RedStar en Looye: zeker niet de laatste tomatenfusie

Tholen - Gisteren kondigden RedStar en Looye Kwekers aan te gaan fuseren. Het is daarmee het nieuws van de week in de Nederlandse tomatensector. Door de fusie groeit Looye in één klap uit tot grote speler in Nederland met een areaal dat richting de 150 hectare gaat. De twee bedrijven richten zich al langere tijd op smaaktomaten en staan voor een gecombineerde omzet van 180 miljoen euro.

De afgelopen decennia heeft de Nederlandse tuinbouw te maken met sterke schaalvergroting. In twintig jaar tijd is de gemiddelde grootte van een tomatenbedrijf gegroeid van 1,8 hectare in 2000 naar ruim 7 hectare in 2018. Dat blijkt uit de meest recente CBS-cijfers.

In hun aankondiging noemen de twee tomatenbedrijven als belangrijkste reden voor de fusie die schaalvergroting die zowel plaatsvindt aan de zijde van de aanbieders als aan de zijde van de afnemers. In die veranderende markt willen de twee bedrijven met hun merken hun positie blijven versterken en daarmee een zelfstandige positie behouden als 'bedrijf van families'.

Richard Schouten, directeur van GroentenFruit Huis vindt de fusie een goede ontwikkeling. "We zien dat twee zelfstandige familiebedrijven die zelf de regie hebben over hun afzet, de krachten bundelen en hun assortiment samenvoegen om zo een antwoord te kunnen geven op de toegenomen schaalgrootte. Op die manier blijven ze interessant voor inkopende partijen en kunnen ze hun marktpositie verbeteren."

Ook Jan de Ruyter, sector banker plantaardige sectoren bij ABN AMRO vindt het een logische ontwikkeling. "We zien ook in het buitenland dat de schaalvergroting doorzet." De keuze van Looye en Redstar voor elkaar snapt hij ook. "Deze partijen hebben aangetoond dat ze sterk zijn op het gebied van smaak. Ze werken met eigen rassen en ontwikkelen zelf merken. Daarmee opereren ze in een onderscheidend segment."

De fusie is volgens Sjaak van der Tak van LTO Glaskracht van 'essentiële betekenis' voor de Nederlandse positie op de wereldmarkt. "De recente fusies zijn nieuwe antwoorden op internationale marktomstandigheden, 'license to produce' en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals duurzaam telen, klimaat & energie, gezond gewas en professioneel ondernemerschap."

RedStar en Looye Kwekers zijn niet de eersten die besluiten samen verder te gaan. In 2016 besloten tomatengiganten Agro Care en Kesgro al de handen ineen te slaan. Sindsdien vormen zij een bedrijf van meer dan 150 hectare. Dit jaar kondigden De Kabel en Schenkeveld ook een fusie aan. Vanaf 1 januari 2019 vormen zijn een bedrijf van 58 hectare.

Zowel De Kabel als Schenkeveld zijn lid van Prominent. De telersvereniging zet in op schaalvergroting, omdat de huidige gemiddelde bedrijfsgrootte van 10 hectare volgens de telersvereniging niet genoeg is om concurrerend te blijven in het retailsegment. Prominent ziet voor hun leden drie opties: een teler groeit zelf door, hij fuseert met collega-telers of hij kiest ervoor zijn bedrijf in te brengen bij een vereniging. Onlangs koos Mondial Group (29 hectare) voor die laatste optie. Prominent groeit hiermee naar 418 hectare.

Fuseren of nieuwbouwen?
Jan (ABN AMRO) vraagt ondernemers met uitbreidingsplannen vaak of ze nieuw willen bouwen, of gelijkgestemden kunnen vinden om samen mee verder te gaan. Fuseren heeft in eerste instantie meestal niet de voorkeur. "De meeste bedrijven denken aan nieuwbouw, om zelf de regie in handen te houden. Maar als je elkaar kunt vinden qua visie en bedrijfsvoering, is fuseren een mooie manier om schaalgrootte te verkrijgen in een sector waarin grote partijen aan de afzetkant de dienst uitmaken. Op deze manier kun je in de markt je stempel drukken. Ook als het gaat om toekomstige investeringen en verduurzaming heb je schaalgrootte nodig om stappen te zetten."

Datzelfde geldt voor kleinere bedrijven: schaalgrootte is nodig. Richard (GroentenFruit Huis) verwacht niet direct dat de recente fusies gevolgen zullen hebben voor de 'kleinere' telers. "Kleinere bedrijven zijn over het algemeen georganiseerd in telersverenigingen die de afzet voor hun rekening nemen voor hun leden en daarmee ook de krachten van de kleinere ondernemers bundelen richting inkopende partijen."

Jan de Ruyter kijkt ook naar de telersverenigingen. "Voor telersverenigingen ligt een grote rol om vanuit de breedte structuur in de sector aan te brengen. Productontwikkeling en verduurzaming zijn voor de toekomst belangrijke onderwerpen. Voor bedrijven die niet in deze fusieslag meekunnen, is het belangrijk om te zorgen dat ze ook op dit vlak blijven ontwikkelen. Smaak, gezondheid, inhoudsstoffen, maar ook verduurzaming met bijvoorbeeld warmtenetten en geothermie – het zijn allemaal troeven voor de toekomst. Die rol kan een telersvereniging vervullen."

Fuseren is dan ook geen 'verplichting'. Sjaak: "Er is zeker toekomst voor grote en kleinere telers. Het gaat immers ook om kwaliteit en 'niche' producten, een sterke afzetpositie en toegevoegde waarde die bedrijven onderscheidend maken. Fuseren is ondergeschikt hieraan."