Op het zuidelijk halfrond staat de oogst van blauwe bessen op het punt te beginnen. In sommige landen zijn de plukkers al even bezig, maar de volumes zijn nog beperkt. Europese importeurs kijken uit naar de nieuwe oogst van overzee. Door de warme zomer is het Europees seizoen eerder afgelopen en dreigt er een klein gat te vallen in de aanvoer. Wat zijn de verwachtingen overzee? En hoe staat de wereldmarkt er voor?
Argentinië start seizoen met goede verwachting
Het exportseizoen is begonnen. De start was iets later door het koele weer in alle teeltgebieden. Er wordt gerekend met een vertraging van twee tot drie weken ten opzichte van het seizoen vorig jaar. Naar verwachting komt de oogst uit op 18.500 ton. dat komt neer op 15% groei. Opvallend is het grote aandeel van biologische blauwe bessen, namelijk 3.000 ton (16% van het totaal). Het percentage zeetransport komt uit op 35% of 6.500 ton.
Telers worden geconfronteerd met een lagere belastingteruggave voor internationale belastingen. De regering zette het percentage van 6% naar 3,25%. "Het gaat in de handel om centen per kilo, dus dit heeft grote consequenties," aldus een handelaar. Die maatregel zal doorwerken in de resultaten van de telers.
Peru verscheept meer naar China
De verwachtingen voor het huidige seizoen zijn hooggespannen. Dit jaar wordt een recordcijfer voor de export verwacht. Blauwe bessen zijn bezig met een opmars en zijn de asperges ondertussen voorbij gestreefd. "Dit jaar komt de export van blauwe bessen uit rond de 580 miljoen dollar, een stijging van 60% ten opzichte van vorig jaar," aldus de brancheorganisatie.
Naast de teelt in het zuiden wordt er geïnvesteerd in de teelt in noordelijke gebieden. "Ze hebben goede resultaten in vergelijking met de andere teeltgebieden," vertelt een teeltadviseur. Eerder dit jaar werd een doelstelling van 75.600 ton export gesteld. Dat is een stijging van 56% ten opzichte van seizoen 2017/2018. Vorig jaar was de VS de grootste afnemer met 48% van het exportvolume. Andere grote markten waren Nederland, Verenigd Koninkrijk, China en Hong Kong. Naar verwachting zal de export naar China dit seizoen verder oplopen en stijgen naar de derde plaats in de ranglijst grootste exportmarkten.
Chili wil koppositie behouden
Het Zuid-Amerikaanse land sloot het afgelopen seizoen af met een record volume van 110.000 ton voor de export. De sector gunt zich echter geen tijd om achterover te leunen. De concurrentie uit andere landen groeit gestaag dankzij betere teelttechnieken en rassen. De Chileense sector investeert daarom in de teelt en de kwaliteit van de blauwe bessen.
De zuidelijke regio La Araucanía is goed voor een derde van het areaal. Dat gebied speelt een hoofdrol in de teelt van biologische bessen. Een niche "waarin Chili een groter voordeel heeft dan andere productielanden," aldus een handelaar. Voor de export is Maule de belangrijkste regio, goed voor 37% van het volume. In 2017/2018 kwam de export van deze regio uit op 37.022 ton. Daarvan werd 60% naar de VS verscheept. Europa (23,7%), Azië (13,1%) en Canada (3,9%) volgen.
Vanaf dit seizoen zijn de Chileense grenzen open voor import uit buurland Peru. De fytosanitaire eisen daarvoor zijn getekend. Chileense inspecteurs bezoeken de Peruaanse pakstations om te controleren of de bedrijven aan de eisen voldoen.
Mexico wil export diversifiëren
Met een aandeel van 95,4% blijft de VS de belangrijkste exportbestemming voor de Mexicaanse blauwe bessen. Telers zoeken echter naar nieuwe markten, zoals het Verenigd Koninkrijk. Dankzij de nabijheid van de VS kon de productie snel groeien. In 2017 werd 36.700 ton blauwe bessen geoogst. Dat is 410% ten opzichte van de oogst in 2012, toen 7.191 ton geplukt werd.
