Eind mei 2019 gaat Nederland naar de stembus voor de Europese verkiezingen. In het kader daarvan zoomen we in op internationale handel. Waar liggen de uitdagingen en kansen voor het internationale handelsbeleid van de EU? Driekus van de Ven, EU-vertegenwoordiger voor GroentenFruit Huis, is daar zeer goed van op de hoogte. Hij wijst er op dat het Europese handelsbeleid in de relatie met landen buiten Europa van groot belang is, zowel voor de import en export.
Wat betekenen de EU en het Europese handelsbeleid voor bedrijven?
De Nederlandse groenten- en fruitsector exporteert jaarlijks zo'n 80% van de totale uitvoer naar EU-lidstaten. Duitsland is daarbij de absolute nummer één met een exportwaarde van 3,5 miljard euro. Op de tweede plaats staan de Britten waar we jaarlijks voor bijna 1,2 miljard euro aan versproducten naar uitvoeren. Verrassend genoeg nam de export naar het VK, ondanks de dreigende Brexit, het afgelopen jaar zelfs toe. De nadelige gevolgen die met het vertrek van de Britten uit de EU gepaard gaan, zullen tegelijkertijd de grote voordelen van de Europese interne markt duidelijk maken. De afwezigheid van fysieke grenscontroles en invoerrechten in de grootste consumentenmarkt ter wereld is tenslotte geen vanzelfsprekendheid. Wat jammer is, is dat in veel EU-landen campagne wordt gevoerd voor eigen nationale producten.
Ook het Europese handelsbeleid ten opzichte van derde landen is voor de sector van groot belang. Zowel voor de import als export. We merken bijvoorbeeld dat Europese importregels alsmaar verder worden aangescherpt om zo het risico op de import van schadelijke organismen tot een minimum te beperken. Als gevolg wordt het steeds lastiger om bepaalde producten zoals mango of citrus in te voeren uit landen in Afrika. Daarbij spelen protectionistische motieven van sommige lidstaten een belangrijke rol. Als GroentenFruit Huis blijven we daarom bij de Europese Commissie aandringen op wetenschappelijk onderbouwd fytosanitair beleid en proportionele maatregelen. Dit is ook belangrijk voor de EU zelf die een bepalende rol wil vervullen in de economische ontwikkeling van Afrika.
'Wel moeten we er voor waken dat we niet doorschieten in een reflex van protectionisme. Dat zou een verkeerde reactie zijn op de veranderende wereld om ons heen."
Wat kan er verbeterd worden op het gebied van handelspolitiek?Als het gaat om handelspolitiek mag niet vergeten worden dat wederkerigheid een zeer belangrijke rol speelt in de internationale handel. Wanneer de EU besluit om barrières op te werpen voor producten uit derde landen, dan heeft dat mogelijk ook gevolgen voor onze export. De EU stelt terecht hoge eisen aan producten uit derde landen. Op die manier beschermen we de Europese productie. Wel moeten we er voor waken dat we niet doorschieten in een reflex van protectionisme. Dat zou een verkeerde reactie zijn op de veranderende wereld om ons heen.
Verder zien we nog te vaak dat land- en tuinbouwproducten in het geval van handelsconflicten worden ingezet als wisselgeld, ook wanneer een relatie tussen de aanvankelijke oorzaak van het conflict en de tuinbouwsector volledig ontbreekt. Denk bijvoorbeeld aan de Russische boycot waarbij Europese groenten en fruit werden geboycot aan de Russische zijde terwijl de sector niets met de daadwerkelijke reden voor het conflict, de bezetting van de Krim, te maken had. Een meer recent voorbeeld zijn de lijsten die zowel de VS als de EU opstellen met producten waarop in de toekomst mogelijk importheffingen geheven gaan worden. Op die lijsten worden verschillende soorten groenten en fruit op vermeld. Producten die niets van doen hebben met het conflict over Boeing en Airbus waarover het geschil daadwerkelijk gaat.
'In nieuw beleid moeten de nieuwste inzichten worden gebruikt. Daar is de EU niet sterk in.'
Hoe ziet de ideale toekomst van internationale handel eruit?
Als een wereld met een beperkt aantal tarifaire en non-tarifaire handelsbarrières waarin de Europese standaarden een belangrijke rol spelen in de internationale handel. Lukt het niet om die rol te vervullen, dan prijzen we onszelf de markt uit. Daarnaast moet er in de handel ook volop aandacht blijven voor de duurzaamheidsvraagstukken zodat de Nederlandse groenten- en fruitsector ook op dat vlak een waardevolle rol blijft vervullen zoals we dat nu al doen via duurzaamheidsprogramma's als On the way to Planet Proof en SIFAV. Op die manier kunnen we bijdragen aan het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG's). Dat komt niet alleen de consument, maar ook de producent in derde landen ten goede.
In een ideale wereld is er ook voldoende oog voor het behoud van constructieve handelsrelaties, ook als het even minder lijkt te gaan. Het dicht gooien van grenzen is geen oplossing voor onze problemen. Het maken van goede afspraken is dat wel. Daarbij mogen overheden, met name op Europees niveau, best eens wat meer vertrouwen op de handel. In nieuw beleid moeten de nieuwste inzichten worden gebruikt. Daar is de EU niet sterk in. Ze kiest vaak de gemene deler en die leidt niet altijd tot succes en ontwikkeling. Onze leden werken intensief samen met producenten in derde landen om geïmporteerde groenten en fruit vrij van schadelijke organismen te houden. Daarbij zijn indrukwekkende stappen gemaakt en worden verdere ontwikkelingen verwacht. Ontwikkelingen die nodig zijn om de Nederlandse groenten- en fruitsector met een omvang van €18 miljard op de internationale kaart te houden.
Bron: VNO-NCW