Hij noemt zichzelf ‘van origine een coöperatief mens’ maar heeft die zienswijze noodgedwongen gaandeweg moeten omvormen tot een – voor zijn bedrijf – redelijk individualistische aanpak. Toch heeft knolselderijteler Luc Berden (41) samenwerking en het thema ‘Samen Sterk’ nog altijd hoog in het vaandel staan. Maar dan wel op de gebieden die hij zelf uitkiest en niet in een vastgesteld stramien. Als klant van ’Cafetaria ZON.’
Luc Berden
Luc Berden is een gemakkelijke prater, die zijn zinnen moeiteloos formuleert. Maar op de vraag van ZON Magazine wat voor hem als teler in essentie de reden is om aangesloten te zijn bij een coöperatie blijft het eerst even stil. "Weet je, eigenlijk is dat voor mij niet anders dan bij veel andere telers, namelijk dat je er vanuit je historische roots in deze regio als het ware vanzelf in rolt om je bij een telersvereniging - en in mijn geval bij ZON - aan te sluiten. Zo is het begonnen, dus eerlijk gezegd aanvankelijk geen hele bewuste keuze. Bij de start van dit bedrijf was de productie te klein om zelfstandig met afzet bezig te zijn. Verkoop via de veilingklok was eigenlijk vanzelfsprekend. En tot op de dag van vandaag leveren we nog steeds product voor de klok, maar lang niet meer alles want ook aan de klok moet vraag en aanbod in evenwicht blijven."
Specialist
Gaandeweg de groei van zijn bedrijf is Luc Berden zich de afgelopen jaren volledig gaan specialiseren in knolselderij en is hij daarbij –zoals hij het zelf noemt ‘uit noodzaak geboren’ - een meer individualistische koers gaan varen. "Ons bedrijf produceert jaarrond knolselderij en kiest met een vraaggestuurde werkwijze voor een specialistische aanpak. Voor ZON maakt knolselderij maar een heel klein deel uit van de omzet, daarom is het onhaalbaar om daar qua verkoop volledig maatwerk in te leveren. Ik moet wel zeggen dat er wat dat betreft de laatste jaren echt veel meer mogelijk is bij ZON, maar het heeft er in mijn geval wel toe geleid dat ik op het gebied van verkoop veel zelf ben gaan doen. Ik vind het nog steeds jammer dat mede door de voorheen zo strakke regelgeving van ZON er helaas ook bedrijven zijn vertrokken. De coöperatieve gedachte is te lang gestoeld geweest op de verkeerde basis, die overigens decennia lang wél succesvol is geweest."
Coöperatie
"Door de veranderende markt, consumentengedrag en commercialisering is er aan de aanbodzijde een duidelijke tendens van schaalvergroting en professionalisering ontstaan. Bedrijven kiezen individueel hoe ze daarmee omgaan, van diversificatie tot specialisatie, van megabedrijf tot neventak. De afzetstructuur is daardoor niet langer te verenigen in één collectieve aanpak zoals dit bij de oprichting van de coöperatie wel mogelijk was door bijvoorbeeld aanbodbundeling en klokverkoop. Dat neemt niet weg dat een coöperatie wel degelijk meerwaarde kan bieden, maar die meerwaarde moet meegroeien met de tijd en met de behoefte van de leden.
"De tegenwoordige strategie is daarom mijns inziens meer geschikt voor telers die een eigen koers varen, maar daarbij toch gemeenschappelijke belangen/doelen zoeken en nastreven. Mensen die dat bewust doen, vinden elkaar en versterken elkaar. Daar ligt voor mij de hedendaagse kracht van ZON. Ik zie het als een uitdaging en taak voor ZON om leden te faciliteren in datgene waar zij behoefte aan hebben, zoals een soort “cafetariamodel”. Als teler wil ik met mijn bedrijf klant zijn bij de ‘Cafetaria ZON’, mijn eigen keus kunnen maken uit het aanbod. Voor mij is dat niet primair commercie en verkoop, maar eerder het faciliteren van mijn bedrijf met zaken als betalingsgarantie, kredietverzekering, kwaliteitsborging, certificering, gezamenlijke klanten, logistiek, etc. We moeten zorgen dat de vitrine van de cafetaria een aantrekkelijk en breed aanbod heeft, met daarin voor alle leden iets om te kiezen. Voor mij is ZON een grote marktspeler, met logistiek enorme mogelijkheden, een Logistics Centre, een grote klantenkring en op veel gebieden belangrijke expertise in huis. Het is dus een uitdaging om op die terreinen uit te blinken waar dat nodig is, als een overkoepelende bronpartij. Het loskoppelen van GMO, waardoor je niet meer aan allerlei bindende voorwaarden vast zit, biedt volgens mij voldoende ruimte om deze keuzes weloverwogen te maken", aldus Luc Berden.
Specifiek ten aanzien van het te nemen besluit over de besteding van de opbrengst van de verkoop van het vastgoed heeft hij een duidelijk standpunt. "De directie heeft een mooie deal in de wacht gesleept voor de leden. Deze meevaller is te danken aan keuzes van zowel vroeger als nu. Ik zie het dus als een morele plicht ten aanzien van onze grondleggers en voorgangers om de vruchten van de coöperatie verantwoord te besteden. Dus niet eerst de gouden eieren rapen en dan de kip kaalplukken. Dat betekent zeker niet dat we een coöperatie moeten beogen van vijftig jaar geleden, maar wel dat we de opbrengsten en de erfenis van het verleden dankbaar moeten gebruiken om in het heden optimaal te exploiteren, voor alle leden. Kortom, een historische coöperatie in een modern jasje. Dat is volgens mij de uitdaging waar we als gezamenlijke leden voor staan."
Bron: ZON Magazine