In Nieuwsuur was gisteravond een reconstructie te zien van de totstandkoming van de compensatieregeling voor telers. De uitzending laat onder andere zien waar het verkeerd ging met de verdeling van het geld. Bekijk de uitzending hier.
Eerste cijfers nieuwe compensatie EC
Nadat deze week de Europese Commissie met een nieuwe compensatiemaatregel naar buiten kwam, wordt nu meer duidelijk over de verdeling van het budget. Nederland mag bijvoorbeeld 22.200 ton appelen en peren en 6.800 ton groenten uit de markt nemen met een vergoeding uit het noodfonds. De Belgen mogen twee keer zoveel uit de markt nemen. En Cyprus krijgt 4 miljoen euro om 19,2 ton citrus van de markt te halen.
België verlengt tijdelijke werkloosheidsregeling
De Belgische regering heeft de tijdelijke werkloosheidsregeling voor de AGF-sector verlengd. Ook in oktober en november kunnen ondernemers aanspraak maken op de regeling. Bedrijven die in de problemen komen door de Russische boycot kunnen personeel tijdelijk naar huis sturen. Het personeel krijgt een dagvergoeding via de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Hoeveel bedrijven tot nu toe van de regeling gebruik gemaakt hebben, is niet bekend gemaakt.
Alleen compensatie voor uit de markt nemen Belgisch product
De compensatie van de EU zal in België alleen gebruikt worden om producten van de markt te nemen en niet meer voor niet-oogsten. Daarnaast moeten de interventies via een producentenorganisatie verlopen. De producten die van de markt genomen worden, zullen uitgedeeld worden aan liefdadigheidsinstellingen of op een milieuvriendelijke manier verwerkt worden. Ook heeft de minister laten weten dit jaar de sector tegemoet te komen door 7 miljoen euro uit het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) vervroegd uit te betalen om liquiditeitstekorten bij bedrijven op te vangen.
Aandringen op snelle openstelling compensatie
LTO Nederland, NFO en het GroentenFruit Huis dringen er bij het Ministerie op aan de nieuwe compensatieregeling die de Europese Commissie presenteerde zo snel mogelijk open te stellen. De organisaties benadrukken dat telers zo snel mogelijk meer duidelijkheid moeten krijgen. Hoewel de instanties tevreden zijn met de maatregel, zijn ze wel teleurgesteld dat de regeling alleen voor directe export geldt. "Het is wel jammer dat de Europese Commissie bij het bepalen van de hoogte van het bedrag uit gaat van de directe export van een lidstaat naar Rusland omdat Nederland ook veel via Litouwen naar Rusland exporteerde," reageert Albert Jan Maat op de site van LTO. Dat er per lidstaat voor 3000 ton extra compensatie komt, vinden LTO, NFO en het GroentenFruit Huis wel positief. De organisaties zien de maatregel als een tijdelijke oplossing om de schade te beperken. Als de markt hersteld is en de prijzen op een redelijk niveau liggen, kunnen telers weer ondernemen.
Kwaliteit Pools fruit moet beter
"Uit het Russische embargo is gebleken dat veel telers slechts gericht waren op de export van appelen naar dit land. Een groot deel bestaat uit Idared. Dit ras kan niet worden verkocht op andere markten", zegt professor Edward Makosz, voorzitter van de Ontwikkeling Vereniging van Karlovy Orchards. De professor geeft toe dat het embargo, opgelegd door Rusland, zal resulteren in verlies voor veel appelproducenten in het land. "Jarenlang zijn er waarschuwingen uitgevaardigd over de noodzaak om de kwaliteit van het fruit te verbeteren," legt Makosz uit. "Maar veel appeltelers, die zich voornamelijk op de export naar Rusland focussen, zagen geen reden voor verandering. Zij beweren dat het te duur is."
Volgens Makosz hebben de Russische beperkingen niet alleen geresulteerd in een sterker bewustzijn over de noodzaak tot verbetering; ze hebben ook geleid tot een grotere integratie van de telers. De Poolse appelproductie van dit jaar zal oplopen tot minstens 3,5 miljoen ton (in vergelijking met 3 miljoen ton van afgelopen jaar). Op de Europese markten kan een aanzienlijk deel van de appelen geen bestemming vinden.
Met het oog op de hoge productie van de appelen in vele landen van West Europa, zal Polen het beschouwen als een groot succes als ze er in slagen 300-350.000 ton te exporteren, gelooft Makosz. Vanuit zijn oogpunt zal een deel van de productie moeten worden verwerkt tot biogas en cider. De situatie zal verslechteren voor 60% van de producenten. Tot half september varieerde de aankoopprijs van industriële appelen tussen 3 en 5 cent per kilo, terwijl dit in de voorafgaande jaren varieerde tussen 12 en 15 cent.
Meer export Egypte
De Russische ambassadeur heeft tijdens een ontmoeting met de Egyptische minister van Landbouw een lijst producten overhandigd die Rusland wil importeren uit het Noord-Afrikaanse land. Op de lijst staan meer dan 60 landbouwproducten, waaronder de volgende groenten en fruit: citrus, perzik, druiven, granaatappel, dadel, guave, aubergine, uien, aardappelen, knoflook, meloenen, artisjok, bonen, aardbeien, broccoli, kool, sla, waterkers, komkommers, wortelen, peterselie, prei, selderij, kruiden, paprika en tomaten.
