Wereldwijd worden miljoenen tonnen bananen over de wereldzeeën gevaren. De vraag naar het gele fruit is nagenoeg onverzadigbaar in de VS en Europa, waar bananen in de top 5 meest geconsumeerd fruit staan. In Latijns-Amerika zien steeds meer landen de kansen die hier liggen. Guatemala, Panama en Colombia investeren in de bananenteelt. Grootste exporteur Ecuador moet ook in de buidel tasten om die positie te kunnen houden. Waar vorig jaar lage temperaturen in de productielanden voor stemming op de markt zorgden, is daar dit jaar geen sprake van. In de meeste landen volgt de markt weer het historische patroon. Uitzondering is Frankrijk waar de ‘gele hesjes’ de wegen, en daarmee de handel, blokkeren.
Guatemala wil internationaal groeien
Na de resultaten van vorig jaar maakt de sector werk van nieuwe markten en investeringen om de winstgevendheid te verbeteren. Zo’n 90% van de export vindt zijn weg naar de VS, maar de sector kijkt naar niches in Rusland, Zuid-Korea, Duitsland en Verenigd Koninkrijk. Vorig jaar zagen de exporteurs de uitvoer stijgen tot 815 miljoen dollar. Daarmee zijn bananen het tweede belangrijkste exportproduct van het land. Volgens de verwachtingen zal de productie in de komende twee jaar stijgen.
Peru: stakingen bedreigen export
Vorige week werd er gestaakt in Peru. Op voorhand werd al gewaarschuwd dat de stakingen het transport van 180 containers bananen per week bedreigde. Volgens de brancheorganisatie heeft de werkonderbreking van de transporteurs 3 miljoen dollar schade opgeleverd voor de telers. “Bananen zijn een kwetsbaar product. Als de staking voort duurt, zullen de verliezen oplopen tot in de miljoenen. Daarnaast moeten we de contracten, die we met andere landen hebben, nakomen. Als we niet kunnen exporteren, verliezen we het vertrouwen,” aldus de organisatie.
Ecuador investeert in bananenteelt
De grootste bananenexporteur ter wereld dankt haar positie aan de gunstige ligging en het gunstige klimaat. De productiecyclus bereikt haar piek als ook de vraag in Europa piekt. Toch staat de sector voor de nodige uitdagingen. Bij de start van het nieuwe jaar identificeerde The Association of Banana Exporters of Ecuador (AEBE) onder andere het vergroten van de opbrengst een uitdaging voor de sector. Gemiddeld wordt in Ecuador 1.900 dozen gevuld met de oogst van een hectare. In andere landen kan dit oplopen naar 3.000 tot 4.000 dozen. De regering ondersteunt de telers met onder andere leningen tegen gunstige voorwaarden om de investeringen in bijvoorbeeld irrigatie, drainage, technologie en waterzuivering te stimuleren.
Panama exporteert eerste bananen naar VS
Op 11 februari werden de eerste 3.000 dozen met Panamese bananen naar de VS verscheept. De export is onderdeel van het reactiveringsproject in Baru, Chiriqui. “De onderhandelingen duurden lang omdat we keken naar de beste resultaten waarbij we de belangen van de VS en van de bewoners van Baru verdedigden,” aldus de directeur van de bananenexporteursvereniging.
Colombia: export +2,5% in 2018
Met een productie van ruim 100 miljoen dozen met 20 kilo bananen in 2018 staat het land vierde op de ranglijst van grootste exporteurs wereldwijd. Dat was een record van de afgelopen tien jaar. Vorig jaar steeg de productie met 2,5% ten opzichte van 2017, wat vooral het gevolg was van een groter areaal. Verreweg het grootste deel van de bananen (82%) wordt naar de EU verscheept. De VS zijn een goede tweede met 13% van de export.
Australië: storm ‘Oma’ beschadigt plantages New South Wales
De voormalige tropische storm ‘Oma’ trok eind februari over het New South Wales en richtte vernielingen aan op ten minste twee bananenplantages. De ene teler meldt een schade aan 95% van de Cavendish trossen en 90% van de bananenplanten is gebroken. Dat komt neer op een verlies van 25.000 dozen. De tweede teler meldt schade aan 15.000 planten. De schade kan oplopen tot in de miljoenen dollars.
In het noorden van North Queensland kregen telers te maken met overstromingen. Volgens de Australian Banana Growers' Council rijpt het fruit niet op een normale manier door het aanhoudende natte weer. De gevolgen daarvan zijn terug te zien in het supermarktschap, maar de organisatie benadrukt dat de bananen dezelfde goede smaak hebben. "Er kunnen kleine beschadigingen ontstaan door het aanhoudende natte weer. De bananen kunnen schilschade hebben en misschien zijn ze niet zo mooi geel als normaal. Maar uiteindelijk zal de banaan dezelfde smaak hebben," aldus de organisatie.
De tekorten in de aanvoer zullen wellicht resulteren in een iets hogere prijs, maar die situatie zal niet lang duren. De markt kwam echter al uit een situatie met een krappe aanvoer. Door de hete zomermaanden november en december was de fruitsetting lager.
