Na meer dan twee dagen van intense regenval zijn deze week bij het veel groentenpercelen in Murcia overstroomd. "Veel, heel veel water en vanmiddag nog meer", verzucht Rien Paans van Verfru Europe. Eerder dit najaar werd Spanje ook al getroffen door noodweer.
De storm Gloria teistert de oostkust van Spanje met zeer koude winden en overvloedige regen- en sneeuwval. Op zondag was het code rood geblazen in drie provincies: in Alicante en Valencia door wind, storm op zee en sneeuw en op de Balearen door wind. Maandag was dat echter al het geval voor negen provincies. In Albacete en de heuvels van Murcia viel er sneeuw, evenals in de Valenciaanse Gemeenschap. Regen en wind zorgen voor veel schade aan de teelt.
Foto: Proexport
Door het overvloedige water op de velden met bladgroenten, maar ook met onder andere broccoli, bloemkool en artisjok, wordt het oogsten danig bemoeilijkt. Veel telers zullen de komende dagen onmogelijk hun velden kunnen betreden, waardoor de oogst en de zendingen naar verwachting vertraging zullen oplopen.
Foto: Proexport
De barre kou en de opeenvolging van bewolkte dagen belemmert de groei van de planten. Dat heeft een directe weerslag op de beschikbare hoeveelheid producten, vooral omdat Murcia in de winter het belangrijkste teeltgebied van Europa is voor dit type groenten. Sinds de temperaturen een duik namen, zijn de prijzen voor broccoli en bloemkool tot nu toe het meest gestegen.
Foto: Proexport
Het zal nog een paar dagen duren vooraleer de telers weer op de percelen kunnen om zicht te krijgen op de vertraging die de oogst oploopt en op de mogelijke schade aan of kwaliteitsproblemen van de gewassen. Ook exportbedrijven zouden het moeilijk kunnen krijgen met de aanvoer op de vrije markt en zelfs om de programma's van hun klanten naar behoren uit te voeren. De kasgroenten lopen geen directe schade op maar er is anderzijds wel te veel vocht en ook de lage temperaturen doen de teelt geen goed.
Foto: Proexport
De Vereniging van Telers en Exporteurs van Groenten en Fruit van de regio Murcia (Proexport) beveelt een nauw contact aan tussen klanten en leveranciers. Zo kan de situatie door iedereen op de voet gevolgd worden en kunnen bestellingen, prijzen en transport aan de omstandigheden aangepast worden.
De schade loopt op in Valencia door de overstromingen en de hagel
De storm Gloria uit zich in een opeenvolging van extreme weersomstandigheden die schade aanrichten aan de citrusteelt, de seizoensgroenten en de infrastructuur, zo meldt de Valenciaanse Landbouwvereniging (AVA-ASAJA). Op zondag en maandag liep de teelt averij op door hevige windstoten en lage temperaturen. Gisteren deden de overstromingen en in mindere mate ook de hagelbuien daar nog een schepje bovenop in het Valenciaanse gewest.
Verreweg het meest getroffen gewas is het citrus dat in deze tweede seizoenshelft nog moesten worden geoogst en waarvan de telersprijzen momenteel hoog lagen door de lagere volumes. Door de grote hoeveelheid regen in de kustgebieden van de Valenciaanse Gemeenschap zijn hele velden sinaasappels en mandarijnen overstroomd, vooral daar waar rivieren buiten hun oevers traden. Het water op de velden dreigt de oogstverliezen door de wind en vorst nog te verergeren. Afhankelijk van het weer in de komende weken kunnen er problemen optreden zoals wortelverstikking, rot, schimmels en aandoeningen van de schil.
Bij de groenten zijn er veel velden volledig overstroomd waarvan de verliezen kunnen oplopen tot de volle 100%. Op percelen waar onlangs aardappelen en uien werden geplant, zullen de telers de zaken nog eens moeten overdoen. Het zoutgehalte kan ook voor problemen zorgen op velden in de buurt van de zee. Onder de getroffen infrastructuur moeten wegen, kassen, druppelslangen of beschermingsnetten worden vermeld, zowel door de windstoten als door de overstromingen of de aarde die door het water is meegesleurd.
