De wetgeving in China op het gebied van exportcontrole bestaat momenteel nog uit een lappendeken van wetten die meer dan tien jaar geleden voor het laatst zijn aangepast. Sinds juni 2017 ligt er echter een conceptwet op tafel van China’s Ministry of Commerce, die een aantal vergaande veranderingen met zich meebrengt. De begrippen ‘re-export’ en ‘deemed transfer’ duiken op; termen die ook de Amerikaanse exportcontrolewetgeving kent. Voor bedrijven die actief zijn in China is het raadzaam de ontwikkelingen rondom China’s nieuwe exportcontrolewetgeving te volgen.
Importheffingen zijn niet het enige middel voor de Verenigde Staten (VS) en China om onderling te wedijveren, ook wetgeving op het gebied van exportcontrole kan effectief zijn. China speelt een belangrijke en vooral groeiende rol als exporteur van hightech producten. De VS proberen deze ontwikkeling af te remmen, onder meer door de uitvoer van bepaalde Amerikaanse technologische producten naar diverse Chinese technologische bedrijven te verbieden. China probeert op zijn beurt de eigen exportcontrolewetgeving aan te trekken en het handhavingsbeleid te versterken.
Huidige wetgeving
Het huidige exportcontroleregime van China is een tamelijk onoverzichtelijke lappendeken van wetten (zoals China’s Customs Law, Foreign Trade Law en Criminal Law) en administratieve regels (bijvoorbeeld de ‘Regulations on the Import and Export Control of Technologies 2011’). Net als in de Europese Unie (EU) en de VS vormen internationale verdragen, zoals het Nucleair Non-proliferatie Verdrag (1970) en het Verdrag Biologische Wapen (1972), de bronnen voor deze wetgeving. China is echter geen deelnemer aan de Wassenaar Arrangement. Voor een goed begrip van China’s exportcontroleregime is het belangrijk om te weten dat het land Hong Kong, Taiwan en Macau op handelsvlak als buitenlands gebied beschouwt. Het overbrengen van goederen vanuit het vasteland van China naar deze gebieden is dan ook export. Indien het de uitvoer van aan exportcontrole onderhevige goederen betreft, dan moet naast bijvoorbeeld de douanewetgeving ook worden voldaan aan de exportcontrolewetgeving. De nu geldende wetgeving heeft met name betrekking op dual-use, militaire en nucleaire items. Het betreft niet alleen tastbare goederen zoals materialen en uitrustingen, maar ook niet-tastbare goederen zoals technologie en diensten (de export in het kader van onderzoek en productontwikkeling valt hier ook onder).
China beschouwt ook het verschepen van goederen vanuit China naar Hong Kong als export.
Export Controls Law
Nu ligt er dus een conceptversie van de Export Controls Law op tafel, die een eind moet maken aan de lappendeken aan wetgeving. Het Chinese Ministry of Commerce zal voor het exportcontroleregime verantwoordelijk zijn, onder toeziend oog van de State Council en de Central Military Commission. Op uitvoerend vlak zorgt het Bureau of Industry, Security and Import and Export Control voor de afgifte van exportvergunningen, onderzoeken en handhaving. De export van militaire items is uitsluitend toegestaan voor door de staat geautoriseerde handelsbedrijven. Dual-use items mogen door bedrijven met een vergunning worden uitgevoerd. De Chinese douaneautoriteiten treden bij de fysieke uitvoer als poortwachter op.
De concepttekst van de nieuwe wet breidt het begrip export uit. Niet alleen het overbrengen van aan controle onderhevige items naar plaatsen buiten China’s vaste land valt hier onder, maar ook het uitwisselen van items tussen Chinese bedrijven en niet-Chinese bedrijven. De verkoop van een dual-use-item van een Chinees technologisch bedrijf aan een in China opererend EU-bedrijf wordt dus aan exportcontrole onderworpen. Daarmee introduceert de conceptwet het begrip ‘deemed transfer’. Dit is vergelijkbaar met een ‘deemed export’ in de VS, zijnde overdracht van gecontroleerde technologie aan een buitenlands persoon in de VS waarvoor een uitvoervergunning is vereist.
