Nederland: Wat gebeurt er in de tweede seizoenshelft na recordexport in de eerste helft?
Op de Nederlandse exportmarkt sneuvelde ook dit jaar weer het ene na het andere exportrecord. Vanaf de start van het seizoen tot de jaarwisseling werd een volume van maar liefst 680.000 ton Hollandse uien geëxporteerd, grotendeels naar Afrika. Exportweken van 35.000 ton zijn geen uitzonderingen meer. Hiermee gaat het kleine Nederland weer richting een 20% exportaandeel op de wereldmarkt. De grote vraag is wel waar de exporteurs in het tweede gedeelte, na het wegvallen van Afrikaanse markten de resterende half miljoen ton naartoe moeten exporteren. Brazilië begon afgelopen week voorzichtig te vragen, maar deze markt is ook hard nodig om het grote volume uien verkocht te krijgen. De kwaliteitsverschillen worden momenteel groter. In tegenstelling tot vorig jaar zijn de prijzen bij de boer licht gestegen de laatste tijd. Voor een gemiddelde kwaliteit wordt momenteel 8 à 9 cent betaald. Het klopt dat er ook al mooiere prijzen zijn gemaakt maar dat geldt alleen voor levering op termijn en voor bovengemiddelde grofte en kleur. En die partijen zijn in de minderheid. De baalprijs bij de exporteurs staat echter nog altijd onder druk en met name voor de kleine maten zien de verpakkers en exporteurs het somber in.
België: rustige markt
Volgens een handelaar, die zich vooral richt op de detaillisten, is er momenteel niet veel vraag en aanbod. Eigenlijk ligt de markt een beetje stil. Hij verklaart dit door de kou die uitblijft. Om mensen uien te laten consumeren, is winterweer nodig. Een grotere partij in de markt vult aan dat er meer dan genoeg uien beschikbaar zijn, waardoor er meer aanbod dan afzet is. Vooral de grote uien zijn in vraag, terwijl dat volume beperkt is. De kleine maten zijn bestemd voor de export.
Franse uienmarkt "ligt stil"
"De uien liggen zo goed als stil," omschrijft een handelaar de situatie. Er is bijna geen markt. Iedereen vraagt om grove uien (60-80), maar juist deze kalibers zijn er niet. Naar de kleinere vraagt bijna niemand en deze zijn er juist in overvloed. Daardoor zijn de kleine maten goedkoop (8 tot 9 cent per kilo) en zijn bestemd voor de export. De 60-80 uien zijn 22 tot 23 cent per kilo.
Duitsland: grote aanvoer resulteert in lage prijzen
De uienmarkt in Duitsland is momenteel relatief stabiel. Vooral het aanbod van Duitse uien is dit jaar behoorlijk groot, waardoor het prijsniveau momenteel aan de lage kant is. Dit geldt volgens de handelaren ook voor de import uit Nederland. De producten uit Zuid-Europa en Oostenrijk zijn daarentegen al een aantal maanden zeer prijzig.
Qua populariteit zijn de standaard gele uien nog altijd het meest geliefd in de supermarkten. Dit zijn vooral de 40-70 kalibers. De grote kalibers met een dwarsdoorsnede van boven de 80 mm zijn daarentegen vooral voor de verwerkingsindustrie en grootverbruikers interessant. Daarnaast zijn de sjalotten en rode uien al een aantal jaren populair. Ook vindt men tegenwoordig veel mixverpakkingen in de supermarkten met zowel gele, rode als witte uien. De witte uien afzonderlijk zijn daarentegen nog altijd een niche-product in Duitsland. Tot slot geven de handelaren aan dat vooral de 1, 3 en 5kg kleinverpakkingen domineren.
Spanje: minder in opslag, maar geen tekorten
Op dit moment ligt er 15% minder uien in de opslag dan in dezelfde periode een jaar eerder. Er worden geen kwaliteitsproblemen gemeld, maar wel een tekort aan grote kalibers (90 en groter). Op de spotmarkt zijn de prijzen hoog, maar de programma's met retailers kunnen goed gevuld worden. De Spaanse sector rekent maten van 85 tot 90 als middel, terwijl in andere delen in Europa deze kalibers tot de grote kalibers gerekend wordt. In het algemeen zijn de prijzen beter dan vorig jaar als gevolg van de kleinere oogst. Dat is weer het gevolg van de hitte in de zomermaanden, waardoor sommige telers tot 30% verlies boekten in volume.