De hagelbuien waren eerder plaatselijk, vooral in La Safor, met schade aan het citrus die binnen enkele dagen duidelijk zal worden. In andere regio's, zoals Camp de Túria en L'Horta, waren de hagelstenen niet groot genoeg om de gewassen te kunnen beschadigen. De schade kan oplopen tot enkele tientallen miljoenen euro's. De storm is ook nog niet gaan liggen en veel telers hebben de percelen nog niet kunnen betreden om de averij op te meten.
Volgens de eerste bevindingen van de Valenciaanse Landbouwvereniging (AVA-ASAJA) wordt er in de Valenciaanse Gemeenschap al ernstige schade opgemeten. Tot 80% van het citrus op sommige percelen in de regio's La Marina, La Safor, La Costera en La Ribera is door windstoten van meer dan 100 km/u van de bomen gevallen. De oogstverliezen kunnen nog oplopen door het zwiepen van de takken tegen het fruit, te veel water in de bodem en hier en daar ook door de sneeuw op de sinaasappelbomen.
De vereniging uit haar bezorgdheid over deze tegenslag in een citrusseizoen dat in de regio tot nu toe gekenmerkt werd door een oogstdaling met 30%, vooral ten gevolge van de windschade in de maand december en door stijgende telersprijzen. De rassen die nu in volle oogst zijn maar ook de variëteiten die pas de komende maanden rijpen zijn het meest getroffen: Lane, Sanguinelli, Valencia en Powell wat de sinaasappelen betreft en Nadorcott en Tango voor de mandarijnen.
De vereniging vreest ook voor schade aan de seizoensgroenten, onder andere kool, sla, artisjokken en ui. De oogst van het komende seizoen van fruit- en amandelbomen kan eveneens te lijden hebben onder de huidige weersomstandigheden. Volgens de Valenciaanse telersorganisatie La Unió de Llauradors heeft de eerste fase van de storm niet alleen de late sinaasappelrassen geteisterd, maar ook de nog niet geplukte kaki’s. Veel fruit is immers op de grond gevallen en er is schade aan de kaki’s in de bomen door het zwiepen van de takken. Naast volumeverlies is er ook kwaliteitsverlies, zodat het fruit op de markt met waardevermindering te maken zal hebben. Ook kassen liepen averij op, zowel van groententeelt als van vermeerderingsbedrijven en boomkwekerijen.
Volgens de Unió is er ook een positieve kant aan de zaak voor de Valenciaanse teelt: "De regen heeft onder andere de watervoorraden weer aangevuld en zorgt ervoor dat er de komende dagen niet moet besproeid worden. De bomen hebben ook een reinigingsbeurt gekregen, wat kan helpen tegen mogelijke ziekten of plagen en het vee en kleinvee zal weer kunnen grazen op groene weiden."
Voor het steenfruit en amandelen zijn de lage temperaturen, zolang ze het vriespunt niet bereiken, welkom voor de accumulatie van koude-uren in de winter. Die fase is onontbeerlijk voor een juiste bloeiperiode.In Murcia is er behoorlijk wat regen gevallen in de gebieden Águilas, Torre Pacheco en San Javier. Ook in Totana en Lorca viel er regen, maar niet zo veel. Volgens Proexport zijn de regenbuien er echter niet zo hevig geweest, wat naar verwachting uiteindelijk een positief effect zal hebben op de gewassen.
"Het opvallendst was de plotse temperatuurdaling met wat nachtvorst, ook al heeft de regen ervoor gezorgd dat de daling niet drastisch is. Het sneeuwt enkel in de hoogste delen van de provincie, waar geen teelt is. Het grootste gevaar komt van de nachttemperaturen in de teeltgebieden", legt Fernando P. Gómez uit, de voorzitter van Proexport.
De lage temperaturen vertragen de teelt van broccoli en bloemkool en in mindere mate ook van de bladgroenten. Door de regenval kan er bijna niet gewerkt worden op de percelen. Oogsten is nagenoeg onmogelijk.
"Met de weersvoorspelling in het achterhoofd hebben de meeste bedrijven tijdens het weekend al geoogst. Zo kon op maandag gewerkt worden in de pakstations en kon er product de deur uit", zegt de voorzitter van Proexport.