Het overkwam kiemgroenteteler Van der Plas Sprouts uit Broek op Langedijk. Als gevolg van de EHEC-uitbraak in Duitsland kwam het familiebedrijf in woelige wateren terecht. Dochter Eva van der Plas, verantwoordelijk voor marketing en pr, kreeg een spoedcursus bedrijfscommunicatie in de praktijk. "Het kwam heel onverwacht, maar we begrepen onmiddellijk de ernst van de zaak. Wat we goed hebben gedaan? We zijn heel open geweest, vanaf het begin."
Donker schuurtje
“Het ging heel snel. Toen eind mei de eerste mensen ziek werden en komkommers en tomaten verdacht waren, had mijn vader al het voorgevoel dat de volgende groente wel eens taugé zou kunnen zijn. We hadden onze producten daarom al in die eerste weken laten testen maar er was niets gevonden. Op zondag 5 juni hoorden we de eerste geruchten dat taugé de bron van de EHEC-uitbraak zou kunnen zijn. We begrepen onmiddellijk de ernst van de zaak. Diezelfde dag werd er al gebeld: afnemers die hun bestellingen cancelden."Eva van der Plas blikt terug op de periode waarin het bedrijf bijna lam werd gelegd. “Er kwam meteen veel pers op af. Dat ben je niet gewend in deze sector. We hebben heel snel gehandeld om de crisis zo goed mogelijk het hoofd te bieden. Er is maar een handvol kiemgroentetelers in Nederland en die zijn allemaal hier naar het bedrijf gekomen. We hebben een gezamenlijke woordvoerder aangewezen en zijn samen naar buiten getreden. Op televisie was een donker schuurtje te zien geweest waar in Duitsland taugé werd gekweekt. Hier is dat heel anders. Hygiëne is enorm belangrijk en we hebben alle certificaten. Daarom hebben we de pers een rondleiding gegeven zodat iedereen met eigen ogen kon zien dat dit een heel schone sector is."
Geruchten en onwaarheden
Je hebt alle hygiënecertificaten en een onberispelijke staat van dienst. En toch word je meegezogen in een drama waar je onderneming eigenlijk geen partij in is. Vooral geruchten en onwaarheden zijn lastig te bestrijden. Het nieuws neemt dan een loopje met je, vindt Eva van der Plas. "Op dinsdag stond er een bericht in de regionale krant dat we mogelijk failliet waren. Dat was natuurlijk helemaal niet zo, maar de verslaggever had ons op Pinkstermaandag gebeld en er was niet opgenomen. Het gerucht was niet juist dus, maar zorgde wel weer voor een nieuwe stroom onrust. Heel vervelend, onder meer voor onze medewerkers die toch al bang waren hun baan te verliezen. Als ondernemer moet je achteraf steeds weer van alles uitleggen. Op een gegeven moment werd er een variant van de EHEC-bacterie gevonden op de rosabikiemen (roze bietenspruiten). Dat komt in het nieuws, maar veel mensen weten niet dat het hier om een andere, niet-schadelijke variant gaat. Er wordt ook niet bij verteld dat iedereen allerlei bacteriën bij zich draagt, ook van dezelfde familie als de EHEC-bacterie, maar dat die vaak helemaal geen kwaad kunnen. De slechte informatievoorziening is ons tegengevallen, daar kun je als ondernemer heel weinig tegenin brengen."Werktijdverkorting
Als ondernemer moet je meteen handelen, tijd voor bezinning is er nauwelijks. Vader Theo, dochter Eva en zoons Pepijn en Sven, allen werkzaam in het familiebedrijf, krijgen amper tijd om bij te komen van de schrik. Omdat de afzetmarkt van de ene op de ander dag wegvalt, is er geen werk meer voor alle medewerkers van Van der Plas Sprouts. Eva: “We hebben hier in een gewone week 100 mensen aan het werk, waarvan 53 in vaste dienst. In de eerste week hebben we alle oproepkrachten en scholieren meteen moeten afbellen. Gelukkig begrepen ze het wel maar je voelt je toch schuldig. Omdat we wisten dat het lang kon duren, hebben we de tijdelijke contracten niet verlengd."Voor de vaste krachten besluit het bedrijf werktijdverkorting aan te vragen, maar dat blijkt niet zo eenvoudig. “Kijk,” zegt Eva en ze laat een dikke map vol papier zien, “dit is de aanvraag voor de eerste periode van zes weken. Daarna moet je weer een nieuwe aanvraag voor werktijdverkorting indienen.” Via LTO Noord wordt de hulp ingeroepen van Pauline Bouwmeister, adviseur Personeel & Organisatie van MKB Adviseurs, het adviesbureau van de GIBO Groep. “Dat was heel fijn, want Pauline is heel deskundig. Ze weet precies wat er moet gebeuren; wie er in de aanvraag kan worden meegenomen en wie niet. Ze kent de contactpersonen bij het ministerie van Sociale Zaken zodat je snel informatie kunt inwinnen als dat nodig is. Zo hebben we de aanvraag in korte tijd kunnen regelen. Heel belangrijk als je bedrijf van de ene op de andere dag geen inkomsten meer heeft."