Telers in Northern Territory hadden positiever nieuws te melden. De regio is officieel ‘banana freckle’ vrij verklaard. In 2013 werden de eerste meldingen van de ziekte gemeld. Sindsdien is er hard gewerkt om de bananenteelt te herstellen.
China: bananenprijs loopt op
De laatste dagen van februari was de prijs in Yunnan stabiel. De prijs voor kwalitatief hoogwaardige bananen lag op 3 yuan (0,45 dollar) per kilo, maar er zijn ook meldingen van prijzen voor premium bananen die oplopen tot 3,4 yuan (0,54 dollar) per kilo. De temperatuur is relatief hoog geweest, vooral in de productiegebieden op de grens met Vietnam. Daardoor rijpten de bananen snel en wilden telers het fruit snel verkopen.
In China loopt de bananen markt goed, de piek in het seizoen is nog niet bereikt en zal ongeveer over twee maanden plaatsvinden. Momenteel is er een groot volume bananen uit Yunnan op de markt. Uit Guangdong en Guangxi ook, alleen niet in dezelfde hoeveelheid als die van Yunnan. De andere bananen komen van import uit de Filipijnen, Ecuador, Thailand, Vietnam en Myanmar. Toch blijft de Filipijnen het favoriete importland voor bananen in China. Er zijn een paar sterke Chinese bananenmerken waardoor de concurrentie op de markt toeneemt en de prijs dus meer fluctueert. Voor de binnenlandse bananenproductie is er geen sterke merknaam en momenteel stijgt de prijs voor binnenlandse bananen.
Filipijnse bananenproductie groeit licht in Q4 2018
In het vierde kwartaal van 2018 steeg de bananenproductie op de eilandengroep met 0,6%. Dat komt neer op 2,42 miljoen ton bananen die in de laatste drie maanden van het jaar geoogst werden. Het grootste deel van de teelt is te vinden in de regio Davao, waar 37,3% van de bananen geoogst werden.
VS: beperkte aanvoer door kou
Het koufront heeft de aanvoer van bananen in Noord-Amerika beperkt. “Op dit moment is de aanvoer wat krap,” vertelt een handelaar. De laatste weken is de aanvoer krapper geworden. Hoewel de productie in het algemeen goed lijkt, is het koude weer spelbreker voor de oogst. “De kou heeft ons flink geraakt door de oogst uit te stellen,” vertelt een teler uit Texas. Ondanks dat de teler de productie uitbreidt, neemt de opbrengst niet toe door de lage temperatuur.
Naast de beperkte binnenlandse oogst is er import uit Guatemala, Ecuador en Mexico. Traditiegetrouw voert Guatemala de ranglijst grootste leveranciers aan in deze tijd van het jaar. De vraag is stabiel, maar laag. Een handelaar vertelt dat dit niet uitzonderlijk is, vooral het najaar en voorjaar zijn goede maanden voor de bananenmarkt.
Door de krappere aanvoer zijn de prijzen licht gestegen ten opzichte van vorig jaar. “Ik verwacht goede prijzen, misschien wel tot april,” aldus een handelaar.
Frankrijk: ‘gele hesjes’ catastrofaal voor bananenmarkt
“Iedereen dacht dat we dit jaar dezelfde prijzen zouden noteren op de spotmarkt als vorig jaar, maar helaas zijn de prijzen niet zo goed als vorig jaar,” typeert een handelaar de markt. Door koud weer was er een tijdje minder aanvoer uit Ecuador, Costa Rica, Martinique en Venezuela. Vooral ’s nachts waren de temperaturen lager dan gebruikelijk. Vanuit Martinique werd twee tot drie maanden lang zo’n 40.000 tot 50.000 dozen minder per week verscheept. Een handelaar vertelt dat er vanuit Afrika voldoende aanvoer was.
“Normaal zouden de prijzen op de spotmarkt omhoog moeten schieten bij zulke omstandigheden, maar dat gebeurde niet,” vertelt de handelaar. Hij wijt dit aan de ‘gele hesjes’ waardoor de brutomarges onder druk staan. Uiteindelijk blijkt terugkijkend dat 2018 een positief jaar was waarin winst gemaakt kon worden. Dat is vooral te danken aan de goede markt in de maanden voor oktober. Vooral maart, april, mei en juni waren goed. De zomermaanden krijgen het stempel ‘oké’. “In september moesten we de belastingen en andere kosten betalen en in oktober hadden de ‘gele hesjes’ een catastrofale impact op de verkoop. Het einde van het jaar was lastig voor ons.”