Jalisco is het grootste teeltgebed met een oogst van 14.563 ton. Daarna volgen Michoacán (8.861 ton), Sinaloa (6.149 ton) Baja California (3.380 ton) en Colima (2.630 ton). Hoewel de VS de grootste afnemer van het zachtfruit is, staan er meer landen op de exportlijst. De afgelopen jaren is er werk gemaakt van een diversificatie van de exportmarkten. Momenteel vindt het fruit zijn weg naar Japan, China, Singapore, Nederland, Canada, België, Italië, Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië.
Uruguay maakt zich op voor start seizoen
Na een koude winter, wat positief is voor de productiviteit van de planten, stond eind augustus het seizoen op het punt van start te gaan. "Ik hoop op een kleine vertraging," zei een handelaar eind van die maand. Er werd een kleine vertraging van 10 tot 15 dagen verwacht voor de Snowchaser, maar een verandering in het weer kan het seizoen versnellen. De hagelbuien die twee maanden geleden vielen had weinig invloed op de blauwebessenteelt.
Hoewel de productie wereldwijd groeit, kan die de stijgende vragen niet bijbenen. In onder andere de VS, VK, Duitsland, China, Spanje en India groeit de markt snel. "Het is de moeilijkheid om het volume op de juiste manier te verdelen. Iedereen wil verkopen in de markten met de beste prijs," vertelt een handelaar. Export naar de VS is goed mogelijk vanuit Uruguay, maar bijvoorbeeld China is minder goed te bereiken door de lange transporttijd.
Zuid-Afrika verwacht fors grotere oogst
De oogst begon in juli en kwam traag op gang. De eerste volumes waren bestemd voor de binnenlandse markt. Daar staat de prijs momenteel op R60 (3,41 euro) voor 350 gram. De sector staat nu aan het begin van het nieuwe exportseizoen. Er wordt een stijging van 93% verwacht van 6.328 ton vorig jaar naar een geraamde oogst van 10.659 ton dit seizoen. De piek voor de export ligt in de maanden september, oktober en november.
Het grootste deel van de export is bestemd voor de Britse markt. Vorig jaar was die markt goed voor 57%. Daarna volgen de EU en Rusland (38%), Midden-Oosten en Verre Oosten (samen 5%). Volgens sommige exporteurs loopt het Britse supermarktprogramma dit jaar al goed en is er nauwelijks genoeg volume om de programma's te vullen. Sommige exporteurs hebben nog niet de volumes om containers naar Europa te verschepen. Vorig jaar werd 84% van de oogst geëxporteerd, de rest was bestemd voor de binnenlandse markt.
Momenteel telt het land ongeveer 1.700 hectare blauwebessenteelt, maar experts wijzen er op dat dit areaal in de toekomst kan oplopen tot 6.000 hectare. die groei zal enige tijd in beslag nemen. De verwachting is dat over vijf jaar het areaal op 3.200 hectare staat. Sommige telers houden nog even de hand op de knip en wachten tot nieuwe, grote markten openen voor de bessen uit het land. Het land heeft nog geen toegang tot China, maar de onderhandelingen daarover zouden in de laatste fase zitten.
De Westkaap is het grootste productiegebied. In 2023 zal twee derde van het landelijk areaal hier te vinden zijn. Ook in andere provincies stijgt het areaal. Mpumalanga verwacht een stijging van 862%, beginnend op een klein areaal. De meeste aanplant is in de vollegrond onder netten en niet op substraat. De sector heeft veel oog voor het creëren van banen en het positieve effect dat de blauwebessenteelt hierop kan hebben. Daarvoor wordt samengewerkt met de overheid.
