In 2015 en een deel van 2016 had een langdurige droogte invloed op de bananenplantages in het noordwesten. Vervolgens werd de productie aangetast door constante regen in verband met stormen en cyclonen die eind 2017 erger werden, wat grote overstromingen veroorzaakte die de teeltbedrijven beschadigden. Omdat ze er niet zeker van waren dat ze konden garanderen dat hun productie op tijd was, hadden Dominicaanse telers moeite om toezeggingen te doen voor de export, vooral naar Europa, waar ze een deel van de markt hebben veroverd.
De variatie in de opbrengsten van de bananenexport in de Dominicaanse Republiek weerspiegelt de ups en downs waarmee de sector te kampen heeft gehad. In 2013 bedroeg de bananenexport 64,8 miljoen dollar en het jaar daarop 105,4 miljoen dollar. Daarna daalde de export in 2015 naar 92,1 miljoen dollar, steeg het in 2016 opnieuw naar 102,7 miljoen dollar en daalde het in 2017 weer naar 85,1 miljoen dollar, volgens gegevens van de Algemene Directie van de Douane (DGA).
De schade van de overstromingen die zijn achtergelaten door de regens in verband met orkanen, zoals Irma en Maria, hebben telers gedwongen hun plantages te herplanten.
"Het probleem is dat het gebied dat werd herplant vanwege de schade die María aan de sector veroorzaakte, al productie is begonnen te geven die we nergens kwijt kunnen", zei Salvador Estevez, de president van de Dominicaanse coöperatie van bananentelers (Adobanano), die ongeveer 1.600 telers vertegenwoordigt die in Azua en in de provincies in het noordoosten telen.
Volgens Estevez arriveert de productie op een moment dat kinderen niet meer naar school gaan, ander fruit een sterke aanwezigheid hebben in de landen waarnaar de Dominicaanse Republiek dit fruit exporteert en veel Europese burgers op vakantie gaan.
"Deze producten zijn aangekomen, maar we hebben geen exportcontracten en er is geen mogelijkheid om contracten te heronderhandelen tot november", zei hij.
Als gevolg hiervan startte het management van Danilo Medina met behulp van het ministerie van Landbouw een programma voor de aankoop van bananen die een overschot vormen op de markt.
"We exporteerden wekelijks 18 containers naar Europa en exporteren nu 4 containers per week, een paar weken geleden exporteerden we slechts 3 containers", zei Miguel Tatem, voorzitter van de Monte De Sion Agricultural Association (Asamsi), die 57 telers vertegenwoordigt met meer dan 440 hectare.
Hij zei dat de effecten van atmosferische verschijnselen zijn verergerd door de vernietiging van de boslaag in het bovenste gedeelte van het Yaque del Norte-bekken, en door de erosie van bodems die hun waterretentiecapaciteit en de sedimentatie van de rivierbedding verloren die zijn oorsprong heeft in het gebied van Pico Duarte uitmondt in de Atlantische Oceaan, en de productiviteit van 37 gemeenten in de provincies La Vega, Santiago, Valverde, Santiago Rodriguez, Dajabon en Montecristi ondersteunt.
"Cyclonen brengen veel water, onze dammen zijn gesedimenteerd en onze bergen zijn ontbost, waardoor het water niet binnen een of twee weken daalt, maar binnen twee of drie uur. Bovendien is de rivier de Yaque del Norte erg gesedimenteerd. In sommige gebieden is er 14 meter sedimentatie - dus het heeft geen diepte, "verklaarde Tatem, een agronoom die gespecialiseerd is in landbouweconomie.
"Er is geen mogelijkheid om gezonde landbouw in de vlakte te hebben als de bergen worden ontbost", verklaarde Luis Carvajal, een milieuactivist van de Commissie voor het milieu van de Autonome Universiteit van Santo Domingo (UASD) en de Academie van Wetenschappen van de Dominicaanse Republiek.
"Het hydrologische regime - voegde hij eraan toe - wordt sterk gereguleerd door de staat van het bos in de bekken. Het vermogen van de bodem om te infiltreren en vocht vast te houden is rechtevenredig met de vegetatiebedekking en het strooisel dat het voortbrengt. Bij een leeg bassin manifesteren hevige stortbuien zich onmiddellijk als een waterstroom."
Miguel Tatem is het met Carvajal eens. Hij zegt dat hoewel de Yaque en de Mao dammen hebben, er beheersing nodig is om in het noordwestelijke gebied voor overstromingen die door rivieren zoals de Amina worden veroorzaakt. "De drie grote rivieren, Amina, Guayubin en Guayubincito, sluiten zich aan bij de Yaque del Norte-rivier die al met de Jimenoa samenkomt", zegt hij. "We moeten de Yaque del Norte-rivier uitbaggeren, op zijn minst vanaf Castañuelas, maar met technische procedures - iedereen weet dat", voegde hij eraan toe.
Carvajal beweert echter dat het probleem de ontbossing is die er in het hele Yaque del Norte-bekken is. "Het probleem is dat het water dat, in plaats van te worden geïnfiltreerd en langzaam de oever van de rivier bereikt, direct in de rivier terechtkomt, en dan hebben we dat water niet in de momenten van droogte. Daarom draagt de staat van het bos niet alleen bij aan het condensatieopname, maar ook om een kloof te creëren tussen wanneer het water het bassin binnenkomt en wanneer het het verlaat", zei hij.
"Het water, dat er drie, vier, vijf, zes maanden of een jaar over had moeten doen om in het lagere bekken terecht te komen, kan in plaats daarvan binnen enkele uren of minuten dat traject afleggen, afhankelijk van de toestand van het bekken", voegde hij eraan toe. "Bovendien zou het water gevuld zijn met voedingsstoffen die de basis vormen voor de teelt van gewassen, als de omstandigheden in het bos beter waren, maar door ontbossing vult het bassin zich met fijne sedimenten en belemmert het de voeding van het gewas."
De regering beloofde om gedurende anderhalve maand ongeveer 120 containers per week van het exportoverschot te kopen tegen een prijs van 0,035 dollar per kilo. Producenten zien dit als een verzachting en berekenen dat ze grote verliezen zullen lijden.
Tatem zei dat de regering betaalde voor de bananen waar vraag naar is en die al zijn schoongemaakt, terwijl een particuliere koper, die slechts 0,01 dollar per kilo betaalde, het fruit moest snijden en in vrachtwagens van maximaal 20.000 kilo moest plaatsen.
"Dat is 0,035 dollar per kilo van exporteerbare bananen in een vrachtwagen, maar als we 18,14 kilo verkopen, krijgen we 9,60 dollar", zei hij.
Dit betekent dat een kilo bananen voor export kon worden verkocht voor 0,024 dollar. Zo verliezen producenten meer dan 20 dollar wanneer ze niet exporteren naar Europa.