Volgens Spaanse bronnen hebben de Nederlanders problemen met de kwaliteit als gevolg van de overvloedige regen in september. Daardoor zouden Nederlandse uienhandelaren zich haasten om de uien te verkopen, wetend dat de kwaliteit op termijn niet houdbaar is. Daarnaast sluiten enkele belangrijke exportbestemmingen voor de Nederlandse uien, waardoor ze snel alternatieven moeten vinden. De Spaanse handel koopt de Nederlandse uien tegen lage prijzen, lager dan de productiekosten in Spanje, waarna ze op de lokale markt belanden. Door de tekorten in Nederland, Frankrijk en Duitsland maakt de Spaanse handel zich op voor tekorten rond april, wat een goede markt voor de eerste Spaanse nieuwe oogst zou betekenen. Op exportgebied wordt er onderhandeld met de MERCOSUR om export naar Latijns-Amerika op te zetten, al zijn er wel landen als Brazilië die de binnenlandse teelt proberen te beschermen tegen Europese concurrentie.
Italië ziet prijzen stijgen
De handel is te spreken over de prijzen voor de uien. Er is wel sprake van een kleinere aanvoer, maar de situatie is nog niet te vergelijken met de Spaanse markt. "De markt is veranderd ten opzichte van een maand geleden," vertelt een handelaar. "De prijzen waren dramatisch tot november." Hij noemt een prijs van 30 cent voor 10 kilo balen. Vanaf december zijn de prijzen opgekrabbeld tot zo'n 50 cent.
De hitte van de afgelopen zomer werkt nog door in de markt. Door de hoge temperatuur zijn de uien verkleurd. Telers die handig genoeg waren om voor de hittegolf te oogsten, plukken daar nu de vruchten van. Op exportgebied is er vraag uit Spanje, Noord-Europa en de Arabische landen.
Albanezen grootverbruikers in uien
Officiële cijfers zijn er niet, maar volgens schattingen van een handelaar wordt er in het land 60.000 ton uien geproduceerd. Daarvan wordt vrijwel niets geëxporteerd, want de vraag in het land is uitzonderlijk groot. Volgens cijfers zouden de Albanezen na de Libiërs de meeste uien ter wereld consumeren. Dat komt overeen met 33 kilo uien per persoon per jaar. "Doordat de consumptie zo groot is, blijven de prijzen jaarrond stabiel en laag," weet een handelaar. De teelt van de uien is vooral te vinden in het koelere zuidoosten van het land. Het seizoen loopt van het einde van de herfst tot halverwege de wintermaanden. Met behulp van overheidssteun wordt er geïnvesteerd in opslagfaciliteiten.
Israëlische sector wil concurreren met import
De huidige prijs voor uien staat op 1,14 euro per kilo voor de rode uien en op 0,70 euro per kilo voor de witte uien, wat een normaal beeld is voor de wintermaanden. Door jaarrond teelt en opslag is de prijs voor uien redelijk constant. Het grootste deel van het aanbod is momenteel uit opslag. Planten en oogsten is tijdens de regenachtige maanden doorgaans niet mogelijk, hoewel er enkele kleine volumes verse uien geïmporteerd worden. Het seizoen duurt van maart tot december, waarna de uien dankzij de opslagcapaciteit de overige maanden beschikbaar zijn.
De sector focust op verbetering van de kwaliteit van de uien buiten het seizoen om daarmee de concurrentie van de import het hoofd te bieden. Het doel van de sector is om uiteindelijk deze concurrentie aan te kunnen, waarbij de meeste inspanning gaat naar oogstmethoden, betere opslag en verpakkingen.
VS: te kort aan grote maten
Product uit Washington en Oregon is aan de markt, waar de telers een goede oogst hadden. Deze staten zullen tot het einde van maart of de eerste week van april aan de markt zijn, met een goede kwaliteit uien. Oregon rooide iets minder uien dan normaal, maar Washington oogstte een normaal volume. Hoewel de handel tevreden is over de kwaliteit, is er een tekort aan de 'super colossal'-maat. Dat is het gevolg van de kou in Washington tijdens het seizoen. Door een gebrek aan grote maten is de markt goed voor de tijd van het jaar. De aanvoer blijft stabiel en de telers in het noordwesten wachten af wat er in Texas gaat gebeuren. Daarnaast worden de eerste uien ingevoerd uit Mexico.
Zuid-Afrika: minder uien door droogte Westkaap
De lagere aanvoer van uien wordt gevoeld in de prijzen voor de middelmaten. De prijs staat hoger dan in de afgelopen jaren met een prijs van R50 (3,38 euro) per 10 kilo. Naar verwachting zal de prijs verder stijgen als het seizoen in de Westkaap start. In die regio is minder aangeplant, wat naar verwachting vanaf de Pasen zal resulteren in een kleiner beschikbaar volume op de markt. Dat zal aanhouden tussen maart en juni. De komende twee maanden is de Noordkaap aan de markt. Een handelaar typeert de markt als een "oneerlijke marktperiode."
