De Zuid-Afrikaanse parlementaire toezichtcommissie voor internationale handel kreeg deze week van Handelsminister Rob Davies te horen dat Zuid-Afrika de komende dagen aan zal dringen op het sluiten van een continuïteitsovereenkomst met het VK. Het ministerie heeft eerder laten weten dat het in de eerste week van maart een akkoord hoopt te bereiken, op tijd voor de Brexit-deadline van 29 maart 2019.
Premier Theresa May met president Cyril Ramaphosa tijdens haar bezoek aan Zuid-Afrika in augustus 2018 (Foto: GCIS)
Afgelopen maandag vertelde minister Davies het volgende aan Reuters: "We zijn zeer dicht bij het afronden van een bilateraal akkoord met het VK dat feitelijk een roll-over van de huidige partnerschapsovereenkomst is." In 2016 sloot Zuid-Afrika als lid van de Southern African Development Community (SADC) een economische partnerschapsovereenkomst (EPA) met de EU. Volgens deze EPA hoeven er voor Zuid-Afrikaanse tuinbouwproducten, waaronder fruit, geen importheffingen in de EU betaald te worden.
Hij voegde eraan toe dat in het geval van een no-deal Brexit Zuid-Afrika automatisch in de categorie van 'meest begunstigde handelspartners' valt, zoals gedefinieerd door de Wereldhandelsorganisatie. "Dit zou geen gunstige uitkomst voor Zuid-Afrika zijn omdat er voor Zuid-Afrikaanse producten in het VK, nu het nog deel uitmaakt van de EU, geen importheffingen gelden. Wanneer er wel heffingen opgelegd worden, dan zorgt dit voor hogere kosten."
Het effect en bereik van een interim-akkoord
Een interim-akkoord met het VK heeft ook zo zijn beperkingen omdat het land zelf nog geen akkoord met de EU heeft weten te bereiken. Het VK is nog steeds lid van de EU en kan daarom als individueel land nog geen nieuwe overeenkomsten sluiten.
"Het grote struikelblok is dat er nog geen overeenkomst tussen de EU en het VK bereikt is. Onze relatie tot het VK is feitelijk een driehoeksverhouding. Het gaat niet alleen over Zuid-Afrika en het VK maar over Zuid-Afrika, het VK en de EU. We moeten nadenken over de manier waarop wij onszelf willen positioneren, niet alleen ten opzichte van het VK maar ook ten opzichte van de EU," licht Stephanie van der Walt van het onlangs opgerichte handelskantoor Fruit Desk toe. "We moeten het in een breder perspectief zien."
Ze merkt op dat de onderhandelingen tussen Zuid-Afrika en het VK voor de nodige uitdagingen hebben gezorgd zodat Engeland aan het thuisfront enige vooruitgang kon laten zien.
"Zuid-Afrika moet geen toezeggingen doen die op de langere termijn niet in haar belang zijn. Een interim-akkoord is bedoeld om de handel voort te kunnen zetten in tijden van onzekerheid. Momenteel is het moeilijk om te voorspellen hoe de de handelsrelatie tussen Zuid-Afrika en het VK er na 29 maart uit zal zien wanneer een akkoord tussen de EU en het VK uitblijft. Herpositionering van Zuid-Afrikaanse tuinbouwproducten kan noodzakelijk zijn maar eerst moeten we weten waar alle partijen staan."
Alles zal duidelijk worden nadat de EU en het VK een akkoord bereikt hebben.
Nieuwe onderhandelingen over CBS-maatregelen mogelijk maar zal dit de handelsmogelijkheden inperken?
Een voor de hand liggend punt dat Zuid-Afrika opnieuw zal willen onderhandelen bij een akkoord met het VK is de versoepeling van de maatregelen voor citrus black sport (CBS) omdat dit land zelf geen citrussector heeft. Stephanie legt uit dat dit ook tegen Zuid-Afrika kan werken wanneer de soepelere importregels voor Zuid-Afrikaans citrus in het VK de export van deze producten naar de EU in de weg staat.
"Het VK is, met haar 67 miljoen inwoners, een belangrijke afzetmarkt voor Zuid-Afrikaans fruit maar zoals de zaken er nu voor staan, is het ook belangrijk om onze positie op de EU-markt, die ruim een half miljard consumenten telt, niet in de waagschaal te stellen. We moeten alle mogelijkheden tegenover elkaar afwegen en ons op een zo strategisch mogelijke manier positioneren."
Ze benadrukt dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen heffingen en SPS- (sanitaire en fytosanitaire) certificaten en de toepassing hiervan na de Brexit.
Handel met Schotland en Noord-Ierland bron van zorg
De Zuid-Afrikaanse fruitsector maakt zich ook zorgen over de mogelijke verstoring van de handel met Schotland en Noord-Ierland, mochten deze besluiten uit het VK treden om in de EU te kunnen blijven. Verse AGF uit deze regio's zou in dit geval via een derde partij-land, het VK, vervoerd moeten worden met de hiermee gepaard gaande veranderingen op het gebied van tarieven en logistieke complicaties.
Mocht afscheiding tot de reële mogelijkheden gaan behoren, dan zullen we de bijbehorende problemen op moeten lossen, concludeert Stephanie.
Voor meer informatie:
Stephanie van der Walt
Fruit Desk Agbiz
Tel: +27 12 807 6686
Email: stephanie@agbiz.co.za
https://agbiz.co.za/