Met zijn gestaag groeiende familiebedrijf Scelta Mushrooms geeft Jan Klerken er blijk van dat het hem aan visie niet ontbreekt. ZON Magazine interviewde hem onlangs. Hoe ziet hij de rol van ZON in dat verband?
Scelta Essenza was verleden jaar het eerste bedrijf dat zich op Fresh Park Venlo vestigde met verwerkt product. ZON juichte die stap naar vers toe, omdat het gaat om het verduurzamen van vers op een bijzondere, innovatieve manier. Directeur Jan Klerken van Scelta vindt dat ZON de ontwikkeling van het park meer in die richting zou kunnen sturen zodat partijen elkaar opzoeken en kunnen versterken.
Directeur Jan Klerken
"Van Fresh Park kun je veel meer maken. Je hebt daar honderdtwintig bedrijven in vers bij elkaar zitten. Daarom is al vaker geopperd om een soort cash & carry op het gebied van tasting te maken. Waar alle bedrijven jaarlijks een relatief beperkte bijdrage in stoppen, maar dat wel een uithangbord voor leveranciers en potentiële klanten zou kunnen worden voor de beleving van vers en vers bewerkt."
Verbindende rol
"Dan kom je meteen bij de verbindende rol voor de coöperatie. Want de leden hebben er allemaal belang bij dat het product dat zij produceren een podium krijgt. Dat kan een culinair-gastronomisch podium zijn, maar vooral ook een podium voor gezondheid en duurzaamheid gebaseerd op kennis van je product."
Bij Brightlands, en dat stimuleert Scelta ook mee, wordt momenteel een soort smaakcentrum ontworpen. Jan Klerken: "In Villa Flora, waarvan wij met de Kokkerelli Kids University for Cooking de eerste bewoner waren, zitten intussen meer dan zestig start-ups. Scelta is sinds 1 december met de technische afdeling naar Villa Flora verhuisd. Het nieuwe bedrijf heet Scelta Inside. Dat gaat puur op basis van gezondheid en smaak producten ontwikkelen en vermarkten."
Volgens de directeur van Scelta, hebben de leden van ZON allemaal hetzelfde belang, namelijk dat hun producten op een positievere manier weggezet worden als nu. "Dus weg uit de sfeer van commodity, maar meer in de sfeer van ‘ik eet vandaag een halve komkommer omdat dat dit en dat met me doet en ik morgen mijn wekelijkse portie prei omdat dat goed is voor mijn foliumzuur, ik noem maar wat. Wij hebben dat allemaal wetenschappelijk onderzocht in samenwerking met o.a. Brightlabs, maar ook WUR en andere partijen. Binnen Scelta Inside zoomen we met champignons vooral in op vitamine D, op beta glucan en Umami, dus smaak en gezondheid."
Podium
"Een paar jaar geleden is het idee ontstaan om een leerstoel jeugd en gezonde voeding te verbinden aan Brightlands. Die is er nu met een duo van twee hoogleraren. Deze leerstoel had nooit tot stand kunnen komen zonder samenwerking met ZON fruit & vegetables, BASF, Seacon Logistics en Regionale Rabobanken en uiteraard Scelta Mushrooms. ZON-directeur Michiel F. van Ginkel zit helemaal in mijn kamp als het gaat om ontwikkeling. Vanuit de ZON-directie leeft het idee enorm om te investeren in mogelijkheden om toegevoegde waarde te creëren voor de producten die de ZON-leden produceren. Maar ik vraag me af of de leden zich dat realiseren. Ik heb al met Michiel gesproken om een keer het podium te krijgen om hierover tekst en uitleg te geven aan de hand van enkele sprekende voorbeelden om zo een andere gedachte over te brengen, maar dit heeft tijd nodig. Het vereist een lange adem, visie en de durf om te investeren. Ik denk dat de leden van ZON er behoefte aan hebben om te zien dat het mogelijk is om op basis van onderzoek en kennis zo te innoveren dat je toegevoegde waarde kunt creëren en dat dit winstgevend is."
Samen innoveren om te komen tot gezonde en lekkere producten is volgens Jan Klerken de enige uitweg van het slechte verdienmodel van bulkproducten. "Hippocrates zei ver voor het begin van onze jaartelling al ‘let food be your medicine’. Ik ben in ziekenhuizen in Taiwan geweest waar uitsluitend met voeding wordt gewerkt en niet met medicijnen. Dan gaat het vooral om groenten en fruit, zelden om vlees."
Dwangverpleging
Tegen die achtergrond moeten telers zich volgens Jan Klerken veel meer bewust worden van het belang van hun product. "Ze moeten veel meer van hun product weten en daarmee ook trotser worden op hun product. In de medische wereld is voedingsleer nog geen drie procent van de studie, terwijl je juist met de juiste voeding heel veel aandoeningen kunt oplossen en voorkomen. Telers zouden eigenlijk een soort ‘dwangverpleging’ moeten krijgen om dat uit te laten zoeken. Onderwijs, onderzoek, overheid en ondernemers moeten veel meer de handen ineenslaan. Brightlands is daar een hartstikke goed voorbeeld van."
Scelta loopt hierin voorop, maar voor anderen is het nooit te laat om aan te sluiten, zegt de Scelta-baas. "Op het moment dat je instapt, moet je je wel realiseren dat dat iets is van een aantal jaren, daar moet je dus wel budget voor vrijmaken."
De nieuwe manier van denken vereist volgens Klerken ook dat telers een andere mindset moeten hebben. "Ik heb hier op het Scelta Institute een keer veertien auberginetelers een hele middag op bezoek gehad. Ze hadden de mooiste foto’s van hun product bij zich, maar geen van hen had de tegenwoordigheid van geest om wat aubergines mee te brengen zodat we die hier hadden gedroogd of er snacks van hadden gemaakt. Dat getuigt om te beginnen van weinig trots voor je product. Maar het getuigt ook van weinig drang naar vernieuwing en innovatie."
"Samen met BASF hebben we zelfs innovatiesessies georganiseerd met komkommer en prei in de hoofdrol. Traditioneel zijn de toepassingsmogelijkheden van komkommer vrij beperkt, je verwerkt ze in een salade en dat is het wel zo ongeveer. Wij hebben toen twintig producten bedacht, variërend van gedroogde schijfjes tot komkommerpoeder. Als je dat in olie doet en je maakt daar een dressing van heb je een magnifiek product. Ik bedoel maar, de mogelijkheden en de kansen zijn oneindig."
Reuring
Volgens Jan Klerken is het wel de vraag of de coöperatie zich als organisatiemodel leent om deze ontwikkeling op te pakken. "In een coöperatie 2.0 zouden de leden bijvoorbeeld vijf of tien procent van hun winst beschikbaar moeten stellen voor Research and Development. HAS Hogeschool en Maastricht University kunnen dat prima hier in de regio. Ik begrijp best dat je dat niet een-twee-drie voor mekaar hebt, maar dat is wel dé manier om te zorgen voor reuring en ‘change of mentality'."
Bron: ZON Magazine