"Het is een zwaar seizoen," zegt Hannes de Waal, directeur van Sundays River Citrus Company (SRCC) in Kirkwood, Oostkaap. "Het seizoen wordt door één factor verzacht en dat is de zwakke wisselkoers, €1 - R17 en $1- R15,22.
"Het is een gecompliceerd seizoen waarvan de realiteit verhuld wordt door de wisselkoers. Dit is de grote redding voor de citrussector geweest dit seizoen. De koers ten opzichte van de dollar is gunstig voor ons,"zegt hij (in januari verstevigde de koers van de rand naar $1 - R13,50, hetgeen bijgedragen heeft aan het moeizame verloop van het Zuid-Afrikaanse druivenseizoen.)
Hannes de Waal, directeur van SRCC in het midden, met rechts Nokwanele Mzamo, algemeen directeur van de Luthando Farm en medewerkers van het pakstation.
“Valencia prijzen de beste die ik ooit heb meegemaakt”
Valencia's vormen een lichtpuntje, met name voor Valencia-telers in de West- en Oostkaap. Rondom Letsitele heeft de droogte een daling van de oogst veroorzaakt (die op 20% wordt geraamd). Bij SRCC is de verdeling van maten gemiddeld (72, 64, 88) en kleinere maten (105, 125). Markten in Europa en het Midden-Oosten betalen momenteel zeer goede prijzen voor kleinere maten Valencia-sinaasappelen.
"De prijzen zijn de hoogste die ik ooit voor Valencia's heb meegemaakt en het blijft natuurlijk nog altijd een kwestie van vraag en aanbod, die aangejaagd wordt door het persen van vers sap in winkels waarvoor kleinere maten nodig zijn," vertelt Hannes. "Europa en het Midden-Oosten concurreren rechtstreeks met elkaar op de markt voor perssinaasappelen."
Citroenprijzen in jaar tijd met 20-30% gedaald
Hannes heeft minder goede vooruitzichten voor citroenen die laat op de markt komen, met name voor die uit de Westkaap, waar wijnboeren hun wijngaarden rooien om er citroenen te planten.
"Wereldwijd is de teelt enorm toegenomen. We waren hierop voorbereid maar de realiteit is desondanks hard. Telers moeten goed nadenken voor zij citroenen aanplanten omdat het afzetvenster beperkter is."
"In een jaar tijd zijn de prijzen met 20% tot 30% gedaald," vervolgt hij. "In Europa zien we dat de prijzen zo'n 15% tot 30% lager zijn en in het Midden-Oosten bedraagt de daling tussen de 20% en 25% ten opzichte van vorig jaar."
De verdeling van maten was zeer goed bij citroenen, afgezien van de mindere fruitzetting. "Het voorjaar was droog en als er in oktober niet 5 tot 10 mm neerslag valt dan merken we dat het seizoen daarna."
Voor mandarijnen bedraagt de prijsdaling 5% tot 10% ten opzichte van vorig jaar nu de effecten van de grotere aanvoer merkbaar worden. "De mandarijnenmarkt is veranderd nu de groei van de easypeelercategorie zich steeds duidelijker aftekent."
Jonge boomgaarden in de Sundays River Valley
Zeer late overgang naar zuidelijk halfrond verkort afzetvenster
Vroege Navels hebben een zwaar seizoen achter de rug. "De groothandelsmarkt in Europa is niet meer zo gemakkelijk als vroeger. Het gemiddelde voor Egyptische Valancia's is ongeveer hetzelfde als de binnenlandse prijzen in Zuid-Afrika. Dit komt omdat dit land zeer lage transportkosten heeft. Het was geen slecht seizoen maar tot week 24 was de situatie beslist niet om over naar huis te schrijven."
Zoals altijd zorgden de late Navels voor betere vooruitzichten. De prijzen waren redelijk maar de trend voor lagere Navelprijzen werd dit jaar versterkt door de overvloedige Spaanse oogst," vertelt Hannes.
Europese retailers schakelden veel later dan gebruikelijk over op de import uit het zuidelijk halfrond omdat de markten verzadigd waren met Spaanse en Egyptische sinaasappelen. Hierdoor werd het afzetvenster sterk verkort.
"Doorgaans begint de import omstreeks week 24. Sommige importeurs nemen al Zuid-Afrikaans citrus af vanaf week 20. Dit jaar moesten we geduld hebben tot week 29. Ik schat dat de overgang naar citrus van het Zuidelijk Halfrond 10 tot 12 weken later dan normaal plaatsvond."
Windschade doet volumegroei teniet
Als gevolg van windschade was het verhandelbaar percentage fruit 'dramatisch', vervolgt Hannes. Hij voegt eraan toe dat het aanbrengen van netten in nog meer boomgaarden onvermijdelijk is, met name in regio's zoals Barkly Bridge.
Hij vertelt dat sommige telers wel 10% tot 20% meer fruit geoogst hebben maar hun export niet zagen groeien omdat de windschade de volumegroei teniet heeft gedaan en het verhandelbare percentage was gedaald.
"Fruitmanagement is risicomanagement maar wanneer je net als dit seizoen getroffen wordt door risico's van buitenaf, zoals de situatie in de havens, wegblokkades en protesten, dan wordt het nog moeilijker."
Regering niet alert genoeg op externe risico's van de sector
“We werken in een zeer competitieve wereld. Zuid-Afrika is niet alleen op de markt. Klanten hoeven ons fruit niet af te nemen. De regering is niet alert genoeg op de verstorende impact van havenprotesten en wegblokkades op onze sector. Zij moet ook sectoren zoals de citrussector hiertegen beschermen."
"We zijn solidair met de sociaal-economische realiteit in Zuid-Afrika," vervolgt hij. "We investeren daarom in projecten en het scheppen van banen maar we hebben wel de steun van de overheid nodig."
SRCC stuurt geen grote ladingen meer naar Kaapstad of Durban. De situatie in Port Elizabeth en Coega is verbeterd maar de gevolgen zijn nog wel voelbaar in de vorm van een tekort aan containers, verstoringen in de vaarschema's en geïrriteerde klanten.
Voor meer informatie:
Hannes de Waal
Sundays River Citrus Company
Tel: +27 42 233 0320
Email: srcc@srcc.co.za
https://www.srcc.co.za/