De vraag naar bananen op de Europese markt is momenteel onvoldoende. “We moeten niet vergeten dat het een product is dat het hele jaar door verkrijgbaar is. Er is niet echt een bepaald seizoen per herkomst, maar echt een constante aanvoer van elk exporterend land. Dit maakt de bananenmarkt bijzonder omdat het zelden voorkomt dat een product het hele jaar door aanwezig is,” legt ABCD Exotiques commissionair onderhandelaar Thomas Besnard uit. Ondanks een kleine vraag in de zomer vervoeren de schepen de producten 52 weken per jaar. Dan moeten we er natuurlijk wel voor zorgen dat we ze kwijt raken.
Een sterk onafhankelijke markt
“Bananenprijzen zijn sterk gekoppeld aan meerdere factoren, waaronder vrachtcontracten, olieprijzen en de wisselkoers euro/dollar,” legt Thomas uit. “Bovendien kan de markt worden beïnvloed door andere factoren (gele hesjes, stakingen in Costa Rica...) of door de grote teelt van concurrerend fruit dat in de schappen van retailers wordt gepromoot. De dollarprijzen, benzinetarieven en de vrachtprijzen zijn factoren waar we tot op zekere hoogte op kunnen anticiperen, maar dat geldt natuurlijk niet voor stakingen of demonstraties.”
Al deze factoren samen maken het relatief moeilijk om de bananenmarkt te beoordelen. “Pas na twee of drie cycli kunnen we een echt beeld krijgen van de markt en dan enkele conclusies trekken.”
De impact van klimaatfactoren op het aanbod
Hoewel de prijs per doos beter is, zijn de importvolumes dit jaar kleiner. Dit is deels te wijten aan weersfactoren, die de aanvoer hebben vertraagd. “In Zuid-Amerika heb je de El Niño. In Ecuador zijn de opbrengsten bijvoorbeeld kleiner vanwege de zware regenval en de kleine hoeveelheid zonneschijn. In Colombia, Costa Rica en de Cariben, die meestal profiteren van een extreem warm en droog klimaat, hebben we te maken met het tegenovergestelde. Dit geeft fruit dat "gestrest" is vanwege het gebrek aan irrigatie. Deze beperkingen zijn voelbaar in de hele waardeketen, van teler tot consument.”
“Het kleine aanbod heeft de markt flink verstoord. Aan het begin van het jaar stegen de prijzen eerst en vervolgens stabiliseerden deze zich in het voorjaar, terwijl de prijzen in Europa meestal vlak voor de zomervakantie dalen. Als gevolg hiervan hebben sommige kopers die voor dit jaar via een contract lagere prijzen dan voor het jaar daarvoor hebben vastgelegd, weinig bananen geïmporteerd omdat ze niet in staat waren het fruit tegen die prijzen in te kopen,” legt Thomas uit.
Een steeds meer ‘gecontracteerde’ en gesegmenteerde markt
“Over het algemeen is er een groot aantal contracten. Sinds enkele jaren zien we echter ook een nieuw fenomeen ontstaan: segmentatie. Vroeger werkten we met pakketten van een standaardformaat, maar tegenwoordig richten we ons steeds meer op pakketten voor een bepaald merk. Voor de diverse gemeenschappen geven we de voorkeur aan eerlijke handel en biologische producten. De merken promoten steeds meer plasticvrije verpakkingen om de bananenaankoop aantrekkelijker en milieuvriendelijker te maken en consumenten aan te sporen op een verantwoorde manier hun inkopen te doen.”
Bij de beschrijving van de complexiteit van de bananenmarkt, vergelijkt Thomas deze zelfs met een financiële oorlog. “Het is een heel eigenaardige strijd, want onze prijzen en volumes liggen dicht bij elkaar. Bovendien hebben we er allemaal min of meer direct of tegelijk last van als daar iets mee gebeurt en er is ook weleens sprake van grote verliezen. In dit beroep moeten we onszelf voortdurend opnieuw uitvinden. Behalve op het gebied van segmentatie kunnen importeurs hun assortiment op het gebied van herkomst uitbreiden door bijvoorbeeld bananen uit Latijns-Amerika te importeren, die worden afgezet door Europese telersorganisaties. Omdat het aanbieden van bananen met slechts één land van herkomst tegenwoordig geen goede keuze is, moet de klant sowieso het gecontracteerde fruit ontvangen, wat er ook gebeurt.”
Frankrijk: een volwassen markt die wordt verdeeld tussen Europese bananen en ACS-bananen
"De markt is erg volwassen in Frankrijk. De Caraïbische banaan wordt voornamelijk gelost in Duinkerken, terwijl de Afrikaanse bananen voornamelijk via de havens van Zuid-Frankrijk het land binnenkomen. Vandaar dat de Europese banaan wordt afgezet op de as Duinkerken-Lyon, en de Afrikaanse banaan op de as Marseille-Lille. In Parijs zien we dan weer veel bananen uit Martinique en Guadeloupe."
Vormt de Panamaziekte een reële bedreiging?
Hoewel we veel over de Panamaziekte horen, vormt deze volgens Thomas geen echte bedreiging voor de bananensector. “Wanneer we telen voor de industrie, is het vrij gebruikelijk om geconfronteerd te worden met problemen op industriële schaal. Natuurlijk heeft dit type teelt een bepaalde impact op de natuurlijke regulering van ecosystemen. De Panamaziekte zorgt er echter niet voor dat bananen uit de schappen van supermarkten verdwijnen. Andere rassen worden bestudeerd en kunnen de Cavendish-banaan vervangen, de banaan die op dit moment het meest geconsumeerd wordt. Hoewel bananen vooral op uiterlijk worden ingekocht, moeten we niet vergeten in de toekomst bananen in verschillende vormen en smaken af te zetten.“
Voor meer informatie:
Thomas Besnard
ABCD L'Exotique
thomas@bananier.com
www.bananier.com