Poolse tomatenteelt volop in ontwikkeling

Tomaat is altijd al een zeer belangrijk gewas geweest binnen de Poolse tuinbouw. Lange tijd werd er nog in de grond geteeld, zowel in kassen als in tunnels, maar vanaf de jaren '90 maakt de tomatenteelt een flinke professionaliseringsslag. Het teeltniveau stijgt en het assortiment verbreedt zich, waarbij de vleestomaat nog altijd de standaard is.

Vanaf de jaren '70 werd de Poolse tomatenteelt gedomineerd door twee typen bedrijven. Aan de ene kant waren er de relatief kleine, private bedrijven – van een paar honderd tot een paar duizend m2 –, aan de andere kant waren er grote staatsbedrijven, met een omvang tot meer dan 30 hectare. Het totale areaal bedekte tomatenteelt bedroeg op een gegeven moment ongeveer 2500 hectare en werd volledig ingenomen door vleestomaat. "Halverwege de jaren '90 werden er moderne teelttechnieken geïntroduceerd", vertelt Pawel Strauchmann, crop specialist tomaat voor Rijk Zwaan in Polen. "De kassen werden van een beter niveau, steenwol werd ontdekt en het aantal professionele zelfstandige bedrijven steeg snel. De staatsbedrijven verdwenen in korte tijd volledig van de kaart."

Ander klimaat
Bij de ontwikkeling van de Poolse tomatenteelt is optimaal gebruik gemaakt van de kennis uit Nederland en België, vooral als het om technische ontwikkeling gaat. Maar van kopiëren is volgens Pawel geen sprake. "In Polen heerst vooral een continentaal klimaat. Dat betekent dat er van december tot en met februari sprake kan zijn van zware sneeuwval en extreem lage temperaturen, tot wel 30 °C onder nul. En dat bij een beperkte isolatie en een instraling die overdag tussen de 100 en 150 joules ligt. In de zomer kan sprake zijn van hoge temperaturen in combinatie met een lage luchtvochtigheid; zelfs onder de 20 procent. Het is dan ook niet zo vreemd dat de teeltwijze en de periode waarin wordt geteeld afwijken van wat gebruikelijk is in Nederland. Net als de types overigens, want nog steeds is vleestomaat hier veruit favoriet."



Opkomst roze tomaat
Op dit moment beslaat de 'hightech' tomatenteelt in Polen ongeveer 1.100 hectare, waarbij het voor ongeveer 80 procent gaat om vleestomaat. Het gemiddeld vruchtgewicht hiervan bedraagt tussen de 150 en 250 gram en de tomaten worden los geoogst en verkocht in dozen van 6 kilo. "De laatste jaren is ook de roze vleestomaat in opkomst", vertelt Pawel. "Dit jaar maakt dit type al ongeveer 10 procent uit van het totale areaal. Steeds meer telers zijn enthousiast over dit type en daar zijn goede redenen voor. Niet alleen levert dit type tijdens het seizoen bijna twee keer zo hoge verkoopprijzen op, ook is de roze tomaat erg populair bij de Russische consument. Dat zorgt ervoor dat de export ervan snel stijgt." Naast vleestomaat wordt er ook nog op ongeveer 70 hectare grove trostomaat geteeld. De rest van het areaal bestaat uit specialties als cherry-, cocktail- en pruimtomaat. "In totaal produceert Polen ongeveer 450 ton tomaten per jaar, waarvan 25 procent wordt geëxporteerd, met name naar Oost-Europa en Rusland."

Moeilijk seizoen
De meeste Poolse tomatentelers planten tussen half december en half januari. Het meest gebruikelijk is een geënte en getopte plant en een stengeldichtheid van 2,5 stengels per m2. In de zomer wordt vervolgens een extra stengel bijgehouden, waarmee uiteindelijk een dichtheid van 3 tot 3,2 stengels per m2 ontstaat. In verband met de slechte isolatie van de kassen en de steeds hogere stookkosten wordt de teelt vervolgens eind oktober of begin november beëindigd. Gemiddeld hebben telers dan een productie van 52 tot 55 kilo per m2 gehaald, tot 60 kilo met grove vleestomaten. "Afgelopen seizoen is relatief moeilijk geweest", weet Pawel. "Tot april hadden we te maken met winterse omstandigheden, met lage lichtcijfers en lage temperaturen. Dat zorgde voor een lagere opbrengst en een vertraging in de oogst van 10 tot 14 dagen. Telers schatten in dat de opbrengst 2 tot 3 kilo onder die van vorig seizoen ligt, waarbij de prijzen ook nog eens 10 tot 15 procent lager liggen."

Bron: Seeds & Sharing
Rijk Zwaan
www.rijkzwaan.nl