Tholen - Stan Fijnaut woontal ruim 22 jaar in Griekenland en is tot op heden werkzaam als Export Managerbij Hortiland. Hortiland is in 1992 in Nederland opgericht en de kernactiviteitis het leveren van hybride zaden en plantennutriënten aan de professionelegroententeler. Volgens Stan is de Griekse teelt kleinschalig. Griekenlandtelt ongeveer 860.000 teeltbedrijven met een gemiddelde bedrijfsgrootte van ca.5 hectare. Daarnaast is 12,6% van de beroepsbevolking werkzaam in de agrarischesector. Dit is erg hoog in vergelijking met Nederland waar 1,2% van deberoepsbevolking in de agrarische sector werkzaam is. "Niet alleen detelers hebben last van de gevolgen van de crisis. Ook de leveranciers vanzaden, kunstmest en bestrijdingsmiddelen voelen de rechtstreekse gevolgen vande crisis. Zo is door het krimpende areaal en verminderde bemesting engewasbescherming de omzet van deze bedrijven gedaald. Een voorbeeld hiervan is het kunstmestgebruik over de laatste 6 jaar die met ongeveer 20% isgedaald".
Stan op bezoek in China
Door de crisisbetalen Grieken volgens Stan de hoofdprijs voor groenten en fruit."Meer dan de helft van de consumenten gelooft dat producten van eigen bodemsuperieur zijn aan importproducten. Toch heeft de crisis de consumentgedwongen om meer prijsbewust inkopen te doen, want de importproductenkunnen nog wel eens goedkoper zijn dan de producten van eigen bodem. Op ditmoment hebben grote supermarktketens in Griekenland meer dan de helft van deretailmarkt in handen en er wordt verwacht dat dit verder zal groeien. De groeivan de grote moderne winkelketens heeft ook gevolgen voor de Griekse landbouw.Deze winkelketens stellen vaak hoge eisen zoals volume, kwaliteit,traceerbaarheid en betrouwbare levering. De verouderde landbouw van Griekenlandheeft moeite om aan deze eisen te voldoen. Dit terwijl Griekenland alles in huisheeft om een internationaal succesvolle landbouw- en voedselsector teontwikkelen."
Stan (rechts) op de Agrotica Beurs in Thessaloniki
Tijdens definanciële crisis is Griekenland erg hard geraakt en heeft hierbij veelhulp nodig gehad van de andere Europese lidstaten. De afgelopen 3 jaar isGriekenland hard bezig geweest met hervormingen en bezuinigingen om zo tevoldoen aan de eisen van de Trojka (EU, IMF en ECB). "Hoewel er voortgangwordt geboekt, blijft de situatie voor de gemiddelde belastingbetaler inGriekenland moeilijk. De werkloosheid is nog steeds hoog, de schuld vanparticulieren en bedrijven aan banken en aan de overheid is nog extreem hoog,de belastingdruk is hoog en veel getalenteerde jongeren vertrekken naar hetbuitenland in de hoop op een betere toekomst. Ook voor het bedrijfsleven is hetmoeilijk om normaal te blijven functioneren door de erg hoge belastingen en eengebrek aan kredietvoorzieningen. In de land- en tuinbouwsector is de situatievergelijkbaar met het algemene bedrijfsleven. Nieuwe investeringen zijnmoeilijk en daarbij komt nog dat de Europese landbouwsubsidies geleidelijkworden afgebouwd en de sector zelf levensvatbaar moet worden. Deze uitdagingenbrengen onrust voor de traditionele land- en tuinbouw, die gedeeltelijkgebaseerd is op subsidies en niet voldoende gemoderniseerd is om de nieuweuitdagingen van de toekomst aan te kunnen.
De punten, waarop deontwikkeling van de Griekse agrarische sector vastloopt, zijn voornamelijk deoverheid en de telers zelf. Griekenland heeft moeite om de versnipperdeagrarische sector te verenigen. De agrarische sector bestaat uit veel kleinebedrijven. Deze hebben niet het kapitaal om grote investeringen te financieren.Terwijl innovaties wel nodig zijn om bij te blijven in de modernisering van delandbouw en mee te doen met de wereldwijde schaalvergroting. Daarnaast mistGriekenland de knowhow om deze modernisering te realiseren en durft de ouderegeneratie telers vaak geen risico te nemen en blijven ze bij oudeteeltgewoonten. "De regering probeert de sector een nieuwe stimulans tegeven en subsidieert jonge telers en vernieuwingen van materiaal, maar deeffecten zijn nog niet waar te nemen op grote schaal. Er wordt veel gesprokenover innovatie, branding en export maar slechts weinig tuinders hebben hier totnu toe profijt van gezien. De grote verandering zal vanuit de tuinders enlandbouwers zelf moeten komen, niet alleen van subsidies ofoverheidsondersteuning. Er is een beter economisch klimaat, nieuwe energie enmotivatie nodig om uit de huidige negatieve situatie te komen. De Griekse land-en tuinbouw sector moet meer extrovert worden en de voordelen die het heeft(geografische positie, klimaat, grote bevolkingsgroep die in de land entuinbouw actief is, lagere productiekosten t.o.v. noordelijker landen) beterbenutten".
Er zijn gelukkigwel een aantal lichtpuntjes en uitzonderingen op de negatieve situatie en datmerkt Stan ook. "Hoewel de prijzen van AGF in 2017 laag waren op olijven,olijfolie en nog een paar producten na, is er een trend van nieuwe teelten(kruiden, superfood, granaatappelen en oliehoudende gewassen) en ook naarteelttechnieken die een nieuwe impuls zouden kunnen geven. Een andere positieveontwikkeling is dat het toerisme de laatste 3 jaar hard is gegroeid (25 miljoentoeristen in 2017!), waardoor de binnenlandse consumptie van AGF in de periodevan april tot en met september stijgende was".
Voor meer informatie:
Stan Fijnaut
sfijnaut@yahoo.com