In de Westkaap is de aanplant van nieuwe uien drastisch teruggelopen door de droogte in het gebied. Sommige telers melden 30 tot 50% van het normale areaal te hebben beplant, anderen hebben nog niets geplant. De telers gebruiken het water liever voor het fruit. Sommigen verwachten een verschuiving van de uienteelt naar regio's waar voldoende water beschikbaar is. Een handelaar waagt zich zelfs aan de voorspelling dat de markt vanaf oktober zal instorten. Internationaal werkt de olieprijs door in de vraag naar uien. Met een prijs van 70 dollar per vat wordt de vraag uit buurland Angola groter, wat de markt onder druk zet.
Tanzania staakt export Zuid-Soedan
De Tanzaniaanse uienexporteurs hebben de export naar Juba, Zuid-Soedan, stilgelegd. De exporteurs maken zich zorgen over de veiligheid van de transporteurs op de route via Kenia naar het onveilige Zuid-Soedan. Hoewel de markt daar lucratief is voor de exporteurs, vooral handelaren uit Arusha zien een goede markt, zijn er steeds minder chauffeurs bereidt om naar het noorden van Kenia en Zuid-Soedan te rijden. De export naar Mombasa, Kenia blijft ongehinderd.
Peru zet in op meer export zoete uien
Het Zuid-Amerikaanse land is van plande om tussen augustus vorig jaar en januari 2018 109.200 ton zoete uien te exporteren. Dat is 5% meer dan de 104.000 ton een jaar eerder. Verreweg het grootste deel van die export, tussen de 85 en 90 procent, is bestemd voor de VS. Het restant is bestemd voor Europa en Latijns-Amerika. Het exportcijfer komt overeen met 98% van de binnenlandse productie, slechts 2% blijft op de binnenlandse markt.
Brazilië maakt zich op voor einde seizoen
In de derde week van januari viel er veel regen in de regio Lebon Régis, wat de oogst daar benadeelde. De oogst loopt nog tot februari, waardoor de kwaliteit van de uien die nog op het land stonden aangetast kan zijn. Daarnaast melden telers een groter aantal kleine maten als gevolg van de droogte in september vorig jaar. In de weken voor deze regenbui liep de prijs al iets op door een kleinere aanvoer uit het noordoosten van het land, waardoor de totale aanvoer lager uitvalt.
China: soepel uienexportseizoen nadert einde
Halverwege 2017 daalde de aanvoer uit Zuid-Korea door extreem droog weer, wat kansen bood aan Chinese exporteurs. Enerzijds is de export vanuit China gestegen, anderzijds reageerde de industrie door meer te vragen om er zeker van te zijn dat er voldoende uien op voorraad zijn later het seizoen.
De export naar Korea vlakte in de tweede helft van het jaar echter af. Oorzaak ligt in de zwakkere Koreaanse economie, waardoor de importvraag daalde. De exporteurs hebben nog tot de start van het Chinese Nieuwjaar (begin februari) om de handel naar Zuid-Korea te vergroten, daarna is het exportseizoen voorbij.
China is een grote producent van uien. De grootste teeltgebieden zijn te vinden in Shandong, Inner Mongolia en Gansu. Zo'n 40 tot 50% van de uien wordt geëxporteerd binnen de regio Zuidoost-Azië. Het gros van de export bestaat uit gele uien, aangezien India en Pakistan de markt voor de rode uien bepalen dankzij de lagere prijzen.
Oceanië verwacht verliezen door regen en droogte
Het seizoen lijkt lastig te worden in Australië en Nieuw-Zeeland. In Nieuw-Zeeland zijn teer getroffen door slecht weer, te veel regen gevolgd door droogte, in de afgelopen maanden. Sommige telers verwachten verliezen tot 15%. De oogst loopt van november tot april, waarna het exportseizoen in januari begint en loopt tot mei. Vorig jaar was een goed exportseizoen voor Nieuw-Zeeland, waarbij de export steeg met 53% naar 81,1 dollar. Op wereldschaal is Oceanië echter een kleine speler, goed voor 3,3% van de markt.
Buurland Australië meldt dat er prijzen van 2,50 Australische dollar (1,60 euro) geboden wordt voor een baal van 10 kilo uien. Een teleurstellende prijs voor de telers na de recordprijzen vorig jaar.