Colombia oogst meer bananen in 2017
Met een productie van 97,8 miljoen dozen (20 kilo per doos) in 2017 staat het land op de vijfde plaats in de wereldranglijst grootste bananenproducenten. Het volume steeg met 4,7% ten opzichte van 2016 en was het beste volume sinds 2008. De hogere productie was vooral mogelijk doordat er geen arbeidsconflicten waren. In 2016 stond het volume op 93,4 miljoen dozen. Het recordjaar was 2008 met 100,1 miljoen dozen.
De export kwam uit op 850 miljoen dollar, een stijging van 4,7% ten opzichte van de 811,6 miljoen een jaar eerder. Het areaal steeg vorig jaar met 3,8% naar 49.146 hectare. Europa was de grootste afnemer, goed voor 76% van de export, gevolgd door de VS met 16%.
Ecuador: 'perfect storm' houdt aan
De bananenmarkt werd begin dit jaar omschreven als een 'perfect storm' waarbij de combinatie van een lage productie in alle grote productiegebieden samenvalt met maanden met een goede vraag uit de exportgebieden. Die situatie is volgens een handelaar nog niet veranderd. De prijzen op de spotmarkten zijn extreem hoog. Volgens sommige Europese importeurs worden contracten zelfs verbroken door telers om te profiteren van de hoge prijzen op de spotmarkt. Naar verwachting trekt het volume vanaf april weer aan, maar een handelaar vertelt dat er dan ook direct weer overschotten dreigen. De grote aanvoer uit de Latijns-Amerikaanse landen valt nagenoeg samen met de zomermaanden in Europa en Rusland. Dat zijn traditioneel de maanden met een kleine vraag uit deze exportmarkten. Er wordt ook gewerkt aan nieuwe markten. Een handelaar noemt Iran, Irak, Qatar, Oman, Algerije en andere landen in het Midden-Oosten als potentiële markten.
Bolivia exporteert vooral naar buurlanden
Ten opzichte van 2016 steeg de export vorig jaar tot 39 miljoen dollar. Daarvoor werden 6,5 miljoen dozen (22 kilo) geëxporteerd. Het grootste deel van de bananen werd afgezet naar Argentinië (90%), Uruguay (7%), Chili (2%) en =Peru (1%). Een jaar eerder werden 35 miljoen dozen geëxporteerd. Die extra inkomsten komen vooral ten goede aan de pakweg 1.300 mensen in de tropische regio Cochabamba die afhankelijk zijn van de bananenteelt. Dit jaar werden echter enkele schades gemeld aan de plantages door regen. De telers hopen dat in het tweede halfjaar te compenseren. Volgens rapporten heeft de hevige regen 500 hectare beschadigd. Naar verwachting zal de aanvoer van deze percelen tussen augustus en december weer aantrekken. Om in de toekomst schade te voorkomen wordt er met hulp van de regering gewerkt aan drainagesystemen.
Peruaanse export +25% dit jaar
Voor het komende jaar verwacht het land 10.400 containers met bananen te exporteren. Dat komt neer op pakweg 200 containers per week. Dat is 25% meer dan vorig jaar toen 8.320 containers (160 containers per week) verscheept werden. Die stijging is mogelijk doordat de sector hersteld is van de gevolgen van El Nino. De belangrijkste markten voor Peru zijn de VS, Duitsland, Nederland, België, Rusland en Japan. Daarnaast wordt de export naar Azië, vooral China en Taiwan, opgezet. Voor de toekomst moet er werk gemaakt worden van de irrigatie. Momenteel wordt elke twee maanden geïrrigeerd, maar om de productie te vergroten zou dat opgeschroefd moeten worden naar elke 20 dagen.
Brazilië: geen interesse in export
Vanuit Brazilië is er weinig interesse in export van bananen, ondanks de hoge prijzen op de spotmarkt. Een handelaar vertelt tevreden te zijn met de huidige afzet en aangezien de binnenlandse prijzen gelijk zijn aan de exportprijzen is er geen drang om te exporteren. In een normale markt worden de bananen uit andere landen op het continent soms tegen zulke lage prijzen in de markt gezet, dat Brazilië niet kan concurreren. De Cavendish is nog altijd het meest geteelde ras, al wordt er veel gepraat over de Prata, een lokaal ras.
Jamaica verloor positie op de wereldmarkt
Tussen 1970 en 2000 resulteerde de groei van de bananensector in economische welvaart en stabiliteit. Dat veranderde toen net voor de millenniumwisseling de EU het vrijhandelsakkoord met de ACP-landen aanpaste. In plaats van belastingvrije export werd een tarief van 176 euro voor een ton bananen ingesteld. De nieuwe regels zouden vanaf 2006 ingaan. Jamaica slaagde er niet in om het mechanisme aan te passen en de export, goed voor 30 miljoen dollar uit 34.000 ton bananen, op peil te houden. Voor 2016 stond de export op 412 ton, een schim van het volume tien jaar daarvoor. Het akkoord met de EU loopt tot 2020, wat Jamaica nog 2 jaar geeft om een mechanisme op te tuigen waarmee exportvolumes geteeld kunnen worden.
