Twintig jaar geleden werd Elize Lambrechts aangenomen als algemeen directeur van de drie druivenboomgaarden van Boland (Elim, Lentelus en Môreson) die samen de Verdorsniet Boerdery vormen. Ze was destijds de enige vrouw die een dergelijke functie bekleedde en ook nu nog is zij de enige vrouwelijk manager van een druiventeeltbedrijf in Zuid-Afrika.
Elize Lambrechts (foto: Carmé Naudé, Hortgro)
Op het 53 hectare tellende bedrijf wordt momenteel volop gewerkt aan de voorbereidingen voor het komende druivenseizoen. De oogst bestaat voor een groot deel uit pitloze rode Crimson-druiven en witte en blauwe pitloze rassen. De druiven worden in deze streek wat later geplukt, omstreeks begin januari, dan in de overige delen van de Hex River Valley. Hierdoor sluit de productie naadloos aan op die van de teler-exporteur Suiderland Plase, uit de vroege teeltgebieden in Piketberg, waar het bedrijf haar druiven aan levert.
Elize groeide op het naburige bedrijf Saffier op, waar ze haar moeder van jongs af aan al hielp met het plukken van druiven. Ze maakte haar schoolopleiding niet af maar haalde wel haar vrachtwagen- en tractorrijbewijs. Daarnaast werkte ze zichzelf op van teamleider tot leidinggevende van het pakstation. Ze beschikt over een praktische kennis van alle facetten van de druiventeelt waar andere managers jaloers op zouden zijn.
Toen de eigenaar, Louis de Kock, vroeg of ze interesse had om manager te worden, reageerde ze in eerste instantie afwijzend. "Ik wist niet of ik het wel kon maar later zei een vrachtwagenchauffeur op het bedrijf tegen mij: "Probeer het toch gewoon." En dat deed ik."
Zichzelf bewijzen in een mannenwereld
Elize volgde iedere cursus over de druiventeelt die ze kon vinden en was vaak de eerste vrouwelijke afgestudeerde tussen haar veelal blanke, mannelijke medecursisten van andere druiventeeltbedrijven.
In de toespraak die ze onlangs hield na het in ontvangst nemen van de Hortgro advanced agricultural worker award zei ze dat mensen vaak niet konden geloven dat ze manager was van een succesvol druiventeelt- en exportbedrijf.
Suiderland Plaze werd echter nooit belemmerd door vooroordelen en voor hen verdiende Eliza vanaf het eerste moment alleen maar respect. "Niemand keek ervan op toen Louis een gekleurde vrouw aanstelde als manager. Suiderland betrok me altijd bij alle activiteiten net zoals alle andere managers. De afgelopen twee jaar waren moeilijk voor de druivensector en het was dan ook een grote steun om onderdeel uit te maken van zo'n groot bedrijf als Suiderland."
De laatste jaren zijn er meer seizoensarbeiders uit andere delen van Zuid-Afrika werkzaam op De Doorns en Elize kreeg dan ook te maken met het chauvinisme van bepaalde mannen die moeite hadden om orders van een vrouw aan te nemen. "Van het begin af aan ben ik duidelijk geweest en heb ik gezegd dat ik hun cultuur accepteer als zij mij respecteren als hun manager.
Elize is in het bijzonder geïnteresseerd in carrières van jongeren, niet alleen binnen het teeltbedrijf maar ook in de gemeenschap, door ze te helpen met hun toelating tot opleidingen en het aanvragen voor studiebeurzen. Ze is blij dat ze al veel van hen aan een baan heeft kunnen helpen, zowel binnen als buiten de tuinbouwsector.
Elize Lambrechts met Olivia Tutani, Thobeka April en voorzitter Snyers (foto: Carmé Naudé, Hortgro)
“Mensen en aarde gaan hand-in-hand”
De druiventeelt is niet eenvoudig. Elize vertelt dat ze menig traan heeft gelaten heeft toen de oogst ooit verwoest werd door regenval. Ze wordt echter gedreven door haar passie voor mensen en voor de tuinbouw, die volgens haar onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. "Mensen en aarde gaan hand-in-hand. Ik zeg mijn personeel altijd dat ze hun werk niet moeten onderschatten. Ze moeten zich vereerd voelen om in deze sector te mogen werken. Iedereen heeft ons nodig, van de president tot de arme man in de straat."
In mei van dit jaar nam haar leven een onverwachte en dramatische wending toen haar zoon, Ruan Lambrechts, omkwam bij een auto-ongeluk. Ruan, die een tuinbouwopleiding volgde, deelde de passie van zijn moeder voor mensen en de tuinbouwsector. Zijn plotselinge overlijden overschaduwde enige tijd het plezier dat zij uit haar werk haalt. "Overal op het bedrijf zag ik zijn gezicht voor me," zegt ze.
Ze wil haar werknemers, de gemeenschap van de De Doorns en de South African Table Grape Industry bedanken voor hun niet aflatende steun in deze periode. Zij hebben haar ervan overtuigd dat ze onmisbaar is voor de Zuid-Afrikaanse druivensector en hebben haar geholpen haar rol na vier maanden afwezigheid weer op te pakken, net op tijd voor het aankomende druivenseizoen.
"Ik kan het niet laten. Wanneer ik het over de teelt heb dan word ik enthousiast."
Ze vertelt dat het haar grote droom is om uiteindelijk zelf een stuk grond te bezitten (dat ze graag aan haar zoon na had willen laten) dat een dubbelfunctie zou gaan vervullen als commercieel teeltbedrijf en tuinbouwopleidingscentrum voor jonge mensen.
"De tuinbouwsector zit me in het bloed en daar ben ik trots op." Het is wel duidelijkheid waarom de sector niet zonder de passie van Elize Lambrechts kan.
Voor meer informatie:
Elize Lambrechts
Elim Boerdery
Tel: +27 72 3006 128
Email: elambreghts@gmail.com