Hoewel de toetreding tot de EU in 2004 door veel telers gezien werd als een bedreiging, goedkope import groenten en fruit zou de telers de das om doen, staat de sector er 15 jaar later beter voor dan ooit. De productie groeit, vooral dankzij hogere opbrengst, en de export neemt toe. Toch zijn er ook uitdagingen voor de sector, vertelt Zofija Cironkienė van Lithuanian Vegetable Producers Association.
Zofija Cironkienė van Lithuanian Vegetable Producers Association.
“Onze belangrijkste activiteit is lobbyen bij de regering en de public relations doen voor de sector”, vertelt Zofija. “Consumenten willen weten waar hun voedsel vandaan komt. Daarom zijn we actief op bijvoorbeeld lokale beurzen om onze producten te laten zien en het verhaal er achter te vertellen.” Sinds 2007 is er een label geïntroduceerd waarbij de nadruk ligt op een duurzame teelt. De producten worden daarmee tussen conventionele en biologische producten in gepositioneerd. Binnen dit programma moeten deelnemers het gebruik van stikstof en gewasbeschermingsmiddelen reduceren. Groententelers moeten 30% minder stikstof gebruiken, voor aardappeltelers staat de reductie op 40%. De restricties voor gewasbeschermingsmiddelen zijn nog scherper. Schadelijke middelen (met label T, T+) of middelen met een bestanddeel daarvan mogen niet meer dan twee keer gebruikt worden. Herbiciden mogen in de tweede helft van het groeiseizoen niet gebruikt worden. De producten krijgen het label ‘Ekoagros’, dat is dezelfde organisatie die ook de biologische certificering uitvoert.
Export steeds belangrijker
De pakweg 100 leden van de associatie zijn samen goed voor de productie van 65.000 ton vollegrondsgroenten, 20.000 ton kasgroenten en 90.000 ton aardappelen. Die cijfers zijn de laatste jaren gestegen. De grootste telers leveren aan de supermarkten. Met de toetreding tot de EU in 2004 kregen de telers betere toegang tot nieuwe rassen en chemische middelen. Daardoor liep de opbrengst op. Voor de aardappelteelt is de export inmiddels een belangrijke tak geworden en ook voor andere producten neemt het belang van export toe. Een voorbeeld daarvan zijn de rode bieten. De afgelopen jaren steeg de productie jaarlijks met 30%. Daardoor is de verwerking en export van de bieten essentieel geworden. Spanje, Italië en Verenigd Koninkrijk staan in de top van grootste afnemers.
“Als associatie houden we de voorraden van de leden bij omdat we vaak benaderd worden vanuit het buitenland. We brengen die bedrijven dan in contact met onze telers. Het is dan aan de teler en de potentiële klant om er samen uit te komen.” Het EU-lidmaatschap bracht ook concurrentie met zich mee. Litouwse supermarkten en consumenten hebben een voorkeur voor binnenlands product. Soms duikt er importproduct op in de markt dat ten onrechte aangemerkt wordt als Litouws. De associatie spant zich in om deze fouten aan te pakken.
“We willen consumenten helpen om deze producten te herkennen door bijvoorbeeld informatie te geven over de seizoenen van de binnenlandse productie.”
Krapte opslagcapaciteit
“Wij volgen de trends en ontwikkelingen in de markt. Daarnaast willen we de professionaliteit van de telers vergroten door bijvoorbeeld seminars te organiseren, consultants in te huren en studiereizen te organiseren,” vervolgt Zofija. Naar de toekomst staan de telers voor een aantal uitdagingen. Voor de teelt moet er geïnvesteerd worden in verschillende irrigatiesystemen, want hoewel Litouwen normaal slechts een korte periode van droogte kent, was de afgelopen zomer ook in Litouwen heet en droog.
“De droge periodes worden elk jaar langer en langer, vooral in het voorjaar en de vroege zomer. Dat is de kritieke periode voor de planten om te groeien. Telers die hun velden konden irrigeren, hadden minder verliezen dan de telers die dat niet konden,” vertelt Zofija.
Door de stijgende productie is er ook krapte ontstaan in de opslagcapaciteit. “De regering begrijpt deze uitdagingen en wil ons helpen.” De landbouw, vooral tuinbouw, is een belangrijke sector voor de werkgelegenheid in de Baltische staat. “Er is weinig geautomatiseerd in onze sector,” legt Zofija uit. Een groententeeltbedrijf met 200 hectare heeft al snel 60 medewerkers in vaste dienst. Tijdens het seizoen zijn er nog zo'n 30 seizoensmedewerkers nodig. “Het personeel wordt met bussen in een straal van 30 tot 40 kilometer rond het bedrijf opgehaald,” illustreert ze. “Het wordt steeds lastiger om personeel te vinden, omdat veel Litouwers naar West-Europa trekken.”
Meer informatie:
Lithuanian Vegetable Producers Association
Zofija Cironkienė
T: +370 (0)687 40049
E: ldaa@ldaa.lt
W: www.ldaa.lt