Canada: kleinere aanvoer Fairtrade bananen
Door de koele temperatuur in Mexico staat de aanvoer van Fairtrade bananen onder druk. Volgens een handelaar is de aanvoer "makkelijk" gehalveerd. Door de aanhoudende kou in Colima, Mexico, is de aanvoer beperkt en kleinere maten. Een handelaar vertelt dat zijn Mexicaanse leverancier het aantal transporten heeft moeten verminderen. De hele markt zit in hetzelfde schuitje, maar de vraag blijft nagenoeg stabiel. "Hoewel de vraag stabiel is, wordt de bereidheid om te betalen niet groter," beklaagt een handelaar zich om de lage prijs in het supermarktschap.
De markt voor Fairtrade bananen in Canada groeit, maar is nog beperkt. Van de 569.000 ton bananen die ingevoerd worden, is minder dan 2% Fairtrade gecertificeerd. Aangezien de temperatuur in Mexico weer is opgekrabbeld, verwacht de handelaar dat de aanvoer dan ook zal aantrekken.
Australische prijzen hoog door lage aanvoer
Door een lagere aanvoer in januari en februari bevinden de telers zich in een winstgevende situatie. In de komende maanden moet de aanvoer zich herstellen. Het natte weer heeft geen directe gevolgen voor de productie, de hitte daarentegen zou de productie in een aantal regio's wel kunnen beïnvloeden.
Op 24 januari bevestigde Biosecurity Queensland dat een plant die eerder die maand met symptomen van TR4 was aangetroffen op een plantage in het noorden van Queensland inderdaad besmet is. Dat was het derde geval van TR4 in Queensland sinds 2015. Een week nadat de besmetting werd aangetroffen was de teler weer in bedrijf. De teler werkte nauw samen met Biosecurity Queensland om alle veiligheidsmaatregelen in acht te nemen.
Israël: stabiele prijzen en aanvoer door lokale productie
Tekorten door een kleinere aanvoer uit Latijns-Amerika gaan aan de Israëlische markt voorbij. Het land is nagenoeg zelfvoorzienend. De lokale productie is de afgelopen jaren een stabiel, net als de prijs die rond de 2 euro per kilo schommelt.
Het land heeft traditioneel een robuuste bananenmarkt, met een grote vraag. Gemiddeld consumeert een Israëliër 30% meer bananen dan een Europeaan. De afgelopen twee jaar hebben telers het areaal uitgebreid om de groeiende vraag te kunnen bijbenen. Daarnaast worden betere teelttechnieken gebruikt. Tegenwoordig is de sector goed ontwikkeld om de binnenlandse markt te voorzien en wordt er zelfs voorzichtig naar export gekeken.
De mogelijkheden voor export zijn echter beperkt. Er wordt wat afgezet in Jordanië en in tijden van tekorten is Europa een aantrekkelijke markt. De focus voor de export ligt op de biologische bananen, omdat die markt groeit en de concurrentie minder heftig is. Er zijn nog wel aanzienlijke investeringen nodig voor de telers om aan de hoge eisen van de biologische bananen in Europa te kunnen voldoen. Alleen de grote telers voldoen op dit moment aan die eisen. Daarnaast is nog te onzeker of het een lucratieve markt zal zijn.
Meer Canarische bananen, meer exportmarkten gezocht
De verkoopcijfers van de Canarische bananen breken voor het begin van dit jaar records. Er werd 51,2 miljoen kilo verkocht op het Iberisch schiereiland, de Balearen en andere bestemmingen. Ook de productiecijfers laten een stijgende lijn zien van 21% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Dat komt overeen met 12 miljoen kilo bananen meer dan in 2017. Geconfronteerd met deze onverwachte groei, spant de sector zich in om de vraag naar de bananen te laten stijgen. Er werd 8 miljoen kilo meer geëxporteerd dan in dezelfde periode vorig jaar, wat een groei van 16% is.
