf van telers die hun hele ziel en zaligheid in het bedrijf hebben gestopt.”
Voor meer informatie:
ABAB Accountants en Adviseurs
www.abab.nl
info@abab.nl
Frits van Dijkman
frits.van.dijkman@abab.nl