Tholen - Wie bij de Agrobusinessclub Westland gisteren dacht weg te komen met een borrel, buffet en een praatje dat lekker makkelijk in het gehoor lag, kwam wat dat laatste betreft bedrogen uit. Voormalig minister, maar ook boer, professor en voorzitter van Coalitie HOT Cees Veerman gaf een presentatie over de toekomst van de Westlandse glastuinbouw. "Of het Westland over twintig jaar nog tuinbouw heeft? Daar ben ik zeer bezorgd over."
Ontwikkelingsbedrijf HOT is in 2015 opgericht om de fysieke herstructurering en modernisering van bestaande glastuinbouwgebieden te stimuleren en te faciliteren. Veerman trekt deze Coalitie, waarin ook Rabobank, FloraHolland en FVO deelnemen en ook de overheden bij betrokken zijn. Hij had echter als voorzitter geen tevredenstellende cijfers te presenteren. Ruim 100 cases zijn onderzocht. Er lopen rond de twintig projecten en in de achterliggende jaren is ongeveer 40 hectare aangekocht.
Veel te weinig om tot een herstructurering te komen, zo gaf de voormalig minister ook aan. "Er is sprake van een enorm afwachtende houding in de sector. Het is ongelofelijk moeilijk om grond te pakken te krijgen tegen een reële prijs. En die percelen liggen ook vaak nog niet eens aaneengeschakeld, zodat je ze niet als één perceel aan kunt bieden. Blijkbaar gaat het in de tuinbouw, met name in de kasgroentensector, toch nog te goed."
Toch is er volgens Veerman alle reden voor de tuinbouw om zich zorgen te maken. De afgelopen tien jaar is er nauwelijks nieuw gebouwd. Daarbij voldoet het glas van voor 2000 niet aan de eisen die de energietransitie stelt, waardoor er elk jaar 300 hectare zou moeten gemoderniseerd worden om aan de klimaatdoelen van 2040 te voldoen. In het Westland is zelfs 67% van de glastuinbouwbedrijven van voor 2000 en daarbij is de schaalgrootte van een gemiddelde kas 2-5 hectare. Ondertussen zet de schaalvergroting onverminderd voort en is in het Westland 75% van de ondernemers ouder dan 55 en heeft geen opvolging.
"Al met al een enorm vraagstuk. Het geld voor herstructurering is beschikbaar, maar je kunt niet meer betalen dan de marktprijs", vervolgde Veerman. "En de consequenties hiervan kunnen ernstig zijn. Stel dat er nieuwe glastuinbouwlocaties elders worden vrijgegeven, dan stroomt dit gebied gewoon leeg. En geloof me, het hele Westland wordt zo opgevuld met andere activiteiten. Maar dat heeft wel enorme gevolgen voor het gebied, want ook de handels- en agrologistieke bedrijven zijn afhankelijk van de productie."
Coalitie HOT werkt nu volgens het model waarmee oud-tuinder Gerrit Vreugdenhil ooit werkte, die twintig jaar geleden een beslissende rol speelde in het herstructureren van de twee Westlandse polders, namelijk de Noord Nieuwlandse Polder en Kreeklanden. Zijn aanpak was als volgt: Enkele vertrouwenspersonen uit het gebied gaan de gesprekken aan en bouwen vertrouwen op. De uitvoering volgt als er een gezamenlijk gedragen plan is, dan pas krijgen de makelaars een rol.
Dat de aanpak nu nog niet het gewenste effect heeft, besefte de HOT-voorzitter ook wel. "Maar door aan gras te lopen trekken, gaat het niet harder groeien. Er zijn twee landen die de oorlog hebben verloren, namelijk Duitsland en Japan, dat zijn nu twee economische grootmachten. Zij zijn er door met vlijt hun handen en hersenen te gebruiken, bovenop gekomen. Zo moet er ook een collectieve wil zijn om dit gebied in de benen te houden."
Arne Weverling
Ook de voormalige Westlandse wethouder en huidig VVD Tweede Kamerlid Arne Weverling hield een presentatie over zijn eerste anderhalf jaar als Kamerlid. Hij gaf aan zich verbaasd te hebben over het gebrek aan tuinbouwkennis binnen de overheid en voor zichzelf een rol als "VVV-kantoor" te zien om iedereen door te verwijzen. Trots was hij op het feit dat zijn motie om de tuinbouw hoger op de agenda te krijgen een ruime meerderheid had gehaald.
Ook de naderende Brexit hoort bij de aandachtspunten van Weverling. Tijdens zijn bezoek aan het Verenigd Koninkrijk afgelopen maand viel hem echter op dat de Britse parlementariërs vooral intern gericht waren op bijvoorbeeld de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, maar dat de handel in vers nog totaal onderbelicht is. Waar in Nederland de douane en NVWA op volle mankracht worden gebracht, lijkt men zich hierom in het Verenigd Koninkrijk nog niet erg druk te maken. "Vooralsnog houden de EU-landen de rijen goed gesloten. Ons voordeel is dat Groot Brittannië bij lange na niet zelfvoorzienend is, dus dat men ons nodig heeft. Uiteindelijk is het te hopen dat er een overeenkomst komt, want niemand is gebaat bij een no-deal"
Tot slot ging hij in op de Crispr Cas-veredelingstechnologie, die volgens hem snel moet worden toegestaan om geen achterstand te krijgen bij andere landen. "De Nederlandse zaadveredelaars zijn toonaangevend in de wereld en dat moeten we zo zien te houden. Bovendien is het toestaan van die techniek niet alleen economisch beter, maar voorziet het ook in een maatschappelijke functie om de wereld te voeden met gezond voedsel." Tot slot gooide Weverling nog een proefballonnetje op. "We zouden als Nederland eigenlijk de nieuwe EU-landbouwcommissaris moeten leveren." Toen was Cees Veerman overigens al vertrokken, die had andere zaken op te lossen...
Klik hier voor de fotoreportage