De regeling voor werktijdverkorting houdt in dat medewerkers in vaste dienst een WW-uitkering kunnen aanvragen bij het UWV voor de niet-gewerkte uren. Maar dat kan pas vanaf het moment dat de aanvraag bij Sociale Zaken is binnengekomen.De looptijd is zes weken, daarna kun je opnieuw een aanvraag indienen, ook weer voor een termijn van zes weken. “De eerste termijn eindigde op 21 juli, de tweede loopt tot en met 2 september. Van de eerste aanvraag met Pauline hebben we veel geleerd en nu kunnen we het zelf, samen met de accountant. Ik verwacht dat we nog een derde termijn nodig hebben, een vierde hopelijk niet meer."
Geen EU-steun
Steun is er gelukkig ook voor de getroffen ondernemers, veel steun zelfs. “Vanaf de eerste dag komen er e-mails en telefoontjes binnen. We hebben nu, twee maanden later, zeven A-4’tjes vol e-mails met steunbetuigingen ontvangen. Ook bieden mensen hulp aan en is er veel begrip voor onze situatie. Bovendien hebben we het geluk dat je kiemgroenten in twee weken tijd kunt oogsten, wij kunnen dus in korte tijd omschakelen als dat moet. Daardoor hebben we niet veel hoeven weggooien.” Ondanks de morele steun is er voor de kiemgroentetelers geen financiële steun vanuit de EU. “Andere productgroepen, zoals die van tomaten en aubergines, krijgen wel steun. Maar wij zijn te klein en hebben daardoor geen stem in Brussel.” Dat het weer goed komt, daar heeft Eva alle vertrouwen in. Al zal het nog lang duren voordat de markt helemaal hersteld is. “We hebben een heel betrouwbaar product dat goed te controleren is, vanaf het moment van zaaien tot in de winkel. We oogsten elke dag, kiemgroenten zijn dus altijd vers. Ook midden in de winter. De Nederlandse markt is nu weliswaar afgenomen, maar we horen van klanten dat ze er wel in blijven geloven. We kregen weer de eerste order weer binnen uit Duitsland – die markt heeft zes weken helemaal platgelegen. Frankrijk en Spanje beginnen ook net weer een beetje te komen, maar in Italië en Denemarken ligt het nog steeds helemaal stil. Ik verwacht dat het herstel twee jaar zal duren, maar dat we met de kerst wel weer een opleving zullen zien.”‘Weer een leermomentje’
De familieband is alleen maar sterker geworden, vertelt Eva, ondanks de tegenslag en de spanningen. “Mijn vader, broers en ik vormen een hecht team, heel eensgezind en dat is onze kracht geweest. Een situatie als dit overkomt je, je bent hier niet op voorbereid en je weet dus niet altijd wat het beste voor je bedrijf is. In drie wekentijd heb ik voor vijf jaar werkervaring opgedaan. Hoe vaak we niet tegen elkaar hebben gezegd: ‘weer een leermomentje’. Dat de media er ook nog eens bovenop zaten, was heel vervelend, maar we hebben veel gehad aan de samenwerking met andere kiemgroentetelers. En het was een goede beslissing om openheid van zaken
te geven, te laten zien dat je niets te verbergen hebt. Dat is nodig om het vertrouwen in ons product terug te krijgen."
Dat een familiebedrijf ook een nadeel kan zijn, omdat nu de héle familie Van der Plas getroffen is, daar is Eva het niet helemaal mee eens. “We zijn weliswaar allemaal getroffen, maar juist omdat we een hechte familie zijn, stonden we er tenminste niet alleen voor."
Bron: Gibo Journaal