Veel onderlinge handel West-Europese landen in aardappelen

Aardappelen is een echt wereldproduct. Op de poolgebieden na wordt het overal geteeld. Op IJsland wordt bijvoorbeeld 10.000 ton geteeld en in woestijnlanden als Mali en Soedan wordt jaarlijks toch enkele
honderdduizenden tonnen geteeld. Met het groeien van de wereldbevolking neemt daarom ook de wereldproductie van aardappelen nog steeds toe. Inmiddels schat de FAO dat er jaarlijks bijna 400 miljoen ton wordt geteeld. Daarmee is aardappelen een veel groter product dan tomaten (180 miljoen ton), watermeloenen (120), bananen (115) en uien (100 miljoen ton). Gemiddeld is er voor elke wereldburger per jaar 50 kilo aardappelen beschikbaar. Als volksvoedsel is het ook logisch dat de bevolkingsrijke landen ook de grootste producenten zijn.

China is goed voor een kwart van de wereldproductie gevolgd door India. Rusland is de nummer drie. Dat aardappelen heel goed gedijen in gematigde streken blijkt wel uit de hoge positie van het kleine
Nederland (9) en België (17) op de lijst van productie landen. Wereldwijd gezien blijft het overgrote deel van de geteelde aardappelen in het eigen land. Nog geen 3% van de wereldproductie wordt als vers product internationaal verhandeld.



Een kwart wereldhandel speelt zich af tussen vier West-Europese landen
Van de wereldhandel in verse consumptie/industrie aardappelen wordt een kwart gerealiseerd door de onderlinge handel tussen vier West-Europese productielanden: Duitsland, Frankrijk, België en Nederland. Grote handelsstromen zijn er:
- van zowel Duitsland als België naar Nederland (resp. 800’ en 650.000 ton)
- van Frankrijk en Nederland naar België (resp. 460’ en 370.000 ton)
- van Frankrijk naar Italië (325.000 ton)

De onderlinge handel tussen alle EU landen is zelfs goed voor rond de helft van de totale wereldhandel. De tweede belangrijke stroom is die tussen de landen van zuid en Oost-Azië. Die stroom is goed voor ruim 10% van het totaal. De handel tussen (3) landen in Noord-Amerika is goed voor 8%.

België groot in diepvries, Nederland in pootaardappelen, belang neemt wel af
Naast de handel in verse consumptie/industrie aardappelen telt ook de internationaal handel in diepgevroren product een belangrijke rol. Wereldwijd gaat het om meer dan 8 miljoen ton. België en Nederland nemen samen meer dan de helft van het wereldhandel voor hun rekening. Op de wereldmarkt van pootaardappelen (1,7 miljoen ton groot) speelt Nederland (bijna een miljoen ton) een hoofdrol met meer dan de helft van het totaal. 

Meer van België naar Nederland dan omgekeerd
Het beschikbare cijfermateriaal over de handel in verse consumptie/industrie aardappelen laat niet altijd een eenduidig beeld zien. Bijvoorbeeld als het gaat om de export van Nederland. Cijfers van de Nederlandse aardappel organisatie (NAO) over het seizoen 2018/19 laten t/m mei een daling van 8% zien. Gezien de kleine 2018-oogst vanwege de droogte is die daling niet vreemd. Eurostat cijfers laten t/m maart echter een stijging zien. Naast de trend is er ook een verschil in de cijfers van de afzet in de diverse landen. Over dezelfde periode (juli-mei) van het seizoen 2017/18 is er vooral een verschil in
de afzet naar België. NAO cijfers geven een hoeveelheid die met 370.000 ton maar liefst 100.000 ton groter is dan volgens Eurostat (270.000 ton). Het Belgische importcijfer zit er met 310.000 ton precies tussenin.

België is hoe dan ook de belangrijkste afnemer van Nederland van verse consumptie/industrie aardappelen. Op afstand is Duitsland te tweede. NAO houdt het er op dat in het seizoen 2018/19 daar minder naar toe gegaan is dan in het voorgaande seizoen. Eurostat laat eenzelfde beeld zien. De afzet naar Frankrijk laat daarentegen weer verschillende trends zien; volgens NAO minder maar volgens Eurostat iets meer.



Nederland importeert 60.000 ton van buiten de EU
Na België is Nederland het tweede importland van verse consumptie/industrie aardappelen. Naar schatting is er in het afgelopen seizoen 2018/19 met bijna 1,7 miljoen ton veel ingevoerd. Duitsland is veruit de belangrijkste leverancier met naar schatting een miljoen ton. België is Nederlands tweede leverancier met 300’ tot 350.000 ton. Volgens Belgische exportcijfers gaat het om veel meer, nl. 500.000 ton. Nederland importeert elk seizoen rond de 60.000 ton aardappelen van buiten de EU. Tot 208/19 kwamen die vooral uit Israël maar in het afgelopen seizoen 2018/19 waren ook de
importhoeveelheden uit Marokko en Egypte van betekenis.

Nederland is enige EU land dat redelijke hoeveelheden naar Afrika exporteert
In tegenstelling tot de andere grote West-Europese exporteurs weet Nederland elk seizoen belangrijke hoeveelheden af te zetten in verder weg gelegen markten. De Afrikaanse landen Senegal, Mauritanië en Ivoorkust zijn daarbij de belangrijkste. In het afgelopen droogteseizoen 2018/19 is de afzet naar die landen belangrijk kleiner geweest. Verder valt het op dat NAO-cijfers voor export naar verder weg gelegen markten kleiner zou zijn dan volgens Eurostat. Over het hele seizoen 2017/18 is er volgens Eurostat meer dan 200.000 ton verse consumptie/industrie aardappelen naar Afrikaanse landen
uitgevoerd terwijl NAO het houdt op 130.000 ton. Importgegevens uit Afrikaanse landen komen op een hoeveelheid uit Nederland die in de richting van het Eurostat cijfer gaat. 



Ook Marokko weet steeds meer in Afrikaanse landen af te zetten
Op de drie voor Nederland belangrijkste Afrikaanse afzetmarkten was er tot voor enkele jaren geleden weinig import vanuit andere landen. De laatste jaren gaan er echter steeds meer Marokkaanse
aardappelen naar Afrikaanse landen. In 2018 ging het zelfs om meer dan 40.000 ton. Egypte is een grote Afrikaanse exporteur maar er wordt nauwelijks uitgevoerd naar landen op het eigen continent. Egypte levert vooral veel (250.000 ton) aan Rusland. Verder gaat er vanuit Egypte veel naar Europa en de Golfstaten. De export vanuit Israël neemt af. De EU en dan voor het Verenigd Koninkrijk is de belangrijkste afzetmarkt. Turkije exporteert ook belangrijke hoeveelheden aardappelen maar die blijven sterk overwegend in de eigen regio. Dat geldt ook voor andere exportlanden zoals Pakistan, India, China en Iran.

Rusland belangrijke afzetmarkt, maar wel grote schommelingen
Rusland is een belangrijke afzetmarkt voor aardappelen. De importhoeveelheden schommelen wel heel sterk. In de afgelopen jaren van 270.000 ton in 2016 naar 1,4 miljoen ton in 2011. In 2018 ging het om 550.000 ton. Egypte is veruit de belangrijkste leverancier.

Bekijk hier het hele factsheet. 

Bron: Jan Kees Boon
Fruit and Vegetable Facts
www.fruitandvegetablefacts.com  
fruitvegfacts@gmail.com