De oosterse fruitvlieg, een uitheemse fruitvlieg die al sinds 2010 in Zuid-Afrika voorkomt, is nu ook voor het eerst in de Westkaap geconstateerd. De afgelopen drie weken werd er wekelijks wel een exemplaar van de Bactrocera dorsalis in één van de vele vallen in de provincie aangetroffen. Alle fruitvliegen werden gevonden in de regio Grabouw waar het perenseizoen in volle gang is en de appelpluk op het punt staat om te beginnen.
De oosterse fruitvlieg (Bactrocera dorsalis). Foto van Nina Parry
De eerste maatregel die genomen werd na het signaleren van de fruitvlieg was het uitvoeren van een onderzoek in een gebied van 5km2 (soms minder groot omdat de regio's niet uit homogene boomgaarden bestaan) rondom de plaats waar de ontdekking gedaan werd om na te gaan in hoeverre de oosterse fruitvlieg zich verspreid heeft. Gelukkig kan de oosterse fruitvlieg geen grote afstanden afleggen. Er werd vastgesteld dat het insect vooralsnog alleen in de regio Grabouw voorkomt, waar inmiddels strenge fytosanitaire maatregelen getroffen zijn. Het gebied is gedurende twaalf weken onder quarantaine geplaatst, (hoewel telers wel een vergunning kunnen krijgen om fruit uit het gebied te vermarkten op voorwaarde dat aan alle fytosanitaire voorschriften is voldaan).
De oosterse fruitvlieg is polyfaag en de vele fruitsoorten die in de Westkaap geteeld worden, komen stuk voor stuk in aanmerking als gastheerplanten. Gezien de naderende citrusoogst is dit een bron van zorg. Boomgaarden worden ontsmet en deze maatregel wordt aangevuld met de steriele mannetjes techniek en eiwit lokaas waarmee zowel mannelijke als vrouwelijke fruitvliegen aangepakt worden. Ook particuliere tuinen worden onder de loep genomen omdat er elders in het land in tuinen onder andere besmette mango's werden aangetroffen die de plaag mogelijk nog verder zouden kunnen verspreiden.
De oosterse fruitvlieg komt inmiddels al veelvuldig voor in subtropische regio's zoals de provincies Mpumalanga. Limpopo en KwaZulu-Natal. Tot nu toe bleef de Westkaap echter gevrijwaard van de plaag. In november vorig jaar breidde het Ministerie van Landbouw, Bosbeheer en Visserij (DAFF) de maatregelen tegen de oosterse fruitvlieg uit naar andere regio's met de bedoeling om beter in te kunnen grijpen nu het insect ook op nieuwe geografische locaties is gesignaleerd.
"De oosterse fruitvlieg blijft graag in de buurt van zijn eten en kan niet ver vliegen. Het is onmogelijk te achterhalen hoe het insect zich naar de Westkaap heeft kunnen verplaatsen," vertelt Jan-Hendrik Venter, manager van Plant Health Early Warning Systems bij DAFF. "Het zou zelfs zo kunnen zijn dat de fruitvlieg meegereisd is in de lunchtrommel van een vrachtwagenchauffeur, wie zal het zeggen. De plaag wordt verspreid door besmet fruit en daarom is een vergunning vereist om fruit van besmette gebieden naar fruitvlieg-vrije regio's te vervoeren. Dit is tevens de reden dat we de maatregelen zo strikt toepassen."
Een val voor fruitvliegen
Het landelijke ministerie werkt nauw samen met de landbouwsector, hetgeen de activiteiten enorm ondersteunt. Jan-Hendrik Venter schat dat er tussen de 1.600 en 1.700 vallen in de West- en Noordkaap zijn geplaatst. Sinds 2006 bestaat er een landelijk signaleringsprogramma en het is één van de strategische doelstellingen van het ministerie om nieuwe fruitvliegen in kaart te brengen omdat het insect zich gemakkelijk vestigt. De focus ligt met name op gebieden waar de oosterse fruitvlieg nog niet gesignaleerd is.
Hugh Campbell van Hortgro Science benadrukt dat het specifieke gebied onder officieel toezicht staat en dat het plan van aanpak dat onder leiding van het DAFF wordt geïmplementeerd, voldoet aan de beginselen van de International Plant Protection Convention. Het doel is om het probleemgebied te isoleren en de bron van besmetting weg te nemen. Het overige deel van de Westkaap is niet aangetast en kan doorgaan met de normale handel. De fruithandel mag voortgezet worden met inachtneming van de geldende aanvullende risicobeperkende procedures."
Voor meer informatie:
Jan-Hendrik Venter
Department of Agriculture, Forestry and Fisheries
Tel: +27 12 319 6384
Email: janhendrikv@daff.gov.za