De veranderingen in de weerspatronen resulteren in een steeds grotere productie. Dat levert een uitdaging op voor de sector. "Er moet geïnvesteerd worden in promotie en het vinden van nieuwe markten om dit grotere volume op te nemen," aldus een vooraanstaande handelaar. Het meest waarschijnlijk is dat de productievolumes dit jaar vergelijkbaar zullen zijn met de volumes van vorig jaar. Dat betekent een groter volume dan in voorgaande jaren. De totale productie ligt de laatste tijd rond de 430 miljoen kilo waarvan 390 miljoen kilo op het Iberische schiereiland en op de Balearen verkocht wordt. Daarnaast wordt 38 miljoen kilo op de Canarische eilanden vermarkt. Volgens de officiële cijfers hadden de Canarische bananen een marktaandeel op de Spaanse markt van 73,6% in januari.
Italië: hoge prijzen niet doorberekend
Er is een groot verschil tussen de prijzen in Latijns-Amerika en de prijzen in Europa. Een Italiaanse exporteur vertelt dat er veel Russische handelaren actief zijn op de markt in Ecuador en dat exporteurs zich focussen op de Arabische markt. Volgens de handelaar stonden de prijzen vorige week op 17 tot 18 dollar FOB, maar brachten de bananen in Europa niet meer dan 16 dollar op. "Daarom zie je weinig bananen uit Ecuador in Italië," verklaart een handelaar. Voor Italiaanse importeurs is het dit jaar een zoektocht naar volumes. Mexico en Colombia worden genoemd, import uit Costa Rica moest gestaakt worden vanwege overstromingen.
Nederland: Bananenprijs op hoogste niveau in decennia
Al enkele weken is de bananenmarkt behoorlijk heet. Men spreekt van de hoogste prijzen in decennia. Er worden zelfs groen-prijzen van 18 euro genoemd. Het koude, droge weer is echter prima voor de bananenconsumptie, waardoor de supermarktverkopen goed door blijven lopen. Op de vrije markt beperkt de hoge prijs wel de verkoop. De eerste weken van het jaar zijn altijd goed voor de bananenverkoop, maar deze hoge prijzen zijn wel extreem. Waar andere jaren de Carnaval en Krokusvakantie nog wel eens verstorend werkten, is daar dit jaar geen sprake van. De bananenaanvoer vanuit Latijns-Amerika is beperkt. De producties zijn niet optimaal en daarnaast zijn er regelmatig vertraagde boten door de stormen. Pas na week 12 zal de aanvoer naar verwachting weer meer op niveau zijn
Duitse supermarktprijzen laag, spotprijzen extreem hoog
De vaste jaarprijzen die de bananenimporteurs momenteel voor de retail kunnen rekenen liggen behoorlijk laag. De spotprijzen die men de producenten betaalt, liggen daarentegen een stuk hoger. De vraag is erg groot en landen als Rusland en de Balkan zijn niet te beroerd om de hoge spotprijzen neer te tellen. De toevoer richting West-Europa is hierdoor behoorlijk begrensd. Costa Rica was problematisch vanwege overstromingen en Honduras eveneens wegens de politieke situatie.
Ecuador, Peru en Colombia zijn daarnaast de belangrijkste productielanden. Vraag en aanbod lopen dus behoorlijk uiteen, ongeacht het land van herkomst. Daarnaast zijn de verschepingen momenteel regelmatig 3-4 dagen te laat. Ook spreken sommige handelaren van een ratio van 80 procent die op mogelijke drugssmokkel wordt gecontroleerd. Daardoor loopt de vertraging nog verder op.
De vooruitzichten voor de komende twee maanden zijn eveneens verre van positief. Biologische bananen zijn de laatste jaren zeer in opkomst. Baby-bananen blijven echter een nicheproduct in de Duitse retail. Enkel bij de grote ketens zoals Rewe, Penny en Edeka duiken de baby-bananen her en der op.
Frankrijk: biologisch en Fairtrade steeds vaker standaard
In Frankrijk zijn bananen de populairste fruitsoort. Jaarlijks importeert het land zo'n 18 miljoen ton. Een grote retailer stopte vorige maand met de verkoop van conventionele bananen en stapte volledig over op bio en Fairtrade. Deze worden voor dezelfde prijs verkocht als conventionele bananen. Ook werd er deze week een nieuwe banaan voor de Franse markt geïntroduceerd die telers verzekert van een inkomen. Deze bananen zullen voor €0,50 per stuk verkocht gaan worden. De verwachting is dat de duurzame bananen goed zullen aanslaan op de Franse markt, waar biologische en Fairtrade bananen steeds meer de standaard worden.
Polen: bananensegment breidt uit
Door onregelmatig weer en een vervaging van de seizoenen in de aanvoer, maakt het seizoen steeds lastiger te plannen voor importeurs. Toch blijven importeurs positief en komen er nog nieuwe spelers bij. Een importeur introduceerde in februari een babybanaan en een rode banaan. Hoewel beide soorten een niche zijn, is het een interessant segment, betoogt de handelaar. Deze handelaar nam vorig jaar biologische bananen in het assortiment op.