VS: import neemt de markt over
De aanvoer van blauwe bessen wordt minder doordat enkele binnenlandse seizoenen aflopen en het importseizoen net van start gaat. "De aanvoer is de afgelopen twee weken krap geweest, vooral voor de nieuwe oogst," vertelt een handelaar. Het seizoen in Oregon loopt nog een week of twee door. Michigan blijft waarschijnlijk iets langer aan de markt. Door de warme zomer is er minder fruit geschikt voor bewaring. Naar verwachting zal de prijs in de laatste weken van september stijgen.
Het importseizoen is begonnen met de eerste volumes uit Zuid-Amerika. In het noorden van Chili is de oogst deze week begonnen, dus handelaren verwachten volgende week de eerste volumes op Amerikaanse bodem. Een handelaar wijst op de positie van Peru, dat nu een groot volume in de markt kan zetten met een betrouwbare kwaliteit. Peru en Chili zullen de meeste blauwe bessen leveren tussen oktober en december. Mexico kan in die maanden ook blauwe bessen leveren, maar de telers daar focussen meer op een oogst in het voorjaar.
De vraag loopt iets terug als gevolg van de oplopende prijzen. Ook in Canada stijgt de vraag naar blauwe bessen. "De prijs is rond de 40% hoger voor nieuwe oogst uit Chili ten opzichte van de oude oogst uit de opslag in de Pacific Northwest."
British Columbia sluit normaal seizoen
British Columbia sloot het seizoen eind augustus af. Het seizoen lijkt erg op dat van vorig jaar. "Het was een stabiel jaar," typeert een handelaar. De aanvoer was vergelijkbaar met vorig jaar, net als de prijzen en er zijn geen problemen als gaten in de aanvoer gemeld. Het seizoen het wel een vroege start met de eerste volumes eind juni. Het einde van het seizoen is echter normaal. "Al het lokaal product heeft een hoge vraag, maar voor blauwe bessen is dat zeker," vertelt een handelaar.
China: stevige concurrentie roept om onderscheidend vermogen
De vraag voor blauwe bessen in China is nog altijd groot. Eind juni liep het Chinese seizoen af. De blauwe bessen die daarna geoogst werden, zijn bestemd voor de industrie. Om toch te kunnen voldoen aan de vraag naar verse blauwe bessen schakelt de markt over naar import uit Peru, Mexico en Chili. De blauwe bessen zijn vooral populair vanwege de gezondheidsvoordelen, dat trekt consumenten aan.
Chinese bedrijven investeren in oogsttechnieken en onderzoek naar nieuwe rassen om de kwaliteit te verbeteren en de stevige concurrentie op de binnenlandse markt aan te kunnen. Doordat de meeste seizoenen in China overlappen, is er veel concurrentie. Telers moeten zich onderscheiden in deze markt. Een andere manier om meer consumenten te bereiken is met speciale oogstvelden. Op deze velden kan de consument zelf de blauwe bessen plukken. Dit is uitgegroeid tot een populair uitje.
De oogst in Huelva is in juli afgerond. Nu begint de oogst in het noorden van het land in de regio's Cantabria, Asturias en Galicia. Daar duurt de oogst tot november. Jaarlijks groeit de productie in deze gebieden. Toch is er nog veel ruimte voor verbetering op gebied van bijvoorbeeld logistiek. Daardoor is de teelt lastiger dan in Huelva. In de komende jaren zullen de recente investeringen zichtbaar worden in een stijgende productie.
Het laatste seizoen in Huelva, het grootste teeltgebied in Spanje, eindigde minder slecht dan verwacht op gebied van prijzen. De temperatuur bleef lager dan normaal in het voorjaar. Dat duurde tot de start van de zomer. Daardoor werd de oogst beperkt en stortte de markt niet in bij de start van het seizoen zoals in 2017. In andere delen van Europa was het juist uitzonderlijk warm, waardoor de oogst versneld van start ging. Telers in Huelva kozen er daarom voor om een deel van de late oogst niet te plukken, omdat de Noord-Europese landen aan de markt waren.
