Is er een handelsoorlog op komst tussen Mexico en de VS? De toekomst van de Mexicaanse tomatenexport is onzeker na de aankondiging van de terugtrekking uit de Tomato Suspension Agreement van het Amerikaanse Ministerie van Handel. Het beëindigen van de overeenkomst zou kunnen resulteren in hogere kosten en exportproblemen voor de Mexicaanse tomatentelers.
Wat is er aan de hand?
De Tomato Suspension Agreement stelt verschillende bodemprijzen vast voor Mexicaanse tomaten gedurende de zomer en winter en specificeert ook prijzen voor vollegronds- en kastomaten.
De oorsprong van de overeenkomsten dateert van 1996 toen het departement een anti-dumping onderzoek startte om te bepalen of de importtomaten werden afgezet tegen lagere prijzen dan hun reële waarde in de VS. Nadat dit voorlopig werd bevestigd, werd uiteindelijk een schorsingsovereenkomst gesloten, inclusief een minimumprijs voor Mexicaanse import. De referentieprijs moet elke vijf jaar worden vernieuwd. In het laatste hoofdstuk van deze lange zaak, in 2013, bereikten de VS en Mexico opnieuw een akkoord over de handel. Meer dan 600 Mexicaanse telers en exporteurs ondertekenden de overeenkomst, wat meer was dan de 450 telers en exporteurs die de vorige overeenkomst van 2008 ondertekenden. Er zijn bodemprijzen voor alle tomaten uit Mexico.
Wetgevers dringen aan bij het Ministerie van Handel
Vorig jaar besloot de Commissie, op aandringen van de Florida Tomato Exchange (FTE), unaniem om de overeenkomst volledig te herzien. Met de einddatum van de huidige overeenkomst in zicht stuurde een groep wetgevers een brief naar het Amerikaanse Ministerie van Handel, gedateerd 1 februari. "De opschortingsovereenkomsten hebben niet gewerkt en Mexicaanse opeenvolgende opschortingsovereenkomsten zijn gebruikt als dekmantel voor hun voortdurende gebruik van oneerlijke handelspraktijken om marktaandeel te winnen ten koste van de binnenlandse tomatensector", schreven senator Marco Rubio en vertegenwoordiger Ted Yoho met brede ondersteuning van 46 collega's.
Volgens de groep is het aandeel van Mexico in de tomatenmarkt in de Verenigde Staten gestegen van 32 procent naar 54 procent, terwijl het aandeel van lokale producenten is gedaald van 65 procent naar 40 procent. Florida is de toonaangevende tomatenproducent van de VS en de belangrijkste concurrent van Mexico.
Terugtrekking uit de overeenkomst
Vorige week kondigde het Amerikaanse Ministerie van Handel aan voornemens te zijn om zich terug te trekken uit de overeenkomst. "De zorgen van de Amerikaanse tomatentelers zijn ons ter ore gekomen en we ondernemen actie om ervoor te zorgen dat ze beschermd worden tegen oneerlijke handelspraktijken", zei de minister van Handel Wilbur Ross. "De regering Trump zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat handel vrij, eerlijk en wederzijds is."
Het ministerie zal de International Trade Commission (ITC) op de hoogte brengen van zijn definitieve vaststelling. "Als het departement bij de definitieve vaststelling nog steeds zaken blijft tegenkomen waarbij voor minder dan de reële waarde wordt afgezet, dan zal de ITC haar eigen onderzoek voltooien en een definitieve beslissing nemen met betrekking tot de schade. Als zowel het ministerie als de ITC bevestigende, definitieve vaststellingen doen, zal er een anti-dumping verordening worden uitgegeven", zeggen ze.
Het ministerie moet volgens de wet 90 dagen van tevoren een kennisgeving van terugtrekking doen. Tussen nu en 7 mei moeten kopers en verkopers zich blijven houden aan de voorwaarden van de 2013 Tomatenopschortingsovereenkomst met Mexico. Als er op 7 mei geen overeenstemming wordt bereikt, zullen er importheffingen worden geïnd op tomaten uit Mexico.
Flashback?
