Oekraïne heeft zich ontwikkeld tot een grote frambozenexporteur en komt wereldwijd op de zevende plaats en op de vierde plaats in Europa. Van de top tien van frambozenexporteurs in 2016 is Oekraïne het enige land dat zijn export heeft vergroot. Na een tweeëntwintigvoudige toename van de totale export in 2016 zal Oekraïne zijn export tegen het eind van 2017 naar verwachting minimaal verdubbeld hebben naar zo'n 12.000 ton. Hiermee staat Oekraïne op gelijke voet met China en Mexico wat betreft het volume van de frambozenexport en achter drie andere landen, Servië, Polen en Chili.
Volgens Mohamed Manssouri, directeur van TCI, FAO en Andriy Yarmak, econoom verbonden aan TCIC, FAO waren frambozen vijf jaar geleden nog een zeldzaamheid in Oekraïense winkelschappen. Wanneer ze er wel te vinden waren, was de verkrijgbaarheid beperkt tot een zeer korte periode. Nu zijn verse frambozen van mei tot oktober beschikbaar en zijn ze overal in het land te koop, met name in kramen langs de kant van de weg in de regio Kiev, waar de handel in dit zachtfruit floreert."
Met retailprijzen onder de euro gedurende het seizoen zijn Oekraïense bessen zeer concurrerend op de Europese markt. "Ondanks de lagere prijzen maken telers en winkeliers toch winst. Hierdoor vinden steeds meer mensen het aantrekkelijk om frambozen of ander zachtfruit te gaan telen. Veel Oekraïners, die voorheen als seizoensarbeiders in de Poolse frambozenpluk werkten, zijn nu zelf kleinschalige plantages begonnen vanwege de nieuwe kansen en goede verdiensten binnen de categorie," leggen Manssouri en Yarmak uit.
De vele nieuwe kansen die de frambozenteelt biedt, zijn te danken aan de promotie in de vorm van praktische seminars en sectorgerichte evenementen door de Food and Agriculture Organization (FAO) en de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), met name in het westen van het land.
"Veel deskundigen waren sceptisch over de Oekraïense frambozensector en verwezen hierbij naar het gebrek aan kennis van en ervaring met internationale markten, de inconsistente kwaliteit en de grote variatie aan rassen als redenen voor het beëindigen van verdere ontwikkelingen. Hoewel deze uitdagingen er zeker zijn, is de vooruitgang die Oekraïne heeft geboekt niettemin indrukwekkend," menen Manssouri en Yarmak.
Hoewel de aanvoer van frambozen op de Oekraïense markt zeer groot is, blijft het gebrek aan vrieshuizen een probleem. Als gevolg van het tekort aan verwerkingsfaciliteiten zien sommige telers zich genoodzaakt hun frambozen voor slechts €0,35 per kilo te verkopen terwijl anderen hun fruit noodgedwongen aan Poolse verwerkers verkopen.
"Het feit dat arbeid nog steeds relatief goedkoop is en er veel land beschikbaar is dat voordelig voor langere perioden gepacht kan worden, zorgen ervoor dat Oekraïne concurrerend kan blijven ondanks een tekort aan faciliteiten. Daarnaast wordt de agri-business in Oekraïne als aantrekkelijke investering gezien en veel welgestelde Oekraïners steken hun geld dan ook in de tuinbouw- en voedingssector."
"Kennisoverdracht heeft eveneens een cruciale bijdrage aan dit succes geleverd. Tussen 2015 en 2017 werden er verschillende telersverenigingen opgericht en talloze tijdschriften en websites aan de frambozenteelt gewijd. In de belangrijkste producerende landen werden er vele seminars, conferenties, congressen en trainingen gehouden waar telers informatie van ervaren frambozentelers konden inwinnen en ervaringen konden uitwisselen."
De FAO en de EBRD ondersteunen de sector door zich te richten op steun aan telers, veelal kleinschalige bedrijven, en verwerkers om nieuwe markten te ontwikkelen, de efficiëntie en productkwaliteit te verhogen en door het opzetten van coöperaties die investeren in de verwerking, opslag en handel.
Deskundigen van beide organisaties hebben ook meegewerkt aan de ontwikkeling van een nieuwe coöperatieve wetgeving, die momenteel door het Oekraïense parlement wordt beoordeeld. Er wordt ook voortdurend training gegeven aan verenigingen en coöperaties op het gebied van marketing en de ontwikkeling van de export.
"De zachtfruitsector transformeert plattelandsgebieden in Oekraïne, geeft een positieve impuls aan het inkomensniveau en zorgt voor vele seizoens- en vaste banen. De export van verse frambozen naar de EU is nu een reële mogelijkheid. Vanuit geografisch oogpunt verkeert Oekraïne in een ideale positie voor de export naar nabijgelegen EU-landen. Als de sector over de juiste productkwaliteit, logistiek en verpakkingen beschikt, zullen Oekraïense frambozen vrijwel zeker concurrerend zijn op EU-markten," concluderen Manssouri en Yarmak.
Voor meer informatie:
Mohamed Manssouri, Director TCI, FAO
Andriy Yarmak, Economist TCIC, FAO
FAO
Tel.: +390657055290
Email: Andriy.Yarmak@fao.org