Rusland wil import uit Tunesië
De Russische regering wijst op de mogelijkheden voor Tunesische exporteurs na de boycot. Rusland wil de import uit het land verhogen met onder andere groenten en fruit. Daarbij wordt het potentieel van de Russische markt onderstreept: tweede grootste fruitimporteur en vierde voor groenten wereldwijd.
Omsk investeert in logistiek centrum en teelt
De regio Omsk investeert in een logistiek centrum en agrarische productie, daarmee moet de regio jaarrond de bevolking kunnen voeden. Het complex heeft een oppervlakte van 4000 m2 en moet dagelijks 100MT groenten en fruit per dag kunnen verwerken. Voor dit jaar wil het centrum 50.000MT groenten en fruit vermarkten. Volgens de regionale regering is Omsk voor 93% zelfvoorzienend en ligt de grootste uitdaging in de distributie van de producten. In het complex zijn ook import-producten te vinden, zo zijn er bijvoorbeeld rijpcellen voor bananen gebouwd. De opslagcapaciteit van het complex staat op 1,5 miljoen MT. Daarnaast moet er een tomatenkas gebouwd worden met een oppervlakte van 3 ha.
Supermarkten haalden tot 10% omzet uit boycotproducten
De grote Russische supermarkten, waaronder X5, OK, Dixy en Lenta hebben cijfers gepubliceerd over het aandeel van de geboycotte producten in de omzet van 2013. Gemiddeld zijn deze producten goed voor 4-8% met een maximum van 10%. Groenten en fruit was volgens de retailers het makkelijkst te vervangen. De retailers zijn uitgeweken naar groenten en fruit uit bijvoorbeeld Turkije, Macedonië en Servië of Russische regio's als Krasnodar en Stavropol. Wel bekennen de supermarkten dat de kwaliteit niet altijd even goed is.
De Russische minister houdt ondertussen rekening met een inflatie op voedingsmiddelen van 12-13%, dat was eerst 7,2-7,4%. De boycot heeft vooral effect voor niet-seizoensproducten. Van de 1,8 miljoen MT niet-seizoensproducten, werd 1 miljoen MT geïmporteerd.
Regering Rostov optimistisch
De regering van regio Rostov is optimistisch over het potentieel van de regio. Volgens de gouverneur kan de regio agrarische producten leveren voor de lokale en binnenlandse markt. De agrarische sector is groot in de regio, van het Bruto Regionaal Product is 13% afkomstig van landbouw. Jaarlijks groeit de sector. Dit jaar zou de index al op 124% staan.
Bonduelle ook getroffen door boycot
De handelsboycot van Rusland remt de groei van conservenfabrikant Bonduelle. Omdat de fabrieken van Bonduelle in Polen staan, wil het bedrijf nu de diepvriesproducten in Rusland promoten. Daarbij heeft Bonduelle nog geen plannen om een nieuwe fabriek in Rusland te openen. Bonduelle wordt in Rusland vertegenwoordigd door LLC Bonduelle Kuban, met twee fabrieken in Kuban. Het bedrijf heeft een gemiddelde groei van 10.000MT per jaar. Het marktaandeel van conserven in Rusland is ongeveer 45,9%.
Meer handel Oezbekistan-Rusland
Oezbekistan zal volgens verwachtingen in 2016 de export van groenten en fruit naar Rusland verdubbelen naar 500.000MT. Volgens de officiële cijfers exporteerde het land vorig jaar 200.000MT, goed voor 300 miljoen dollar. Dit jaar zal de export groeien met 50-70.000MT naar ongeveer 400 miljoen dollar. Ongeveer 80% van de groenten en fruit export van Oezbekistan gaat naar Rusland.
De geteelde volumes groenten en fruit in Oezbekistan zijn het afgelopen jaar gegroeid met 8,4% naar 10,6 miljoen MT.
Russische analyse: we kunnen zonder import
De Russische website rusbiznews.com publiceerde een analyse van de situatie in de regio Sverdlovsk, in midden-Rusland. Voor groenten en fruit is de conclusie dat de regio zelfvoorzienend is, maar dat er wel problemen zijn met zaden en pootgoed. De aardappeltelers in de regio verkiezen bijvoorbeeld Nederlands of Duits pootgoed, waarmee 70% van de velden gepoot wordt. Dit pootgoed is beter bestand tegen het klimaat in de Oeral en hebben een hogere opbrengst. Russische veredelaars zeggen een ras te hebben met een opbrengst van 60 ton/ha, dat zou beter zijn dan de Europese rassen. Probleem is dat de veredelaars niet op commerciële schaal kunnen leveren. En dat is ook de conclusie van de analyse: Rusland kan zonder Europese producten, maar er zijn technische en organisatorische uitdagingen.
Spar opent nieuwe winkels in Rusland
Eind september werd in de Russische stad Biejsk de eerste Spar van de stad geopend. Het wordt een 'Express' winkel; een snelle servicewinkel met een oppervlakte van 100-200 vierkante meter. In december zal een tweede Spar worden geopend in Barnaul. Dit zal een "EUROSPAR" zijn met een winkeloppervlakte van 1000-3000 vierkante meter. De keten mag in deze winkels ook het merk Spar gebruiken op producten als granen, conserven, kruiden, chocolade.
Spar International is de grootste retailer ter wereld met een totale omzet van meer dan 27 miljard euro per jaar. Spar heeft meer dan 15.000 winkels in 34 landen (vooral in Europa, maar ook in Zuid-Afrika, Australië, Argentinië). Rusland heeft meer dan 300 winkels in veel steden in het hele land.