Tholen - Veredelen van AGF gebeurt al eeuwen. Dat laten afbeeldingen van oude gewassen in de presentatie van Irma Vijn, policy advisor bij HollandBIO, duidelijk zien. Irma was een van de sprekers op het seminar over kwaliteitsrisico's, dat werd georganiseerd door N&S en het GroentenFruit Huis. Met een netwerk van zo'n 120 aangesloten bedrijven helpt belangenvereniging HollandBIO biotechnologie bedrijven van start-ups tot multinationals met een vlotte gang op de weg van producten uit het lab naar de consument. "We richten ons daarbij vooral op de politiek en overheid om onze leden te helpen bij regelgeving en sociale acceptatie," aldus Irma. Moderne veredeling
De ontdekking van het DNA in de jaren 70 zorgde voor een groei aan nieuwe technieken, die gebruikt worden om het veredelingsproces te versnellen. Het op de markt brengen van producten, verkregen met deze technieken, is volgens Irma nog niet zo gemakkelijk. "De wetgeving daarvoor is op dit moment namelijk nog gebaseerd op één van de eerste nieuwe technieken, namelijk genetische modificatie."
Producten verkregen met deze techniek worden GMOs genoemd. "De meest bekende GMO's zijn de herbicide (Round-up) en kevervraat resistente (Bt) mais en soja. De weerstand tegen deze gewassen is in Europa erg groot en de tegen kevervraatresistente gewassen zijn in Europa nog steeds niet voor teelt toegelaten. "De weerstand tegen GMO is mijns inziens vooral emotioneel en het ethisch bezwaar is allang ingehaald door de praktijk. De opbrengst van genetisch gemodificeerde gewassen ligt 21,6% hoger en vereisen 36,9% minder gewasbeschermingsmiddelen. Ook blijkt uit cijfers dat telers er 68,2% in inkomsten op vooruitgaan. Daarnaast kun je met de nieuwe veredelingstechnieken ook de kwaliteit en voedingswaarde van gewassen verbeteren. Doordat er in het lab kruisingen plaats kunnen vinden die in de natuur niet voorkomen, verhoogt de veredeling ook nog eens de biodiversiteit. Tenslotte kan er door de nieuwe technieken in het lab veel preciezer worden veredeld en is de gemiddelde veredelingstermijn van tien jaar voor een nieuw ras tot vijf jaar teruggebracht."
Markttoelating GMO producten
Eenmaal uit het lab begint de lange weg langs de instanties voor het in de markt zetten van de producten. Irma tekent de moeizame expeditie langs de Europese bureaus: "Na de EFSA goedkeuring, de Europese Voedsel- en Waren Autoriteit, stelt de Europese Commissie een conceptgoedkeuring op. Deze wordt voorgelegd aan een Comité van de individuele lidstaten. Als zij niet tot een beslissing kunnen komen, gaat het voorstel via de Europese Ministerraad terug naar de Europese Commissie voor een definitief oordeel. Alhoewel de officiële termijn voor dit traject circa 1,5 jaar bedraagt, wordt deze standaard overschreden. Zo is de gemiddelde termijn al opgelopen tot een gemiddelde van 6,5 jaar. Dit geldt dan voor de import van producten voor gebruik in diervoeding en voedingsmiddelen. Aanvragen voor teelt duren nog veel langer, namelijk 10 tot 12 jaar." Voedingsmiddelen waarin meer dan 0,9% van deze toegelaten genetisch gemodificeerde producten zijn verwerkt, moeten in Europa en dus ook in Nederland, worden gelabeld.
Markttoelating nieuwe niet-GMO technieken
In de laatste jaren zijn er vele nieuwe veredelingstechnieken ontwikkeld waarvoor het wettelijk kader voor toelating op de markt nog onduidelijk is. De centrale of een techniek ingedeeld gaat worden als genetische modificatie of niet. Zo ja, dan moet de hierboven beschreven toelatingsprocedure worden doorlopen. Zo nee, dan valt het binnen de Nieuwe Voedingsmiddelenverordening. "Het proces van deze procedure is ongeveer vergelijkbaar met die van genetisch gemodificeerde technieken, maar neemt over het algemeen minder tijd in beslag. Binnen deze verordening zijn twee aanvraagroutes die gevolgd kunnen worden, namelijk een volledige aanvraag of een verkorte procedure. Bij de verkorte procedure hoeft de ontwikkelaar alleen een notificering in te dienen. Een eis voor deze procedure is wel dat het product substantieel vergelijkbaar is met een product dat al op de markt is. Is dit niet het geval? Dan moet de langere volledige procedure worden gevolgd, die over het algemeen zo'n 2 tot 6 jaar in beslag neemt. Het voordeel van deze routes is wel dat het product de negatieve associatie met genetische modificatie bespaard blijft."
Stagnerende innovatie
"Zowel de duur van de goedkeuring als de bureaucratische rompslomp en het negatieve imago van genetische modificatie binnen Europa kan bedrijven afschrikken om bepaalde vormen van veredeling toe te passen", vindt Irma. Er is volgens haar wel een lichtpuntje: "In Europa liggen er in ieder geval wel plannen om het proces te versnellen. Maar met de huidige besluitvorming kan ook dit proces nog wel even duren. Jammer, want hierdoor hebben veel bedrijven er al de brui aan gegeven en dat betekent dat de innovatie op het gebied van veredeling uiteindelijk stil komt te liggen."
Meer informatie:
HollandBio
Irma Vijn
T: 006 30 27 98 61
E: irma.vijn@hollandbio.nl
www.hollandbio.nl