Ook introduceert China een vorm van ‘re-export’, die de VS vanuit een extraterritoriale gedachte toepassen. Een buitenlands item kan onder de Chinese exportcontrole vallen indien dat item aan controle onderhevige content van Chinese oorsprong bevat. Ofschoon de conceptwet nog geen nadere invulling van het begrip re-export geeft, wordt verwacht dat China – net als de VS – een tien procent de minimusregel gaat toepassen. Kort gezegd: alleen indien het betreffende buitenlandse product uit maximaal tien procent onder controle vallende onderdelen van Chinese oorsprong bestaat, is de wederuitvoer hiervan, ongeacht het land van bestemming, niet aan exportcontrole onderworpen. Tot slot valt de toepassing van douane-entrepots en speciale economische zones ook onder het begrip export.
Lijst van strategische goederen
De huidige diverse lijsten van onder controle vallende items (zoals de afzonderlijke lijsten voor nucleaire exportcontrole, biologische dual- use items, precursor chemicaliën, etc.) worden vrijwel zeker geconsolideerd in een lijst van dual-use items en militaire goederen. De export van nucleaire items blijft overigens afzonderlijk geregeld en is dan ook niet opgenomen. Helaas bevat de concepttekst over de genoemde consolidatieplannen geen nadere informatie.
Vanuit nationale veiligheidsoverwegingen kunnen de Chinese autoriteiten via een ‘catch-all-bepaling’ alsnog items onder controle stellen die niet op de dual-use lijsten staan vermeld. Het feit dat het concept spreekt over een maximumperiode van twee jaar voor een dergelijke maatregel doet denken aan eerder genomen handelsbeperkende maatregelen, zoals China’s verbod op de uitvoer van grafiet uit 2006.
China’s handhavingsbeleid
De conceptwet geeft het Ministry of Commerce en de uitvoerende autoriteiten vergaande opsporing- en handhavingsbevoegdheden. Daartoe behoren bijvoorbeeld het betreden en controleren van bedrijfspanden, ondervraging, het verzegelen van en beslag leggen op goederen en het bevriezen van bankrekeningen. De nieuwe wet bevat een verbod op de schending en omzeiling van de exportcontrole. In dit verband noemt de wetgeving als beboetbare gedragingen onder meer de export zonder uitvoervergunning, het overleggen van valse of vervalste informatie en het vermijden van controles. Ook de levering van aan controle onderworpen items aan organisaties en personen onderhevig aan sanctiemaatregelen is een verboden gedraging. Wie in China zaken doet, moet hier dus screeningsprocedures voor inrichten.
Naast boetes voor bedrijven en individuele personen (RMB 300000, omgerekend ongeveer 38000 euro), moet ook ernstig worden rekening gehouden met mogelijke reputatieschade. De Chinese autoriteiten houden namelijk een openbaar register bij van overtreders.
Slotopmerkingen
Met de introductie van de begrippen ‘deemed transfer’ en ’re-export’ in het concept van de Export Controls Law wil China de wetgeving moderniseren. Het concept ligt momenteel ter consultatie voor en oogstte al de nodige kritiek. Het Center for Information on Security Trade Controls in Japan (CISTEC) benadrukt dat China de lijsten van gecontroleerde goederen naar internationale maatstaven had moeten inrichten en stelt voorts dat de concepttekst een verdere uitwerking ontbeert. De vraag is of China zich überhaupt door buitenlandse opmerkingen laat beïnvloeden. Er is geen specifieke tijdlijn voor de introductie van het nieuwe exportcontroleregime gegeven.
Klik hier voor meer informatie over de opleiding training 'export control en sanctiebeleid' op 9 april 2019 door Evofenedex
Dit artikel is eerder gepubliceerd in globe magazine en geschreven door Tim Hesselink. Tim Hesselink is advocaat (partner) bij Kneppelhout & Korthals Advocaten.
Bron: Evofenedex