Iets soortgelijks gebeurde in 2012. Een groep tomatentelers uit Florida, gesteund door telers uit andere staten, verzochten het Ministerie van Handel en de Amerikaanse International Trade Commission om de overeenkomst te beëindigen. Omdat de schorsingsovereenkomst niet langer alle import van verse tomaten uit Mexico dekte, beëindigde het Ministerie van Handel de schorsingsovereenkomst en de derde vijfjarige beoordeling van de overeenkomst en zette het anti-dumping onderzoek voort. Dit was van kracht op 1 maart 2013 maar op 4 maart 2013 ondertekende het ministerie echter een nieuwe overeenkomst met bepaalde telers/exporteurs van tomaten uit Mexico en beëindigde het zijn onderzoek tegen deze import weer op 4 maart 2013.
De sector reageert
De reacties uit de sector op de eindafspraak lopen uiteen. "Het nieuwe anti-dumping onderzoek tegen Mexicaanse verse tomatenimport is een noodzakelijke actie. Mexicaanse telers hebben manieren gevonden om misbruik te maken van de overeenkomst en hun marktaandeel te vergroten", zei Zippy Duvall, president van de American Farm Bureau Federation. "Farm Bureau gelooft in vrije en eerlijke handel. Landbouwhandel is een enorme zegen geweest voor de Verenigde Staten, Mexico en Canada, maar de Verenigde Staten moeten actie ondernemen wanneer de handel niet eerlijk is."
“De Tomato Suspension Agreement heeft gedurende meer dan twee decennia stabiliteit gebracht op de Amerikaanse tomatenmarkt en is bijgewerkt naarmate de markt zich heeft ontwikkeld,” liet FPAA President Lance Jungmeyer weten. “Deze aanpassingen hebben geresulteerd in een brede keuze van verse tomaten voor Amerikanen, terwijl ze voldoen aan de Amerikaanse handelswetten en bijdragen aan de handhavingsmechanismen naarmate de overeenkomst is ontwikkeld. Ondanks de retoriek van Florida blijkt uit de dossiers dat zowel Mexicaanse telers als Amerikaanse supermarkten zich aan de regels van de overeenkomst hebben gehouden.”
Nieuwe overeenkomst
De FPAA bevestigde zijn standpunt van het belang van de voortzetting van de onderhandelingen tussen het Ministerie van Handel en de Mexicaanse telers over een nieuwe overeenkomst. “Er is nog tijd om een nieuwe overeenkomst te sluiten die zowel de belangen dient van de Amerikaanse tomatentelers als die van de importeurs van Mexicaanse tomaten”, liet Jungmeyer weten. “Het is cruciaal dat de heronderhandelingen niet worden verstoord door protectionistische politiek.”
"De tomatensector in Florida wil meer dan de controle over de importprijzen van Mexicaans tomaten die in de Verenigde Staten worden afgezet", aldus Jungmeyer. “Ze willen dat het ook de tweede, derde en vierde verkoop onder de minimumprijs omvat, inclusief handling- en vrachtkosten. Dit valt duidelijk buiten de wet en is bedoeld om Amerikaanse bedrijven te ontmoedigen om Mexicaanse tomaten te kopen.”
Jungmeyer zei dat het te betreuren zou zijn als deze ontwikkeling zou leiden tot een prijsstijging en een vermindering van tomatenvariëteiten in de supermarkten. “Amerikanen verdienen het om vrij te kunnen kiezen uit een selectie van hun favoriete tomaten, waaronder trostomaten."
Mexicaanse ontwikkelingen
In de afgelopen paar jaar is het Mexicaanse tomatenareaal sterk gegroeid en dankzij de overgang van vollegrondsteelt naar beschermde teelt geldt hetzelfde voor de opbrengst van de telers. Een verslag uit 2018 van de USDA biedt een inzicht in de sector. De toename van de tomatenactiviteiten wordt grotendeels toegeschreven aan het succes van de tomatenexport naar de Verenigde Staten. Het areaal is de laatste tien jaar gestegen, maar deze groei is de afgelopen jaren afgenomen. Het areaal wordt beïnvloed door het gedrag van de Amerikaanse markt, omdat telers niet meer proberen te planten dan waar de Amerikaanse markt behoefte aan heeft naast het voorzien van de vraag van de binnenlandse markt.
De VS is de belangrijkste exportmarkt voor Mexicaanse tomaten: de export van 2018/19 zal naar verwachting 1,7 miljard euro bedragen.
Mexico importeert ook Amerikaanse tomaten voor naar schatting 1,6 miljard euro. Deze worden afgezet in Nuevo Leon, Sonora, Baja California en Chihuahua.