Als ondertitel voor de presentatie koos Jaco: 'Markttoegang tot derde landen, een lange weg te gaan'. "De opening van de Vietnamese markt voor appelen en peren duurde nog geen jaar, dus wellicht moet ik mijn mening bijstellen. Al denk ik wel dat het een uitzondering is."
Belang van de derde landen
In 2008 startte de NFO met de onderhandelingen over toetreding van peren tot China. Dit was volgens Johan met oog op de toenemende productie in Nederland. "In 2002 had Nederland een areaal van 4000 hectare Conference. In 2012 was dit gegroeid tot 6000 hectare. De Comice en de overige peren bleven zo'n beetje op de 1000 hectare zitten en driekwart van het areaal beslaat Conference. Er waren dus meer peren te verhandelen. Zeker na de Russische boycot maakte de Nederlandse overheid meer geld en mankracht vrij om afzetmarkten buiten Europa te zoeken."
Jaco praat ons bij over de bestemmingen van Nederlands hardfruit: "Er is een grote stijging van de export naar de ondefinieerbare verzameling 'diverse landen'. De grootste volumes gingen naar Europese landen, die geen lid van de EU zijn. Denk dan aan Noorwegen, Zwitserland, Bosnië en Servië. Het totaal van 32.000 ton is echter in totaal maar 5% van de totale Nederlandse productie."
Begint met het zien van kansen
"De weg van het hardfruit naar de afzetmarkten begint met een exporteur die kansen in de markt ziet in een land ver weg," meent Jaco. "De wens tot toetreding kan worden ingediend bij NFO of het GroentenFruit Huis die er vervolgens mee naar de overheid gaan. De overheid dient de aanvraag tot markttoegang in bij de potentiële exportlanden. Er zijn ook landen in bijvoorbeeld het Midden-Oosten of Afrika die al overeenkomsten hebben met de EU waardoor een speciale aanvraag niet meer nodig is."
Anderen landen vereisen meer voorbereiding en papierwerk. "Eerst maken de potentiële landen een risicoanalyse van de ziekten en schimmels. Dat begint met het uitwisselen van dossiers maar ook met veldwerk. Zo struinde er even geleden een groep van zes Vietnamezen door de Nederlandse boomgaarden om een beeld te krijgen van de teelt en het product wat ze nu importeren. Als ze zien hoe het werkt, kweek je onderling vertrouwen, dat is namelijk het belangrijkste punt in handelsrelaties. Vertrouwen kweekt eerlijkheid en openheid."
Importziekten
Zo is het volgens Jaco belangrijk open te zijn over de risico's van ziekten. "Vruchtrotschimmels als phytophtora, lenticel rot, monillia, vruchtboomkanker, bacterievuur en fruitmot zijn aandoeningen waar de derde landen graag open en eerlijk over geïnformeerd willen worden. Vaak komen die ziekten niet voor in het land en daarom willen ze dat de boomgaard waar het exportfruit geteeld wordt ook vrij is van deze aandoeningen. Als een van de ziekten wordt aangetroffen valt het perceel meteen af. Voor zaken als bladrollers en insecten als schildluizen geldt een lichter regime waarbij het fruit voor de export gecheckt wordt op aanwezigheid."
Appelexport ZA heeft last van problemen citrus black spot
Jaco geeft een kort overzicht van de huidige stand van zaken wat betreft toegang tot derde landen. "De export naar Vietnam zit nu in de afwikkelingsfase. Voor appelen zal het niet zo storm lopen omdat het fruit alleen uit geregistreerde en gecontroleerde percelen mag komen. Voor China en andere landen stonden al wat percelen geregistreerd dus wellicht kan er ook wat fruit vanaf die percelen naar Vietnam."
Mexico
Wat de export naar Mexico worden de laatste plooien gladgestreken. Toen Jaco eind september het conceptprotocol van Mexico las kwam hij een eis tegen waarin de Mexicanen aangaven geen peren te willen met steeltjes langer dan 2 centimeter. "Dat lijkt een rare eis maar als je doorpraat merk je dat ze niet willen dat er blaadjes van bomen mee komen die de ziekten of sporen van gewasbeschermingsmiddelen dragen."
India
Ook de toegang tot de Indiase markt is in aantocht. "Net als bij Mexico zitten er ook veel Europese spelers op de Indiase markt. In Mexico was Nederland als eerste speler en we hebben er dan ook bij de EU op aangedrongen om wat afstand te houden en de protocollen later wellicht over te nemen. In India zaten meerdere spelers tegelijk en die ontwerpen nu ook een overeenkomst die geldt voor vijf landen tegelijk.
Lastige dossiers
Het lastige dossier van de Verenigde Staten ligt momenteel stil. "Met de verkiezingen volgend jaar gaat er niet veel meer gebeuren." Dit toont volgens Jaco aan dat politieke omstandigheden niet moeten worden onderschat in het proces. Hetzelfde geldt voor Zuid-Afrika. Dit land neemt vooral appelen af en heeft wat moeilijkheden met de Europese Unie vanwege de schimmel op citrus. "Het lijkt echter wel of de verzwaarde eisen van de citrushandel lijkt onder het kopieapparaat zijn gegaan en naar ons zijn gestuurd. We hebben ook duidelijk gemaakt dat we een handelsland zijn en dat we Zuid-Afrika juist daarom zouden moeten steunen om die citrushandel op gang te brengen," aldus Jaco.
Zuid-Amerika
In Brazilië hebben de peren toegang, en we proberen daar ook appelen af te zetten, hetzelfde geldt voor China. In Colombia zijn er ook meerdere Europese landen actief en ze zoeken nog naar capaciteit om de protocollen rond te krijgen.
Marktopbouw
Om voordeel van de export te houden moet er wat Jaco betreft verder gekeken worden dan alleen de markttoegang. "Markttoegang is de taak van de overheid. De marktopbouw is een taak voor de exporteurs. De sector zal gezamenlijk op moeten trekken om een merk neer te zetten."
Ook moet de sector werken aan de positionering van Nederlands fruit. "Wordt het exportland een soort Rusland waar alles met een plekje naar toe kan, of willen we ons presenteren als exporteurs van premiumfruit?"
Tenslotte merkt Jaco op dat de sector zich niet moet verkijken op de markten buiten de Europese Unie. "Markttoegang tot landen buiten Europa is belangrijk maar we moeten ook oog blijven houden voor de interne markt waar 60% van de appelen nog altijd naar toe gaat. Voor de peren geldt dat de hoofdmarkt in omringende landen ligt. De promotie op interne en Duitse markt mag dus zeker niet verwaarloosd worden."
Meer informatie:
NFO
Jaco van Bruchem
E: jvbruchem@nfofruit.nl