Italië: gemiddelde prijs en goede verwachting
De prijs voor bananen is deze periode gemiddeld. De kwaliteit van het fruit is goed en zal de komende weken stijgen. Het gros van de bananen wordt ingevoerd uit Costa Rica en Ecuador. Een handelaar vertelt dat de prijs gemiddeld op 15,50 euro per doos ligt, war in lijn is met voorgaande cijfers. Alleen in 2018 werd een hogere prijs genoteerd, maar dat was het gevolg van de uitzonderlijke situatie op de markt. In het begin van 2018 steeg de prijs voor een doos bananen tot over de 17 euro. Elke doos bevat 18,14 kilo. In Italië weegt een doos bananen al snel meer dan 19 kilo. De eerste weken van 2019 was de markt zwak, maar nu zijn de prijzen gestegen, vertelt een handelaar en rijper. De afgelopen dagen trekt de vraag aan en overstijgt licht het aanbod. De prijzen zullen naar verwachting oplopen of stabiliseren op een tevredenstellend gemiddelde tot eind mei. In de zomer daalt de Italiaanse vraag.
Canarische telers in het geweer tegen liberalisatie
De bananensector op de Canarische eilanden ziet niets in de Europese plannen om de handel met Colombia, Ecuador en Peru te liberaliseren. De telers vrezen dat dit “de Europese bananensector zal straffen.” Daarbij krijgen ze steun van onder andere de regering van de eilandengroep. Ook de Spaanse regering zou zich achter de Europese telers scharen en “niet toestaan dat de tarieven verlaagd worden of er minder strenge fytosanitaire eisen gelden, zoals de ANDEAN-landen verzoeken.”
Duitse importeurs vrezen stijgende prijzen na vertragingen
Op de Duitse markt is de situatie op dit moment redelijk constant te noemen: Er is genoeg volume voorhanden om aan de vraag te voldoen. Tegelijkertijd kampt men met verlate aankomsten van verscheepte handelswaar. "Als dit de komende weken blijft aanhouden, zal dit onvermijdelijk zijn weerslag hebben op de prijs, die hierdoor zal stijgen", vreest een importeur. Over het algemeen zijn de prijzen op de bananenmarkt relatief hoog: De extreem hoge bananenprijzen van vorig jaar worden bijna geëvenaard, zij het iets later dan in 2018 het geval was.
Op de lange termijn worden biologische en Fairtrade-bananen steeds belangrijker en stijgt het marktaandeel logischerwijs. Ook zijn er (voor zover bekend) momenteel twee Duitse importeurs die een directe lijn voor Demeter-bananen hebben opgezet. De storm omtrent de lage bananenprijzen in de Duitse retail lijken ook weer te zijn gaan liggen. De verdragen worden op dit moment naar behoren vervuld en een continue afname per week van bananen vanuit de retail kan zonder problemen gegarandeerd worden. Ook op de sportmarkt is de afname naar behoren en men verwacht dat dit ook in de zomer – zodra de prijzen in rap tempo dalen – het geval zal zijn.
België: premium bananen tegen competitieve prijzen
De bananenmarkt staat door het toedoen van diverse retailers onder druk. Premium bananen worden in België en Nederland nog erg belangrijk gevonden, maar worden tegen competitieve prijzen verkocht. Daarnaast zet de groei van Fairtrade en biologische bananen goed door. Dit segment neemt in België al jaren met 14 tot 20 procent toe. Desondanks zijn ook de prijzen voor biologisch of Fairtrade erg laag en slechter dan vorig jaar ondanks de stijgende kosten.
Nederland: Minder aanvoer en hogere prijzen op bananenmarkt
De tweede helft van 2018 verliep op de bananenmarkt desastreus met extreem lage prijzen. Sommige importeurs vertellen dat ze het zo slecht niet hebben meegemaakt. Inmiddels is de aanvoer een stuk lager en daarbij ligt de vraag naar bananen in de winter – ondanks het warme weer momenteel – traditiegetrouw een stuk hoger. Prijzen voor gele bananen liggen op het mooie niveau tussen de 16 en 17 euro. Ook voor de komende tijd wordt een stabiele markt verwacht. Extra spanning in de bananenmarkt waar weinig over gesproken, maar die wel boven de markt hangt, is dat er regelmatig drugs vanuit de producerende landen wordt aangetroffen bij de bananen.
Kameroen: minder export in januari
In januari exporteerde het West-Afrikaanse land 21.497 ton. Daarmee komt de export zo’n 2.000 ton lager uit dan in dezelfde maand een jaar eerder. De daling is gelinkt aan de gestaakte activiteit van CDC als gevolg van de oplopende spanning in de Anglophone regio’s. De twee andere bananenproducenten in het land, Plantations du haut Penja (PHP) en Boh Plantations, hebben de productie opgeschroefd. Het eerste bedrijf exporteerde 19.730 ton bananen, 2.000 ton meer dan een jaar eerder. Boh Plantations exporteerde 600 ton meer en kwam uit op 1.767 ton.
Zambia vreest import TR4
De bananensector in Zambia vreest dat de schimmel TR4 zal meeliften op de import van bananen uit Mozambique. Mozambique is een van de landen op het continent waar de schimmel de bananenteelt bedreigt. Buurland Zimbabwe hield de grens dicht uit angst voor verspreiding van de schimmel, maar opende onlangs de grens voor doorvoer van groene bananen naar Zambia. De Zimbabwaanse regering baseerde zich voor dat besluit op onderzoek dat stelt dat de schimmel niet verspreid wordt via groene bananen. In Zambia is men daar niet van overtuigd.