Miljoenen mensen zijn afhankelijk van bananen, maar de teelt is erg kwetsbaar voor ziektes en de gevolgen van klimaatverandering. Er is nood aan nieuwe bananensoorten die hier beter tegen bestand zijn. Daarom ondertekenen KU Leuven en Bioversity International op maandag 8 april een overeenkomst om de diversiteit van ‘s werelds meest favoriete fruit te garanderen.
Juan Carlos Restrepo (r.), directeur-generaal van Bioversity International, bracht onlangs een bezoek aan het Laboratorium voor Tropische Plantenteelt dat onder leiding staat van professor Rony Swennen.
Het wekt misschien verbazing in onze contreien, maar de banaan is één van de belangrijkste voedingsgewassen op de planeet. Vergelijkbaar met rijst, tarwe, maïs en aardappelen. Elk jaar wordt er 148 miljoen ton bananen geteeld. Voor naar schatting 30 miljoen mensen, voornamelijk in Afrika en Azië, is de banaan een onmisbaar voedingsbestanddeel. Niet alleen dessertbananen, maar ook bak-, kook- en bierbananen vormen een belangrijke bron van voedsel en inkomsten.
Maar de teelt van bananen staat voor grote uitdagingen. Dat zegt professor Rony Swennen, hoofd van het Laboratorium voor Tropische Plantenteelt aan de KU Leuven, die al meer dan 40 jaar onderzoek voert naar bananen. "De wereldbevolking groeit, dus de bananenproductie moet stijgen en daar knelt op dit moment de schoen. Op plantages wordt doorgaans maar één type bananen gekweekt en dat maakt ze erg kwetsbaar voor ziektes en de gevolgen van klimaatverandering. ”
Nood aan diversiteit
Om de toekomst van de bananen te verzekeren, sluit de KU Leuven een nieuwe overeenkomt met Bioversity International, een internationaal onderzoekscentrum voor duurzame landbouwontwikkeling, biodiversiteit en voedselzekerheid.
Er is nood aan nieuwe, resistente bananenvariëteiten en daarin kan de KU Leuven een belangrijke rol spelen. De universiteit huisvest de ‘Bioversity International Musa Germplasm Collection’, die meer dan 1500 wilde en eetbare bananensoorten bevat. Ines Van denhouwe (Bioversity International) beheert de collectie: “Het is de grootste verzameling ter wereld en vormt een belangrijke bron van diversiteit. Het is binnen die biodiversiteit dat we op zoek moeten gaan naar nieuwe, slimme, veerkrachtige bananen. De overeenkomst tussen KU Leuven en Bioversity International zal ons helpen bij die zoektocht.”
De KU Leuven huisvest de ‘Bioversity International Musa Germplasm Collection’, die meer dan 1500 wilde en eetbare bananensoorten bevat. | © Bioversity International - N. Capozio
Climate smart bananas
“Vooral in Afrika en Azië is de banaan een cruciaal onderdeel van het voedingspatroon”, zegt professor Swennen. “In Oeganda bijvoorbeeld zijn bananen goed voor 20 procent van de dagelijkse inname van calorieën, in het westen van het land kan dat zelfs oplopen tot 70 procent. Om de teelt te verbeteren, hebben we meer onderzoek nodig, maar ook betere landbouwtechnieken en voldoende gezonde bananensoorten. Op langere termijn willen we voor elk klimaat weten welke bananensoort zich daarin het best voelt. Op die manier kunnen we een heel gamma van ‘climate smart bananas’ in kaart brengen.”
Juan Carlos Restrepo, de nieuwe directeur-generaal van Bioversity International, steunt die ambitie. “We moeten de diversiteit van bananen beschermen en gebruiken. Miljoenen mensen zijn afhankelijk van bananen, als voedingsbron maar ook als bron van inkomsten. Met deze overeenkomst willen we de toekomst van de banaan verzekeren. Verder onderzoek moet leiden tot nieuwe, geschikte variëteiten: bananensoorten die beter bestand zijn tegen ziektes en droogte, en die nog voedzamer zijn. De soorten moeten ook passen in de socio-economische context waarin ze geteeld worden. De kennis van lokale boeren speelt daarin een belangrijke rol. Samenwerking is cruciaal om de bananenteelt productiever te maken.”
Professor Swennen aan het woord, bijgetreden door algemeen beheerder Koen Debackere en Juan Carlos Restrepo, directeur-generaal van Bioversity International. | © KU Leuven - Rob Stevens
“De universiteit is trots op de gezamenlijke inspanningen van Bioversity International en het team van professor Swennen, en de resultaten die ze al behaald hebben”, zegt Koen Debackere, Algemeen Beheerder van de KU Leuven. “De voortdurende kruisbestuiving tussen fundamentele wetenschap en doeltreffende valorisatiestrategieën is kenmerkend voor de ambities van KU Leuven op vlak van wetenschap en innovatie. Gezien de huidige klimaat- en demografische veranderingen, moeten we absoluut de nodige aandacht besteden aan bananendiversiteit en -productie in onze onderzoek- en valorisatieprogramma’s. Het team van professor Swennen en Bioversity International hebben altijd al uitmuntend werk verricht en zullen dat ook blijven doen. Deze overeenkomst verstevigt die langdurige en sterke samenwerking en biedt mooie vooruitzichten voor de toekomst van bananenonderzoek en -innovatie.
Bron: KU Leuven