De slateelt op water groeit wereldwijd, waarbij in verschillende landen diverse aanleidingen bestaan. Of het nu gaat om plaatsgebrek, lichttekort, ziektedruk of een van de andere vele factoren, één ding is zeker: hydroponics is de toekomst. In de Benelux en in het Verenigd Koninkrijk zijn vooral de markteisen, het personeel en residunormen belangrijke factoren bij de keuze voor een hydroteelt. Supermarkten geven de voorkeur aan een product met wortelkluit. Dit geeft door de betere houdbaarheid een lager afvalpercentage. Een geautomatiseerd systeem wordt aantrekkelijk gemaakt door de beperkte beschikbaarheid van personeel dat bekwaam én betaalbaar is. Hoewel de investeringskosten hoog zijn, blijft automatisering interessant door een hogere efficiëntie als resultaat. De druk vanuit milieuorganisaties is daarnaast hoog en zal nog toenemen. Supermarkten hanteren daarom strengere residunormen dan de wettelijk vastgestelde Europese normen. Een hydroteelt is in deze situatie sterk in het voordeel. Een van de grootste ‘hydrosuccessen’ van het afgelopen decennium is Salatrio, ook wel Multicolor, Symphony sla of living lettuce genoemd. Deze mix van slatypes biedt consumenten een combinatie van ‘convenience en fresh’. Vers aangekocht en snel versneden voor een ‘mixed salad’; de populariteit hiervan overstijgt de landsgrenzen.
Open lucht
Bij ons vond de hydroteelt oorspronkelijk vooral indoor plaats, maar ook de vollegrondsteler ziet steeds meer de noodzaak. Met een hydroteelt kan hij voldoen aan de nieuwe eisen van supermarkten: geen of minimale residuen en sla met wortelkluit (foto 3). Door in de open lucht op water te gaan telen, voorkomen telers problemen met mestactieplannen en boetes voor hoge reststikstofwaardes
in de bodem. ‘Open lucht hydro’ is niet nieuw, want in landen als Australië gebeurt dit al tientallen jaren. De reden erachter is wel heel anders. In Australië, maar bijvoorbeeld ook in Spanje, is watervoorziening een belangrijke factor. Beperkingen
op gebied van water komen op vele plaatsen voor, bijvoorbeeld ook in het Midden-Oosten (foto 4) en Mexico. Maar niet overal waar het warm is, heerst watergebrek. Het klimaat kan bijvoorbeeld ook invloed hebben op de ziektedruk. In subtropische gebieden hebben telers het niet makkelijk; zij zijn gedwongen om naar de Highlands
te trekken. In hogere gebieden is de temperatuur milder en de luchtvochtigheid
soms iets lager. Gebieden als Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika kennen een professionele hydromarkt: hier worden echte kwaliteitsproducten geoogst.
Gravelbedden
In Zuid-Afrika is de hydroteelt ook al bekend; hier teelt men veel in gravelbedden (foto 1). Deze methode heeft lagere investeringskosten, maar vergt enige aandacht en hygiëne. De bedden liggen op een helling en zijn gevuld met kleine steentjes, zodat het water mooi langs de planten kan lopen. Deze NFT-teelt (nutrient film techniek) wordt overkapt met een schaduwnet. Dit beschermt de plant niet alleen tegen een teveel aan zonlicht, maar ook tegen slagregens en een schaarse hagelbui.
Waar sommige streken licht teveel hebben, wordt het in andere gebieden bijna geen dag. In Scandinavië hebben alle hydrobedrijven daarom kunstmatige belichting. Dit geeft ze de mogelijkheid om gedurende de winter überhaupt sla te telen. Omdat belichting duur is, zijn vrijwel alle bedrijven voorzien van mobiele goten. Door de warmtestraling van de belichting verandert de morfologie van de plant. Door drie
planten bij elkaar in één pot te brengen, behoudt de plant een goede kwaliteit met een aanvaardbaar gewicht (foto 2 en 5). Ook in Rusland en de Baltische staten kent men dit product en deze manier van telen.
Zonder daglicht
Niet alleen in gebieden met weinig buitenlicht, maar ook in regio's zónder buitenlicht zet men sla op watergoten. In een zogenaamde ‘Plant Factory’ wordt volledig onder kunstlicht op meerdere lagen geteeld. Dit is vooral te zien in Japan en Taiwan,
waar gerechten meestal worden gewokt en gestoomd, om alle bacteriën te doden. Bij rauwe producten is food safety dan ook erg belangrijk. Terwijl wij sla als een alledaags product zien, is het in deze landen een groente voor de welvarende consument. Een hippe tendens, gestimuleerd door de overheid, is ‘Local to Local’. Ofwel: telen voor verkoop in de buurt. Bij ‘Rooftop Farming’ wordt bijvoorbeeld
geteeld op gebouwen in de stad. Wordt dit de toekomst, telen op hoog niveau?
Of wordt sla een bijproduct van een viskwekerij, ofwel aquaponics? Met het restwater van de visteelt, vol van voeding, kan zeer goed sla geteeld worden.
Dit soort interessante ontwikkelingen zullen we zeker blijven volgen.
Slateelten op water komen dus over de hele wereld voor. Van het Westen tot het Oosten, van het Noorden tot het Zuiden en in warme en koude streken. Hydroponics geeft dan ook een hoge efficiëntie én een lagere ‘CO2-voetafdruk’, omdat het energie- en waterverbruik per stuk lager ligt. Deze milieugraadmeter wordt steeds belangrijker in onze maatschappij en zal meer en meer de aankoopbeslissing van consumenten beïnvloeden.
bron: Seeds & Service Kassla, Rijk Zwaan.