In 2017 stortte de markt in en kelderden de prijzen na een overaanbod in het voorjaar. Een groot deel van de productie in Huelva komt op hetzelfde moment op de markt. De late rassen zijn de afgelopen jaren winstgevend gebleken, maar sinds 2017 is die teelt minder populair en verleggen telers hun focus naar de vroege rassen om daarmee pieken in de productie te voorkomen. Die trend zal in de komende jaren doorzetten. De oogst in Huelva begint eind december met de eerste hele vroege rassen, maar tot februari zijn de volumes beperkt. De sector verwacht een vergelijkbaar volume met vorig jaar. De sector blijft investeren in betere technieken voor sorteren en verpakken. Dit jaar zijn er miljoenen euro's geïnvesteerd in het machinepark.
Frankrijk: Populariteit groeit langzaam door bewogen geschiedenis
Blauwe bessen zijn in Frankrijk niet zo populair. Volgens één van Frankrijks grootste handelaren ligt de verklaring hiervoor in de politiek. "Sinds mensenheugenis staan blauwe bessen in Frankrijk bekend als myrtilles. Ze groeien hier gewoon in het wild. Toen er in Frankrijk werd begonnen met grootschalige teelt van blauwe bessen, kwamen handelaren in wilde blauwe bessen in opstand. Volgens hen hadden de telers het recht niet om hun producten myrtilles te noemen. De politiek ging zich ermee bemoeien en gaf de handelaren in wilde bessen gelijk."
Door het verbod werden telers verplicht hun blauwe bessen een andere naam te geven. Er werd gekozen voor de Canadese naam bleuets: een naam die onder de Franse consument totaal niet bekend was. "Consumenten hadden geen enkele aandacht voor het product."
Een jaar of zeven geleden veranderde de politiek van mening. Plots mochten blauwebessentelers hun producten myrtilles noemen. Dit sloeg aan bij de consument, en blauwe bessen worden langzaamaan populairder. "Maar de volumes die op de Franse markt worden afgezet kunnen absoluut niet tippen aan de volumes in Duitsland of Engeland."
Duitsland: tekort door vroeg einde seizoen
Het seizoen voor de Europese blauwe bessen is net voorbij en het seizoen voor de import begint langzaam op stoom te komen. Zuid-Amerikaanse telers in onder andere Peru en Argentinië verschepen de eerste volumes naar Europa. Daarnaast zijn de Zuid-Afrikaanse bessen beschikbaar. De transporttijd is een uitdaging, aangezien er een tekort is op de markt. Door het mooie zomerse weer zijn de Europese blauwe bessen eerder dan gebruikelijk geoogst. Normaal is water geen onderwerp voor de Duitse telers, maar dit jaar eiste de droogte haar tol. Desondanks waren de zomermaanden goed en zijn de telers tevreden. De volumes van overzee zijn nog beperkt. De grootse leverancier voor de Duitse markt is momenteel Peru.
Door de situatie met een hoge vraag en beperkte aanvoer zijn de prijzen hoog. De Peruaanse blauwe bessen (per schip) zijn het goedkoopst met een prijs van 10 euro per kilo. de prijs kan echter oplopen tot 15 euro per kilo. daarnaast zijn er de gevlogen blauwe bessen.
Australië: van zomerfruit naar jaarrond teelt
Voor het jaar eindigend in juni 2017 kwam de productie uit op 9.553 ton met een waarde van 193,6 miljoen dollar. De export steeg in die periode 40% in volume naar 356 ton. Dat komt overeen met 4% van de totale oogst. Hong Kong en Singapore zijn de grootste afnemers van de bessen. Daarnaast wordt er 1.211 ton geïmporteerd uit buurland Nieuw-Zeeland